کود دهی و تغذیه درخت عناب
توجه به کود دهی و تغذیه درخت عناب یکی از موثرترین اقدامات به منظور افزایش عملکرد کمی و کیفی محسوب می شود.
کود دهی و تغذیه درخت عناب
مشکل اساسی در مورد کوددهی درخت عناب این است که بر خلاف بسیاری از درختان میوه، پارامترهای مهمی، نظیر حد بحرانی عناصر غذائی و حدود کمبود، کفایت و مسمومیت عناصر غذائی برای این درخت مشخص نشده است.
نیازهای اکولوژیکی وزراعی در تغذیه درخت عناب
درخت عناب گیاه مناطق گرم و معتدل است و در مقابل تغییرات درجه حرارت مقاومت بسیاری دارد. حداقل و حداکثر دمای قابل تحمل عناب در منابع مختلف از ۲۵ -تا ۳۸ -در زمستان و تا ۴۸ +در تابستان ذکر شده است. عناب جزو درختان دیر گل و زود خزان است، یعنی نسبت به دیگر درختان دیرتر از خواب بیدار شده و زودتر خزان می‌کند، از این رو از سرماهای زودرس پاییزه و دیررس بهاره مصون می‌ماند.
سرماهای ناگهانی و دماهای بالا به خصوص همراه باد که میزان رطوبت محیط را کاهش می‌دهد در زمان تلقیح گلها می‌تواند باعث کاهش محصول عناب شود، ز اینرو در مرحله گلدهی دامنه دمایی ۲۰ تا ۳۰ درجه می‌تواند مطلوب باشد؛ ولی میوه عناب برای رسیدن کامل، نیاز به تابستان گرم دارد.
میزان نیاز سرمایی عناب بسیار پایین بوده و برای برخی از ارقام معروف، ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت برآورد شده است. عناب همچنین به خشکی و خاکهای شور مقاوم است. در خاکهای شنی تا رسی و حتی سنگلاخی می‌تواند رشد کند ولی بهترین خاک برای آن خاکهای لومی و لومی شنی با عمق مناسب است.
PH مناسب خاک برای درخت عناب بین ۵/۷ -۵/۶ است ولی در خاکهای با PH بین ۴.۵ تا ۸.۴ نیز می‌تواند رشد کند. این درخت نسبت به شوری آب متحمل بوده و EC آب را تا ۳ دسی زیمنس بر متر به راحتی تحمل نموده، ولی مقادیر بیشتر EC باعث کاهش محصول می‌شود.
عناب نسبت به ارتفاع محل کاشت نیز حساسیت خاصی ندارد
عناب نسبت به ارتفاع محل کاشت نیز حساسیت خاصی ندارد و از مناطق کم ارتفاع حاشیه دریاها و دشت های با ارتفاع کم و پست تا ارتفاعات مناطق کوهستانی پراکنده است. زمـان مناســب بـرای کاشــت نهــال عنـاب، بستگی بــه شـرایط آب و هــوایی منطقــه دارد و معمـولاً از اواخـر پـاییز تـا اواخـر زمســتان اسـت.
درخـت عنـاب بـا توجـه بــه شــرایط آب و هــوایی هر منطقه حـداقل بــه ۹-۸ بــار آبیاری در سال نیاز دارد ، هرچنـد بـرای رشـد بهینـه نیـاز اسـت تـا بـا دور آبیـاری ۱۵-۱۲ روز در طـول رشـد آبیاری شود.
مطالب مرتبط:
انواع روش های آبیاری درختان میوه
نیاز کودی در تغذیه درخت عناب
کودهای آلی
کودهای دامی اعم از کود گوسفندی، گاوی و مرغی و انواع کمپوست جزء مهم ترین کودهای آلی محسوب می‌شوند. در این بین، اغلب کشاورزان تنها از کودهای گاوی در باغات عناب استفاده می‌کنند؛ درصورتیکه با رعایت برخی نکات، از کود مرغی نیز می‌توان استفاده کرد.
نکاتی که در استفاده از کود مرغی بایستی مدنظر قرارداد این است که این کود به صورت تازه در باغات مصرف نشود، نسبت به کود گاوی، مقادیر کمتری استفاده شود (حدود یکپنجم کود گاوی) و حداقل ۲ ماه در محلی خارج از باغ نگهداری تا کاملاً پوسیده شده و سپس استفاده شود.
در بسیاری از نقاطی که عناب کشت می‌شود استفاده از کودهای شیمیائی چندان معمول نیست. به عنوان نمونه، در بسیاری از مناطق استان خراسان جنوبی تنها استفاده از کود گاوی با تناوب هر سال یکبار و به میزان ۱۰ تا ۱۵ تن در هکتار مرسوم بوده است که البته کشاورزان استفاده از کود گاوی را بر کود گوسفندی ترجیح می‌دهند.
در روش پخش سطحی، میزان مصرف کودهای گاوی، بسته به توان مالی کشاورز، ۱۵ تا ۲۰ تن در هکتار (۴۰۰ درخت) در اواخر فصل زمستان توصیه می‌شود. البته، مصرف کودهای دامی به صورت چالکود بر روش پخش سطحی برتری دارد.
در روش چالکود، دو حفره به فاصله حدود یک متر از تنه، در سایه انداز درخت و در مسیر جریان آب حفر گردیده، کود دامی در داخل این چاله‌ها ریخته شده و با خاک پوشانده می‌شود.
کودهای نیتروژنی
اوره شناخته شده ترین، ارزانترین و در دسترس ترین کود نیتروژنی برای کشاورزان محسوب می‌شود البته در مناقی با خاک آهکی سولفات آمونیوم توصیه می‌شود. مناسب ترین روش مصرف کود نیتروژنه، مصرف آن در سه قسط و به صورت کودآبیاری است.
قسط اول بلافاصله بعد از ریزش گلبرگها، قسط دوم هنگامی که میوهها حداکثر به اندازه فندق شکل گرفته باشند و قسط سوم پس از برداشت میوه (پیش از خزان برگها) توصیه می‌شود.
مصرف زیاد اوره به دلیل تبدیل شدن آن به فرم نیتراتی باعث اختلال در جذب آهن و زرد شدن برگها می‌شود. اختلال در جذب کلسیم و کاهش ماندگاری میوه، از دیگر پیامدهای زیادی مصرف کود اوره است.
جدیدترین خبرها و مطالب کشاورزی ایران و جهان را در کانال تلگرامی ثمر بخوانید. (کلیک کنید)
کودهای فسفر
فسفر در درون گیاه متحرک بوده و در شرایط کمبود در خاک، از برگهای مسن به برگهای جوان منتقل می‌شود. برای توصیه میزان کود فسفری، توجه به وضعیت فسفر اولیه خاک در عمق های ۰ تا ۳۰ و ۳۰-۶۰ سانتیمتری خاک، میزان مواد آلی، بافت و pH خاک ضروری است.
از مقدار فسفر قابل جذب خاک کمتر از ۵ میلی گرم بر کیلوگرم باشد میزان ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم سوپرفسفات تریپل، اگر بین ۵ تا ۱۰ باشد مقدار ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم، اگر بین ۱۰ تا ۱۲ باشد بین ۵۰ تا ۷۰ گرم به ازای هر درخت مورد نیاز است.
کودهای فسفری به دلیل حلالیت کم، بایستی در اوایل اسفند، هنگامی که گیاه در خواب زمستانی به سر می‌برد، همراه با کود دامی و به صورت چالکود، دو حفره به فاصله حدود یک متر از تنه، در سایه انداز درخت و در مسیر جریان آب، مصرف شوند.
در صورت ضرورت، می‌توان در اوایل تشکیل میوهها، از کودهای فسفری محلول در آب به صورت کودآبیاری و یا ترجیحاً محلولپاشی استفاده کرد.
کودهای پتاسیمی
میزان پتاسیم خاکها به طور معمول خیلی بیشتر از میزان عناصر غذائی پرمصرف دیگر مانند نیتروژن و فسفر است. با اینحال، نیاز درختان به پتاسیم نیز زیاد است.
در درختانی مثل عناب که رنگ میوه آنها قرمز است مصرف کود پتاسیم باعث زیاد شدن رنگ قرمز میوه و افزایش بازارپسندی می‌شود درحالیکه، در درختانی که پتاسیم کم (و نیتروژن زیاد) دریافت کرده باشند رنگ میوه شفافیت لازم را ندارد.
اگر بر اساس نتایج آزمون خاک مقدار پتاسیم قابل جذب خاک کمتر از ۱۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم باشد مقدار کود سولفات پتاس 500 تا ۸۰۰ گرم، اگر بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ باشد مقدار کود ۳۰۰ تا ۵۰۰ گرم و اگر بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ باشد این مقدار به ۵۰ تا ۷۰ گرم به ازای هر درخت مناسب خواهد بود.
