گیاه دارویی آنغوزه و آشنایی با خواص آن
گیاه دارویی آنغوزه ، گیاهی است چند ساله با گل های کوچک که به رنگ زرد هستند و بر روی گیاه مانند چتر قرار گرفته است، نام های دیگر این گیاه آنگوزاکما و آنغوزه خوراکما، هراتی، انگدن و هینگ است و جزء خانواده چتریان می باشد. شما می توانید برای کاشت و پرورش آنغوزه، از بذر آن استفاده کنید.
گیاه دارویی آنغوزه
گیاه آنغوزه یا آنقوزه ازجمله گیاهان دارویی است که خاصیت‌های دارویی بسیار زیادی دارد. گیاه دارویی آنغوزه جزء گیاهان باارزش در میان گیاهان دارویی است که با سرمایه‌گذاری در این بخش و همچنین صادرات شیره آنغوزه می‌توان ایجاد اشتغال و درآمدزایی فراوانی را کرد.
ویژگی‌های گیاه دارویی آنغوزه
این گیاه بوی تند و مزه تلخی دارد. نام‌های فارسی دیگر گیاه آنغوزه خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما است. گیاه آنغوزه به‌صورت بوته‌ای بزرگ، علفی و چندساله است که ارتفاع آن گاهی به ۲ تا ۲.۵ متر هم متر می‌رسد.
گیاه آنغوزه گل‌های دارد که زردرنگ و به شکل چتر مانند هستند و در انتهای ساقه رشد می‌کنند آنغوزه ساقه ضخیم و محکمی دارد.
آنقوزه در زمین‌های بائر و خشک و آهکی و مناطق گرم می‌روید. بومی استپ‌های ایران و افغانستان است. در ایران در مناطق مختلف خراسان، کوه سرخ خراسان رضوی، بلوچستان و نواحی مختلف جنوب ایران، مانند کرمان، دشت مرغاب، آباده، نائین و آن نواحی می‌روید.
از ریشه یا قاعده ساقه‌این گیاه براثر تیغ زدن ماده‌ای به نام اولئوگم رزین به دست می‌آید که به آنغوزه مشهور است. آنغوزه ابتدا شیری‌رنگ است و مزه‌ای تند و تلخ دارد.
چگونگی کاشت و پرورش آنغوزه
برای پرورش انغوزه شما باید از طریق کاشت بذر آن اقدام کنید، که این بذر را شما می توانید به ۲ روش بذر پاشی و مستقیم انجام دهید.
در پرورش آنغوزه و کاشت مستقیم بذر ابتدا باید شما یک چاله ای را در خاک ایجاد کنید و سپس تعدادی بذر را درون آن بگذارید و بعد یک لایه خاک بر روی آن بکشید و کمی خاک را آبیاری کنید خواهید دید که با سپری شدن چند روز جوانه هایی از خاک سر در می آورند. یکی از مزیت هایی که در روش کاشت مستقیم وجود دارد این است که در این روش به دلیل اینکه بذر ها در داخل خاک هستند می توانند آب را به سادگی درون خود نگه دارند به همین دلیل مرحله جوانه زنی به خوبی صورت می گیرد.
در روش پرورش آنغوزه از طریق بذر پاشی باید زمینی را انتخاب کنید که خاک سفتی نداشته باشد، سپس بذر ها را به صورت یک دست و یکنواخت بر روی سطح خاک بپاشید، توجه داشته باشید که بذر پاشی باید طوری انجام شود که تراکم آن به خوبی حفظ شود. برای جوانه زنی این بذر ها باید دما و رطوبت آن مناسب باشد. دمایی بین ۱۲ الی ۱۶ و رطوبتی به میزان ۷ درصد برای جوانه زنی بذر ها و پرورش انغوزه بسیار مناسب می باشد.
محصولات تولیدشده از کاشت آنغوزه
اگر شما یک هکتار زمین را آنغوزه بکارید می‌توانید ۴ محصول را تولید کنید:
۱- شیرابه آنغوزه:
اصلی‌ترین و باارزش‌ترین محصول تولیدی شما شیره آنغوزه است که می‌تواند سودآوری بسیار خوبی را برای کشاورز فراهم کند.
۲- برگ آنغوزه:
برگ گیاه آنغوزه که بعد از برداشت خشک می‌شود و می‌تواند به‌عنوان داروی ضدعفونی‌کننده دستگاه گوارش برای انسان و حیوان و همچنین طیور استفاده شود.
۳- برداشت آنغوزه:
برداشت مخلوطی از شیرابه و لایه‌هایی از ساقه زیرزمینی که به آنغوزه معروف است و کشورهایی با جامعه گیاه‌خوار به‌عنوان ادویه ضد نفخ از مشتریان پروپاقرص آن هستند.
۴- برداشت بذر:
حداقل استفاده از آن گسترش رویشگاه‌هاست.
سایر مطالب:
گیاه دارویی مرزه ، آشنایی کاشت ، پرورش و خواص آن
گیاه دارویی چای ترش ،آشنایی با کاشت و خواص آن
گیاه دارویی ختمی از کاشت تا برداشت
برداشت آنغوزه:
برداشت این گیاه در انتهای اسفند ماه تا اواسط اردیبهشت ماه انجام می شود. ریشه و قسمت پایین ساقه را برش می دهند تا شیرابه آن خارج شود، سپس آن را جمع آوری می کنند. این شیرابه با قرار گرفتن در معرض هوا سفت شده و پس از سفت شدن جمع آوری می شود. این عمل برش زدن چندین مرتبه در فصل بهار می تواند انجام شود.
این شیره به دو صورت آنغوزه اشکی و توده ای وارد بازار می شود. آنغوزه اشکی کاملا تمیز و عاری از هرگونه خاک و یا خاشاک بوده و به رنگ داخلی سفید و رنگ خارجی زرد مایل به قرمز و یا قهوه ای روشن می باشد. این نوع آنغوزه در مجاورت هوا به سرعت اکسیده شده و به رنگ تیره در می آید. آنغوزه توده ای که نوع دیگر این محصول است دارای شاخ و برگ بوده و نامرغوب می باشد و بویی تند شبیه سیر دارد.
خواص دارویی گیاه آنغوزه
۱-از آنغوزه برای درمان اختلالات عصبی در کودکان استفاده می‌شود.
۲- آنغوزه خاصیت مسکن دارد و در کاهش فشارخون و درمان بیماری‌های قلبی عروقی مؤثر است.
۳- آنغوزه نفخ بر است و به هضم غذا کمک می‌کند.
۴-مصرف آنغوزه از حمله‌های هیستری جلوگیری می‌کند.
۵-مصرف آنغوزه پس از زایمان برای مادر بسیار مفید است.
۶-برای رفع دندان‌درد، مقداری از آنغوزه را با آب‌لیمو مخلوط‌کنید و با پنبه روی دندان قرار دهید.
۷-ازآنجاکه آنغوزه خاصیت آنتی‌بیوتیک دارد و مانع از رشد میکروب می‌شود، از آنغوزه به‌عنوان نگه‌دارنده درترشی ها استفاده می‌شود.
۸- آنغوزه ناراحتی‌های تنفسی مانند آسم، سیاه‌سرفه و برونشیت را برطرف می‌کند.
۹- آنغوزه برای درمان یبوست بسیار مفید است.
۱۰- آنغوزه عفونت‌های قارچی روده را برطرف می‌کند.
۱۱-ازآنجاکه مصرف آنغوزه در برخی افراد حالت تهوع، سرگیجه، سوزش معده و… ایجاد می‌کند، بهتر است با نظارت پزشک مصرف شود.
