عوامل موثر در محلول پاشی کود روی برگ گیاهان
محلول پاشی کود روی برگ گیاهان روشی تکمیلی برای کاهش مصرف کود و جذب آن از طریق برگ می‌باشد. زمان مناسب برای در نظر گرفتن محلول پاشی کود زمانی است که کمبود ماده مغذی خاص بر اساس علایم بینایی یا تجزیه و تحلیل خاک مشهود باشد.
محلول پاشی کود روی برگ گیاهان
بعضی از گیاهان آبزی و جلبک‌ها کلیه مواد غذائی مورد نیاز را از طریق سطح برگ‌ها جذب می‌نمایند. یکی از راه‌های تغذیه گیاه، ارگان‌های بالای خاک نظیر برگ‌ها هستند.
این عمل بیشتر زمانی که گیاه نیاز فوری به عنصر خاصی داشته و نیز در اوایل بهار که جذب عناصر از خاک به دلیل فعالیت پایین ریشه‌ها کم است، به کار می‌رود.
همچنین در مواردی که شرایط خاک برای جذب عناصر مناسب نیست (PH بیش از حد بالا یا پایین، رطوبت بیش از حد بالا یا پایین، کمبود تهویه و…) به کار می‌رود. روشی نسبتاً آسان بوده و زود بازده می‌باشد.
بعضی از گیاهانی که در خشکی می‌رویند مواد غذائی را از دو محیط جذب می‌نمایند، بعضی از مواد غذائی از طریق ریشه و بعضی از گازها نظیر CO2 ، O2 ، SO2 و فتوسنتز از طریق برگ انجام میشود.
کوددهی برگی (یا تغذیه برگی)شامل بکار بردن (طریقه محلول پاشی ) مواد مغذی در سطح برگ و ساقه و جذب آن‌ها از این قسمت‌ها می‌باشد.
به دلیل استفاده از این روش در سیستم‌های معمول کشاورزی و هم در سیستم‌های جدید، می‌توان آن را یک روش پایدار متداول در افزایش مواد مغذی محصول دانست.
مزایای محلول پاشی کود روی برگ گیاهان
۱-در مقایسه با روش خاکی، میزان مصرف کود در واحد سطح بسیار پایین است و راندمان مصرف بسیار بالا.
۲-فیکس شدن در خاک وجود ندارد.
۳-مشکلات انتقال از راه ریشه وجود ندارد.
۴-تأثیر خیلی سریع عناصر روی گیاه برای رفع کمبودها مؤثر است
۵-در شرایط کم آبی که کود دهی از طریق خاک و آب ممکن نیست این روش بهترین است.
۶-مصرف به همراه سم پاشی باعث کاهش هزینه میشود.
۷-جذب از راه برگ باعث تحریک جذب ریشه از خاک میگردد.
عوامل موثر در محلول پاشی کود روی برگ گیاهان
الف) -نوع مواد مصرفی
ب) گیاه
ج) محیط
الف)مواد مصرفی:
۱-حلالیت:
آنچه که به عنوان ماده غذایی از طریق برگ جذب میشود باید کاملاً محلول در آب به صورت یون (املاح) یا کلاتها یا بعضی مواد آلی مثل قندها باشد.میزان جذب مواد از طریق برگ بستگی به غلظت ماده مربوطه دارد و هر ماده ای در غلظت خاصی بهتر جذب میگردد.
۲-غلظت:
تحقیقات نشان داده است که یکی از عوامل سرعت نفوذ عناصر به داخل گیاه اختلاف غلظت بین مواد پاشیده شده و مواد داخل گیاه و این غلظت برای عناصر مختلف متفاوت است.
۳-وزن مولکولی:
یکی از عوامل مؤثر در سرعت نفوذ به داخل گیاه وزن مولکولی یا اندازه مولکولی ماده مورد نظر است.البته قطر منافذ در گیاه میزبان نیز مهم است که قطر منافذ در گیاهان ۳% تا ۵% نانومتر و در میوه‌ها ۷% تا ۲/۱ نانومتر است.بنابراین همه عناصر در همه گیاهان یکنواخت اثر نمی‌کنند.
۴-بار الکتریکی:
از آنجا که نمک‌ها وقتی حل میشوند در محیط میشوند. در محیط آبی به صورت یون (ماده باردار) درمی آیند این ذرات باردار (کاتیون ها و آنیون) معمولاً هیدراته میشوند و در اطراف خود مولکول های آب جذب میکنند. حتی مولکول کمپلکس و کلات ها هم خنثی نیستند و ذرات بارداری هستند مثلاً کلات های آهن بار منفی دارند و بهتر از یون های آهن تنها که بار مثبت دارند جذب میشوند.
۵- PH یا اسیدیته محلول:
محلول مورد نظر محلول پاشی در نفوذ پذیری یون ها مؤثر است ولی برای عناصر مختلف تفاوت دارد. مثلا یونهای فسفات در pH
پایین بهتر جذب میشود و اوره حداکثر جذب را در درخت سیب در ۴/۵ تا ۶/۶ دارد ولی جذب کلسیم در ۳/۳ تا ۲/۵ باید باشد ولیPh
همین کلسیم در گیلاس در ۷ بهتر جذب میشود. به همین دلیل در فرمولهای شلوغ کیفیت جذب ایده آل نیست.
Surfactant wetting agent adjuvant- 6-مواد همراهی یا کمکی:
مواد کمکی جذب ، ماده غذایی نیستند ولی همانطور که از نامشان پیداست باعث میشوند مواد غذایی بهتر پخش شوند، بهتر بچسبند، بهتر نفوذ کنند و بهتر جذب شوند.
البته اثر ادجونتها بسته به نوع ماده غذایی مورد نظر و گیاه متفاوت است.مثلا برای گیاهانی که برگ های مومی و صاف و لغزنده دارند مثل چغندر یا غلات مصرف ادجونت ها در محلول پاشی الزامی است.اینجانب در سال ۱۳۵۳ با کاربرد دترجنت در محلول کود آهن روی گندم افزایش جذب ۹ برابر دیدم و یا مصرف ریزمغذی ها خصوصاً آهن و منگنز بهتر است همراه با ادجونت یا صابون محلول پاشی باشد.
سایر مطالب:
زمان مناسب برای محلول پاشی عناصر ریز مغذی ها برای باغات میوه
پیشگیری از سال آوری درختان با محلول فروت ست
ب)نوع گیاه:
قابلیت جذب عناصر غذایی از اندامهای گیاهان مختلف بسیار متفاوت است و به همین دلیل ممکن است کودی روی یک گیاه اثر خیلی خوب داشته باشد و محلول پاشی آن روی گیاه دیگر چندان مؤثر نباشد و از جمله فاکتورهایی از گیاه که در جذب مؤثر هستند عبارتند از:
۱-برگ:
مطالعات مزرعه ای و آزمایشگاهی نشان داده است که نوع برگ از جوانب مختلف تاثیر در قابلیت جذب دارد.
الف: سن برگ
برگ از شروع پیدایش یا پیر شدن ساختمان کوتیکولی دارد و زمانی که به نصف اندازه واقعی برسد بالاترین جذب را دارد. مثلا دیده شده است که میزان جذب ازت در برگ مرکبات با افزایش سن کم میشود. روی در برگه پسته جوان ۵۵% بیشتر از برگ پسته کامل جذب میگردد. بنابراین در دوران رشد گیاه محلول پاشی مفیدتر است.
ب:شکل برگ
برگ های پهن و موازی زمین معمولاً قابلیت جذب بهتری دارند.
۲-نوع گیاه:
جذب مواد غذایی در گیاهان مختلف متفاوت است. مثلا برگ زیتون ۱۵ برابر ازت اوره را بیشتر از بادام جذب میکند. یا سیب ۳ برابر اوره را بیشتر از گلابی جذب میکند و این بستگی به نوع کوتیکول برگ‌ها دارد. حتی در واریته های مختلف جذب از راه برگ متفاوتB است. در این رابطه آزمایشات زیادی روی جذب کلسیم در واریته های مختلف سبب شده که تا ۵ برابر در بعضی واریته ها بیشتر بوده است.
شما می توانید انواع کود مورد نیاز خود را از فروشگاه های اینترنتی شاپ ثمر و آفتاب تهیه کنید.
ج)محیط:
گیاهان در دوران رشد و حتی در ساعت های مختلف شبانه روز در شرایط مختلف محیطی به سر میبرند. که این شرایط در جذب مواد غذایی توسط برگ متفاوت است.
۱-نور:
شکل فیزیکی و ترکیب شیمیایی کوتیکول برگ در اثر نور تغییر میکند و جذب یون ها یه در این شرایط تفاوت میکند. مثلاً آزمایشات در ذرت و گوجه در شدت نور بیشتر بهتر است. ولی بعضی یون ها مثل روی کمتر تحت تاثیر نور K نشان داده است جذب پتاسیم هستند یا جذب بعضی کلاتها مثلاً کلات آهن در تاریکی بهتر است. توصیه می شود در اواخر روز کلات آهن محلول پاشی شود.
۲-درجه حرارت:
اثر درجه حرارت در جذب از راه برگ بیشتر مربوط به اثر آن در سرعت خشک شدن محلول روی برگ و آثار فیزیکی و شیمیایی حرارت روی محلول است. تا تأثیر روی کوتیکول گیاه البته در بعضی از گیاهان با افزایش درجه حرارت افزایش می یابد.
۳-رطوبت:
رطوبت هوا هم مثل نور و حرارت در جذب از راه برگ مؤثر است و عمده عوامل تأثیر عبارتند از:
- اثر روی راکسیون در حین پاشش
- اثر رطوبت روی کوتیکول برگ و روزنه ها
- اثر رطوبت روی متابولیسم گیاه و انتقال مواد
و از طرفی می توان گفت رطوبت در جهت خلاف حرارت در خشک شدن محلول روی برگ تاثیر دارد.بنابراین رطوبت بالا جذب را افزایش میدهد.
رطوبت بالا باعث ورم کردن روزنه‌ها و تمایل جذب ترکیبات آبدوست میگردد. محلول ماندن نمک‌ها در رطوبت بالا بیشتر است و لذا جذب بهتر صورت گیرد. مثلاً جذب در رطوبت بالا خیلی بهتر است یا جذب فسفر روی لوبیا در هوای مرطوب دوبار بیشتر است یا ترکیبات کلسیم دار در هوای مرطوب بهتر جذب میشود.
