همه چیز در مورد گیاه دارویی رازیانه
گیاه دارویی رازیانه گیاهی است علفی و چند ساله از خانواده چتریان که منشا آن نواحی مدیترانه وجنوب اروپا گزارش شده است. رازیانه دارای ریشه غده ای، دوکی شکل، مستقیم و به رنگ سفید مات است.
گیاه دارویی رازیانه
در این گیاه ساقه قائم، استوانه ای، به رنگ سبز روشن، به ارتفاع ۱۵۰ تا ۲۰۰ سانتیمتر و منشعب می باشد.
برگها به رنگ سبز تیره، متناوب، ظریف و دارای بریدگی های کم و بیش عمیق هستند. گلهای کوچک و زرد رنگ رازیانه در انتهای ساقه های اصلی و فرعی و به صورت مجتمع در چتر مرکب قرار می گیرند. میوه رازیانه دوکی شکل، به طول ۶ تا ۱۰ میلیمتر و به رنگ سبز یا قهوه ای روشن می باشد.
این گیاه به علت گلهای زرد و معطری که دارد برای پروانه ها، پرندگان و حشرات بسیار جذاب بوده و عسلی که از شهد این گل ها تولید می شود دارای خواص بسیار زیادی است. رازیانه مناسب برای کشت در مزارع، باغ ها و مرزبندی می باشد.
نیازهای اکولوژیکی گیاه دارویی رازیانه گیاهی
خاک: خاک شنی، ماسه ای، لومی، غنی، خوب زهکشی شده و کمی قلیایی.
نور: آفتابی- نیمسایه. این گیاه در سایه رشد نمی کند.
دما : دمای بین ۳- تا ۱۶ درجه برای این گیاه مناسب است. بهتر است رازیانه در معرض سرما قرار نگیرد زیرا از بین خواهد رفت. (این گیاه بهترین رشد را در خاکی غنی و در معرض آفتاب کامل دارد).
آبیاری: به صورت متوسط انجام گیرد.
این گیاه زمانی که در خاک ضعیف کاشته شود دچار پوسیدگی ساقه و ریشه خواهد شد (بهتر است ۲ بار در سال برای رشد بهتر گیاه، کوددهی انجام شود).
کوددهی گیاه دارویی رازیانه
۱۰-۱۵ تن کود حیوانی کاملا” پوسیده(توجه شود کود حیوانی کاملا” پوسیده باشد).
۱۰۰-۸۰ کیلو گرم اکسید فسفر در هکتار(مصرف در پاییز)
۶۰-۴۰ کیلو گرم اکسید پتاس در هکتار(مصرف در پاییز)
۵۰-۴۰ کیلو گرم ازت در هکتار در فصل بهار بصورت سرک.
۳۰-۲۰ کیلو گرم ازت ۶۰- ۴۰ کیلو گرم اکسید فسفر در هکتار در پاییز سال اول رویش.
مطالب مرتبط:
گیاه دارویی بومادران و خواص آن
زمان و نحوه کاشت گیاه دارویی رازیانه
پس از افزودن کود دامی در اواخر تابستان، اقدام به شخم عمیق کرده و کودهای شیمیایی مورد نیاز را به خاک می افزاییم و آنرا بوسیله دیسک به عمق ۲۵- ۲۰ سانتیمتری خاک فرستاده و زمین را تسطیح میکنیم و بستر خاک را برای کاشت آماده می کنیم.
توجه: رازیانه درطول رویش به مواد غذایی نسبتاً زیادی نیاز دارد. کود های حیوانی کاملا نپوسیده تاثیر نامناسبی برریشه این گیاه دارند. از این رو نهایت دقت در افزودن کودهای حیوانی به زمینهای که در آنها رازیانه کشت می شود الزامی است.
دقت دراضافه کردن کودهای ازته به این گیاه نیز ضرورت دارد زیرا کودهای ازته به مقدار زیاد سبب تحریک رشد رویشی گیاه می شوند. رشد زایشی (گل دهی وتشکیل میوه) گیاه را مختل می کند و سبب کاهش شدید عملکرد می گردند.
ضمناً افزایش نامناسب ازت خاک علاوه بر کاهش و عملکرد سبب کاهش مقاومت گیاه درمقابل سرمای زمستان نیز خواهد شد.
کاشت
رازیانه دوره رویش نسبتاً بلندی دارد لذا کاشت این گیاه باید اوایل سال ( اواخر زمستان ، اوایل بهار ) انجام پذیرد. بذوری که درپاییز کاشته شده اند (در بهار سال بعد دردرجه حرارت ۶ تا ۸ درجه سانتی گراد درشرایط مناسب ازنظر رطوبت خاک و… ) رویش می نمایند.
بذور در ردیفهایی به فاصله ۳۶ تا ۴۸ سانتی متر کشت می شوند. چنانچه فاصله ردیفها کمتر از اندازه ذکر شده باشد نقش موثری درکاهش عملکرد دارد. عمق بذر رازیانه درموقع کاشت باید ۲ تا ۳ سانتی متر باشد. تعداد بذر در هر متر طول ردیف ۸۰-۶۰ عدد و مقدار بذر برای هر هکتار زمین ۸ تا ۱۰ کیلوگرم مناسب است.
ازآنجائیکه بذر رازیانه از قوه رویشی مناسبی برخوردار است کشت مستقیم درزمین اصلی نتایج مطلوبی دارد و در اکثر کشورها برای کشت رازیانه روش کشت مستقیم استفاده میشود. کشت رازیانه به صورت ردیفی و با استفاده از ردیف کار غلات انجام می گیرد. پس از کشت زمین را باید آبیاری نمود.
عملیات داشت رازیانه
وجین علفهای هرز:
در مراحل اولیه رشد زمانیکه گیاه بطول ۱۰-۵ سانتی متری برسد درصورت لزوم در فصل بهار (خردادماه).
آبیاری:
بعد از کاشت بذور، به دو آبیاری به فاصله تقریبا سه روز نیاز دارد، آبیاری سوم، پنج الی شش روز بعد از آبیاری دوم و آبیاری چهارم هفت روز بعد از آبیاری سوم و در نهایت به سیکل آبیاری ده روز یکبار خواهد رسید.
آفات رازیانه
آفات درطول رویش ممکن است خسارات سنگینی به رازیانه وارد نمایند. رازیانه را هیچگاه نباید درمجاورت گیاهان سمی مانند بذرالبنج وگیاهانی از این قبیل کشت نمود زیرا هنگام برداشت ممکن است بذر رازیانه با بذور این گیاهان مخلوط شوند و استفاده از آن ایجاد مسمومیت نماید.
برداشت
میوه های رازیانه به طور همزمان نمی رسند پس از رسیدن، از گیاه جدا و به اطراف پراکنده می شوند. از این رو قبل از ریزش باید محصول رابرداشت نمود.
چون رازیانه ساقه بلند دارد معمولا برداشت محصول آن کم و بیش مشکل است با استفاده از ماشین برداشت غلات می توان دانه های رازیانه را نیز برداشت کرد.
زمان مناسب برای برداشت محصول
زمان مناسب برای برداشت محصول درسال اول رویش اوایل مهر می باشد درحالیکه درسال دوم و سوم این زمان به اوایل شهریور تغییر می یابد. محصول را می توان در دو مرحله برداشت کرد.
درمرحله اول شاخه ها و سر شاخه های حامل چتر ( به طول۵۰-۳۰ سانتی متر) را برداشت می کنند و به مدت ۷ تا ۱۴ روز روی زمین باقی می گذارند.
(این مدت به آب و هوای منطقه بستگی دارد). درمرحله دوم این اندام ها را با کمباین برداشت و بذور را از سایر قسمت ها جدا می نمایند. برداشت گیاهان در دو مرحله بستگی به اوضاع اقلیمی محل کشت گیاه دارد.
درصورت نامساعد بودن هوا، رطوبت بالا برداشت در دو مرحله توصیه نمی شود زیرا ممکن است طی مدتی که اندام ها روی زمین قرار دارند مورد حمله قارچ ها، باکتری ها و سایر عوامل مخرب قرار گیرند و اثرات نامطلوبی برکمیت و کیفیت مواد موثر آن بگذارند.
از این رو بهتراست برداشت محصول در یک مرحله انجام شود در این صورت شاخه ها و سرشاخه های حامل چتر برداشت می شوند.
رطوبت بیش ازحد مجاز، در بذر رازیانه مناسب نیست و بر کیفیت رویشی و همچنین مواد موثر آنها تاثیر منفی دارد از این رو پس از برداشت آنها را باید خشک کرد عمل خشک کردن بذر را می توان در سایه یا با استفاده از خشک کن های الکتریکی انجام داد.
خشک کردن
عمل خشک کردن بذور رازیانه در محیطی سایه که امکان تبادل هوا به نحو مطلوب میسر باشد و دما نیز بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد نباشد صورت می گیرد.
رطوبت مجاز در بذر رازیانه ۱۱ درصد می باشد.
