زرشک و همه چیز درباره مراحل کاشت آن
زرشک درختچهای تیغدار به طول ۱ تا ۵ متر است. چوب آن به رنگ قرمز، قهوهای یا زرد است. برگهای آن بیضی شکل با دندانههای ارهای و میوه اش قرمز رنگ بیضوی شکل و ترش مزهاست. به ریشهٔ درخت زرشک «آئر خیس» گفته میشود.
انتهای بهار و ابتدای تابستان فصل شکوفه دادن بوته زرشک است، غنچههای زرد رنگ زرشک در فصل پاییز رنگ قرمز گیلاسی به خود میگیرند.
معرفی گیاه زرشک
زرشک گیاهی بومی مناطق نیمه گرمسیری تا معتدله است. در نواحی مختلف کشور از جمله استانهای خراسان جنوبی، تهران، آذربایجان غربی، کرمان و اصفهان قابل کشت است.
خواص زرشک
ﻣﻴﻮه زرﺷﻚ ﻃﺒﻴﻌﺘﻲ ﺳﺮد و ﺧﺸﻚ دارد و در طب سنتی ﺻﻔﺮاﺑﺮ، ﻣﻘﻮی ﻛﺒﺪ، ﻗﻠﺐ، ﻣﺴﻜﻦ ﺣﺮارت ﻣﻌﺪه و ﺑﻨﺪ آورﻧﺪه ﺳﻴﻼن ﺧﻮن و ﺑﻮاﺳﻴﺮ است.
شرایط زمین زرشک
قبل از کاشت حدود ۲۰ تا ۳۰ تن کود دامی و ۲۰۰ کیلوگرم کود فسفات آمونیوم در یک هکتار به زمین اضافه کرده و شخم عمیق زده میشود. در صورت نیاز یک شخم سطحی زده شود و با لولر تسطیح شود.
جویهای کم عمق یه فاصله ۴ تا ۵ متر ایجاد شود و گودالهایی به عمق ۵۰ سانتیمتر به فاصله ۳ تا ۴ متر از یکدیگر حفر شود. اگر قبل از احداث از کود استفاده نشده باشد در هر گودال ۵۰ گرم فسفات آمونیوم و مقداری کود دامی پوسیده اضافه شود.
زمان کاشت
اگر نهال دو ساله باشد و زمان انتقال اواخر آبان تا اوایل آذر باشد در همان سال میوه تولید میشود. بعد از کاشت خاک سطحی که آفتاب خورده است را داخل گودال میریزند، در سال اول از کود استفاده نمیشود و نباید غرقاب شود و در صورت سله بستن ترکها با خاک پر شود.
آبیاری درخت زرشک
در خاکهای سبک آﺑﻴﺎری در ﺳﺎل اول ﻛﺎﺷﺖ ﻧﻬﺎل ﺑﺎ ﺣﺠﻢ آب ﻛﻢ در ﻫﺮ ﻧﻮﺑﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ دﻓﻌﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ یا ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺗﺮ ﻣﺜﻼ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻔﺘﮕﻲ و در ﺧﺎﻛﻬﺎی ﺳﺒﻚ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺪت ﮔﺮﻣﺎ ﺣﺘﻲ ﻫﺮ ﭘﻨﺞ روز ﻳﻚ ﺑﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﻮد.
معمولا در سالهای ابتدایی کاشت هر ۷ تا ۸ روز و در سالهای بعدی هر ۱۲ تا ۱۵ روز آبیاری نیاز دارد. به آبیاری با آب شور مقاوم است ولی باعث کاهش محصول میشود.
مطالب مرتبط :
فرآوری غذایی و دارویی راهحل برون رفت از مشکلات زرشک است
روش تکثیر زرشک
ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎﺟﻮش روش ﻣﺘﺪاول ﺗﺮﻳﻦ روش است. معمولا از پاجوشهای ۲ تا ۳ ساله با مقدار ریشه فراوان به طول ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر استفاده میشود. معمولا درخت زرشک سه نوع پاجوش دارد:
۱. ﭘﺎﺟﻮش ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ و زرد رﻧﮓ مایل به ﻗﺮﻣﺰ
2. ﭘﺎﺟﻮش دو ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﺣﺪود ﻳﻚ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﻬﻮه ای ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ قرمز
۳. ﭘﺎﺟﻮش ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻪ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﻬﻮهای رﻧﮓ با شیارهای ﺧﺎﻛﺴﺘﺮی ﺑﻪ رﻧﮓ ﻧﻘﺮهای اﺳﺖ.
مراحل داشت زرشک
در ابتدای بهار شروع به رشد میکند و در آبان ماه آماده برداشت است. زرﺷﻚ ﺑﻲ داﻧﻪ رﺷﺪ روﻳﺸﻲ ﺧﻮد را از اواﻳﻞ ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه ﺑﺎ ﺑﺎز ﺷﺪن ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎی ﺑﺮگ روی ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﺟﻮان شروع میکند.
درﺧﺘﭽﻪ زرشک هر سال بخصوص در سال کم ﻣﺤﺼﻮل، ﺳﺎﻗﻪ ﻫﺎی ﻛﻨﺪ ﺟﻮان ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدی ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲکند. رشد ساقههای ﺗﺎزه از ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه ﺷﺮوع و ﺗﺎ اواﺧﺮ ﺧﺮداد ﻳﺎ اواﻳﻞ ﺗﻴﺮﻣﺎه اداﻣﻪ دارد و با شدید شدن گرما رشد متوقف میشود.
ﻣﻴﻮه زرﺷﻚ از اواﺧﺮ ﻣﺮداد و اواﻳﻞ ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣﺎه ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻧﮓ ﻣﻲﻛﻨﺪ و از رﻧﮓ ﺳﺒﺰ، اﺑﺘﺪا ﺑﻪ زرد ﻛﺮمی در آﻣﺪه و ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ از ﻧﻮک ﻣﻴﻮه ﺻﻮرﺗﻲ رﻧﮓ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺗﺎ اواﺳﻂ ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣﺎه ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ.