معرفی انواع گیاه زیره

زیره گیاه معطری است که به عنوان ادویه و داروی گیاهی در بیشتر کشورهای جهان شناخته می شود. از خواص زیره خوش طعم و خوش عطر در آشپزی، درمان امراض مختلف، سلامتی پوست و مو و لاغری به کار برده می شود. 

ویژگی گیاه زیره و خواص زیره

از ویژگی های این گیاه می توان به شاخه های فراوان، ساقه های توخالی، گل هایی ریز و سفید رنگ، برگهای ریشه ای، دانه هایی بیضی شکل و کشیده اشاره کرد که بر روی دانه‌های آن پنج خط برجسته وجود دارد.

زیره از تیره جعفری و متعلق به خانواده زردک است به همین علت برگهای آن شباهت زیادی به بوته گیاه هویج و گیاه جعفری دارد. این گیاه در بیشتر کشورها همچون ایران، ترکمنستان، افغانستان، شیلی، مصر و… به صورت خودرو رشد می‌کنند و مردم این کشورها از وجود این گیاه پرخاصیت بهره مند می‌شوند و از فواید زیره نفع می‌برند. 

نام های زیره 

زیره در دو نوع سیاه و سبز موجود است. نوع سیاه آن با نام علمی Carum Carvi و نام سنتی «کرویا» است که در فارسی به نامهای دیگری همچون زیره کرمانی، شاه زیره و زیره کوهی معروف است.

نوع سبز آن با نام علمی Cuminum Cyminum L.  در برخی از کتب گیاهشناسی و علمی با نام «کراویه» دیده می‌شود. گیاه زیره در عربی به «سنوت» و در کتابهای گیاهشناسی با نام «کمون» به چشم میخورد. در زبان های اروپایی نیز کلمه کمون را با کمی تغییر بیان می‌کنند و می گویند.

مواد معدنی موجود در زیره

زیره سیاه مقادیر قابل توجهی املاح، فیبر، مواد معدنی، ریزمغذی و انواع ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها را در خود جای داده است که وجود همین مواد باعث می‌شود خاصیت زیره همه را شگفت زده کند.

املاح و مواد معدنی مختلفی همچون آهن، مس، کلسیم، پتاسیم، منگنز، سلنیوم و منیزیم و ویتامین های ضروری مانند آ، ای، ث و ب دارد. همچنین آنتی اکسیدان های قدرتمندی در دل این دانه ها نهفته است. تمام این موارد دست به دست یکدیگر می دهند تا خواص زیره را  شکل دهند.

موجب این عناصر مفید، باعث خواص درمانی زیر سبز و خاصیت زیره سیاه میشوند و این دانه های کوچک را به دارویی شفابخش تبدیل کنند.
این دو نوع زیره با وجود شباهت های زیادی که به یکدیگر دارند از برخی وجوه نیز بایکدیگر تفاوت دارند. جنس، گونه، اسانس و ترکیبات این دو زیره با یکدیگر متفاوت است.

زیره سیاه با رنگ سیاه خود باریکتر و دارای عطر بیشتری نسبت به زیره سبز است که به رنگ سبز روشن و با اندازه ای درشت‌تر به چشم میخورد و عطر کمتری نسبت به زیره سیاه دارد.

بوی زیره سیاه و زیره سبز نیز با یکدیگر متفاوت است و علت آن تفاوت در ترکیبات اصلی آنهاست اما خواص زیره سیاه و خواص درمانی زیره سبز تفاوت چندانی ندارد.

فواید و خواص زیره

فواید زیره در ادامه آورده شده است و هر دو نوع در درمان بیماری‌های زیر نقش دارند:

۱- درمان مشکلات گوارشی: 

هنگام ابتلا به انگل معده، زیره سیاه استفاده کنید چون مقدار زیادی کارون در آن وجود دارد که نابودکننده کرم های انگلی معده است و با مصرف منظم زیره و خاصیت لاروکشی آن، کرمها کشته می‌شوند و عوارضی برای بدن شما ندارد.

زیره ضدنفخ است و به کاهش گازهای شکمی کمک می کند. برای مشکلات روده و دردهای روده نیز زیره طبیعی ترین مسکّن است. مصرف دانه‌های زیره باعث بهبود ترشح آنزیم های گوارشی میشود و هضم را آسان می کند و با سرعت بخشیدن به فرآیند گوارش باعث می شود فرد دچار یبوست نشود.

۲- درمان مشکلات تنفسی:

زیره مشکلات تنفسی را نیز تسکین می‌دهد. اگر دچار تنگی نفس می شوید زیره را در برنامه غذایی خود بگنجانید تا تأثیر آن را مشاهده کنید. گاهی اوقات سکسکه برایمان پیش می آید و تنفس ما را مختل میکند در اینجا بهتر است بدانیم که زیره برای سکسکه نیز نوعی درمان محسوب میشود.

زیره برای رفع مشکل سرفه نیز مفید است و خاصیت ضد سرفه دارد و باعث سرکوب کردن سرفه خشک میشود. هنگام تنفس، دهان بدبو بسیار آزاردهنده است. خاصیت زیره برای رفع بوی بد دهان کمک کننده است. خوردن دانه زیره باعث خلاص شدن از شر نفس بدبو می‌شود فقط کافیست چند دانه زیره را در دهان قرار داده و بجوید.

۳- درمان مشکلات قلبی: 

زیره دارای مقدار زیادی پتاسیم است که باعث بهبود ضربان قلب میشود و با کاهش انقباض رگ های قلب، فشار خون بالا را کم میکند. همچنین زیره باعث از بین رفتن کلسترول بد در بدن می‌شود.

پس زیره با این موارد کمک زیادی به سلامت قلب میکند. البته باید در حد اعتدال از آن استفاده نمود چون مصرف زیاد آن باعث افت ناگهانی فشارخون می‌شود و مصرف افراطی هر خوراکی به بدن آسیب می‌زند هر چند آن خوراکی بسیار مفید باشد.

۴- بهبود مشکلات پوستی: 

فواید زیره برای پوست شما بسیار است. زیره باعث کاهش پف و التهاب های پوستی می‌شود. اگر قسمتی از پوست شما دچار سوختگی شده باشد زیره محرکی برای ایجاد سلول های جدید در آن موضع است تا منطقه آسیب دیده ترمیم شود.

از سوی دیگر زیره برای شادابی و سلامت پوست بسیار مفید است چون آنتی اکسیدان های فراوان زیره از پیری پوست پیشگیری می‌کند و باعث کاهش چین و چروکهای پوستی می شود. زیره برای پوست سر نیز دواست. اگر ناحیه سر دچار عفونت، خارش، شوره و یا ریزش مو شده باشد برای خلاص شدن از این مشکلات زیره بهترین روش درمان است.

۵- درمان اختلالات عصبی:

فواید زیره به تمام چرخه های بدن و سیستم بدن منفعت می رساند. اگر دچار بیماری افسردگی، خستگی، بیخوابی یا کم خوابی هستید زیره با بهبود گردش خون و کمک به مغز باعث رفع افسردگی و خستگی می شود و نشاط را به شما بازمی گرداند.

مصرف منظم دانه های زیره به علت داشتن منگنز باعث می‌شود انرژی بدن افزایش یابد و فرد دچار رخوت و سستی نشود. منیزیم موجود در زیره نیز مسئول بهبود ریتم خواب هستند و به شما برای داشتن خواب سالم کمک می‌کنند. زیره سیاه دارای آنتی اکسیدان فراوان است به همین علت از ابتلا به بیماری های عصبی همچون پارکینسون و ام اس محافظت می کند. 

۶- لاغری با زیره:

افراد ترجیح می دهند برای لاغری گیاهان دارویی را جایگزین داروهای شیمیایی کنند. زیره در برخی افراد باعث لاغری میشود. دانه های کوچک زیره باعث افزایش متابولیسم بدن و سوختن کالری‌های اضافی م‌یشود به همین علت کمک زیادی به کاهش وزن می کند و تهیه آن بسیار آسان و هزینه آن پایین است. 

زیره سبز با زیره سیاه چه فرقی دارد؟

1. زیره سبز از نظر طعم قوی تر از زیره سیاه است؛ زیره سیاه طعم و مزه ای مانند شیرین بیان دارد و از نظر ظاهری بیشتر با انیسون و رازیانه مقایسه می شود در حالیکه زیره سبز طعم تلخ و زمینی دارد و مزه ی آن تندتر است.
2. رنگ دانه های زیره سبز از دانه های زیره سیاه روشن تر است.
3. دانه های زیره سبز از نظر اندازه بزرگ تر از دانه های زیره سیاه هستند. زیره سیاه دانه های کوچک هلال شکل و چند وجهی دارد.
4. زیره سبز و زیره سیاه از گیاهان مختلفی به دست می آیند؛ زیره سبز میوه خشک شده ی گیاه Cuminum cyminum است در حالی که زیره سیاه میوه ی خشک شده گیاه Carum carvi می باشد و در فارسی به نام های دیگری همچون زیره کرمانی، شاه زیره و زیره کوهی معروف است
5. دانه های زیره سیاه را بیشتر برای تهیه غذا های آلمانی، نان چاودار، نان تست فرانسوی، کیک و کلوچه و سوسیس خانگی استفاده می کنند. در حالی که زیره سبز را بیشتر برای تهیه غذا های مکزیکی و هندی به کار می برند.
6. زیره سبز یکی از اجزای اصلی ادویه های گرام ماسالا و پودر کاری است.
7. زیره سیاه یک گیاه دو ساله است در حالی که زیره سبز یک گیاه یک ساله می باشد.