آفت مگس یا کرم گیلاس و چگونگی کنترل آن
آفت مگس یا کرم گیلاس Rhagoletis cerasi از خانواده Tephritidae از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آﻓﺎت گیلاس در اﯾﺮان اﺳﺖ. در این زمان حشرات شبیه مگس معمولی که بسیار برای محصول خطرناک هستند در طبیعت ظاهر می‌شوند.
آفت مگس یا کرم گیلاس
مگس گیلاس به آلبالو و گیلاس که پوست نازک دارند، بیشتر حمله می‌کند. خسارت اصلی آن هم بوسیله لاروهای آن(کرم های کوچک سفید داخل میوه) ایجاد می‌شود، که با تغذیه از گوشت یا پریکارپ میوه موجب تخریب بافت میوه و لهیدگی و غیر قابل استفاده کردن آن می‌شود.
آﻟﻮدﮔﯽ ﺷﺪﯾﺪ، در ارﻗﺎم دﯾﺮرس ﮔﯿﻼس ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد.
دامنه میزبانی و پراکنش
آفت بـه ارقام مختلف گیلاس و آلبالو خسارت می‌زند. این آفت از اکثرمناطق زیـر کشـت این محصول درکشـور از جملـه اسـتان های تهران، البرز، اصفهان،آذربایجان شرقی و خراسان، گزارش شـده اسـت.
مطالب مرتبط:
اهمیت کود مرغی در تغذیه درختان گیلاس
بیماری شانکر باکتریای گیلاس ،علایم و کنترل آن
چرخه زندگی آفت مگس یا کرم گیلاس
حشرات ماده، میوه تخمگذاری شده را علامت گذاری می‌کنند. بنابراین حشرات ماده دیگر روی این میوه ها تخمریزی نمی کنند. برای همین ، درون هر میوه تنها یک لارو دیده می شود.
آفت یک نسـل در سـال دارد. ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻣﺴﺘﺎن گذرانی آﻓﺖ ﻃﻮﻻﻧﯽ و اﺟﺒﺎری ﺑﻮده. به صورت شفیره در ﻣﺤﺪوده ﺧﺎک ﺳﺎﯾﻪ اﻧﺪاز و ﻣﺠﺎور ﻣﯿﺰﺑﺎن رخ ﻣﯽ دﻫﺪ.
ﻇﻬﻮر ﻣﮕﺲ ﻫﺎی ﺑﺎﻟﻎ، ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﺷﻔﯿﺮه، ﻣﯿﺰان دﻣﺎی ﺧﺎک درﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر، ﺷﺮاﯾﻂ دﻣﺎی ﻫﻮا درﻃﻮل روز دارد.
ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﻣﮕﺲ ﻫﺎ درﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﯿﻦ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﻫﻔﺖ ﻫﻔﺘﻪ می‌باشد.
دوره ﻧﻤﻮ ﻻروی ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ و ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳﯿﺪﮔﯽ ﻣﯿﻮه ﮔﯿﻼس ﺑﯿﻦ ۱۷ ﺗﺎ ۳۰ روز طول می‌کشد.
کنترل آفت مگس یا کرم گیلاس
انجام شـخم پاییزه به تنهایی و همراه با دادن یخاب زمسـتانه (در مناطق سردسیر) باعث از بیـن رفتـن بخش زیادی از فرم زمسـتان گذران مگس گیلاس می‌شود.
اﺳﺘﻔﺎده از ارﻗﺎم زود رس ﮔﯿﻼس ﻧﯿﺰ ﺑﺎﻋﺚ می‌شود، زمان ﻇﻬﻮر ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ آﻓﺖ ﺑﺎ ﻣﯿﻮه رﺳﯿﺪه، ﺻﻮرت نگیرد.
از ﺣﺬف ﻋﻠﻒ ﻫﺎی ﻫﺮز ﮔﺮاﻣﯿﻨﻪ در ﺳﺎﯾﻪ اﻧﺪاز درﺧﺘﺎن ﮔﯿﻼس بخصوص در زﻣﺎن ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﻪ زﻣﺎن ﻇﻬﻮر ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ آﻓﺖ، جلوگیرس شود، زﯾﺮا وﺟﻮد ﻋﻠﻒﻫﺎیﻫﺮز ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﮔﺸﺘﻪ و زﻣﺎن ﻇﻬﻮر آﻓﺖ را ﺣﺪود ده روز ﺑﻪ ﺗﺎﺧﯿﺮ می‌اندازد.
حشـرات کامـل آفت بـه رنـگ زرد جلـب می‌شـوند. آویـزان کـردن تله‌های زرد رنگ بـه همـراه مـاده جلب‌کننده مخصـوص (اسـتئارات آمونیـوم) قبل از تغییـر رنگ ارقـام دیررس می‌توانـد آلودگـی زیـر ۵۰ درصـد را کنترل کند.
اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻮری ﺑﺎ ﺳﻮراخ ﻫﺎی ۱/۳ ﻣﯿﻠﯿﻤﺘﺮ ﺑﺮ روی درﺧﺘﺎن ﮔﯿﻼستا قبل از ﻇﻬﻮر ﺣﺸﺮات ﮐﺎﻣﻞ ﻣﮕﺲ ﮔﯿﻼس ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل، ﺳﺒﺐ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻫﺠﻮم آﻓﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﻮه می‌شود.
اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﯾﺎ ﺗﻮری ﺑﺮ روی ﺧﺎک در ﻣﺤﺪوده ﺳﺎﯾﻪ اﻧﺪاز درﺧﺘﺎن ﮔﯿﻼس ﺳﺒﺐ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺧﺮوج ﻣﮕﺲ از ﺧﺎک شده، که در اﯾﻦ روش ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺎ ۹۱ درﺻﺪ، از ﺧﺴﺎرت در اﻣﺎن می‌ماند.
بهترین سم برای کرم گیلاس
طعمه پاشی مسموم روش جـــدیدی است کــه بــا کمک آن میتــوان آفت را بــا کمتـریـن آلـودگی‌های زیسـت محیطی کنتـرل کرد. بـرای این‌کار محلـول پروتئین هیدرولیـزات ۳ درصـد را به همراه سـم مالاتیون ۳ درهـزار تهیه کرده، و با سـمپاش پشـتی تلمبـه‌ای محلول فـوق را تنها روی تنـه درختـان می‌پاشـند.
در صورت نبـود پروتیین هیدرولیـزات میتوان از ملاس چغندرقند نیز اسـتفاده کـرد. در این حالت لازم اسـت غلظـت آن را تا دو برابر (۶ در هـزار) افزایش داد. این‌کار بـا توجـه به خشـکی هوا در زمان خسـارت آفت لازم اسـت ۳ نوبـت و به فواصـل۴ روزه تکرار شـود. اولیـن نوبـت، سـه روز پس از ظهور اولین حشره کامل اسـت.
سم پاشی با مالاتیون۴۰ درصد ۱ در هزار و مالاتیون ۵۷درصد به مقدار ۲ در هزار در زمان تغییر رنگ میوه در ارقام دیررس از سبز به زرد. ﯾﺎ ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﯽ ﺗﻨﻪ درﺧﺖ ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ۲ ﻣﺘﺮی در ﺳﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺎ اﺳﭙﯿﻨﻮﺳﺎد ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ را در ﮐﻨﺘﺮل اﯾﻦ آﻓﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
