بیماریهای مهم گلرنگ و چگونگی کنترل آن ها
بیماریهای مهم گلرنگ که شامل بیماری زنگ ،سفیدک سطحی ،لکه قهوه ای و… هستند میتوانند خسارت های زیاد و جبران ناپذیری به مزرعه وارد میکند. گلرنگ به بیماریهای خاکزی حساس بوده و نبایستی بیش از یکبار طی چهار سال متوالی در یک قطعه زمین کاشته شود و یا با گیاهان حساس به بیماری بوته میری جالیز در تناوب قرار گیرد .
معرفی بیماریهای مهم گلرنگ
زنگ گلرنگ Safflower rust
این بیماری در هر جا که گلرنگ کشت شود دیده می شود. همچنین در تمام مراحل رشد گلرنگ از گیاهچه تا گیاه کامل می تواند گلرنگ را آلوده نماید.
قارچ عامل این بیماری Puccinia carthami ماکروسیکلیک است و بذرزاد می شود بنابراین، پیکنیوم وایسیوم خود را روی هیپوکوتیل گیاهچه تشکیل داده که علائم بصورت شانکرمی باشد و از آن برروی کوتیلدونها رفته و تولید یوریدیوسپور می کند.
یوریدیوسپور روی برگ تشکیل چرخه های ثانویه می دهد و مرتباً یوریدیوسپور های جدید تولید کرده و آلودگیهای جدید ایجاد می نماید. این قارچ یک میزبانه بوده و تمام مراحل خود را روی گلرنگ تکمیل می نماید.
اگر آلودگی قبل ازگل صورت گیرد روی کمیت و کیفیت روغن تاًثیرگذاشته و محصول را تا ۵۰ درصد کاهش می دهد ولی اگرآلودگی بعد ازگل باشد خسارت چندانی نمی زند.
مبارزه:
۱- تناوب.
۲- کاشت گلرنگ دور از منابع آلودگی (گلرنگهای وحشی).
۳- استفاده از بذر سالم.
۴- شخم پس از برداشت(کاهش تولید بازیدیوسپور)
۵- پس از مشخص شدن نژاد قارچ ارقام مقاوم استفاده شود.
۶- سایپروکونازول(آلتو) SL 10% نیم لیتر در هکتار
۷- پروپیکونازول(تیلت) EC 25% نیم لیتر درهکتار
سفیدک سطحی گلرنگ Safflower powdery mildew
دو گونه این بیماری را ایجاد میکنند: ۱-Erysiphe cichoracearum f.sp. cartami و ۲-Leviellula taurica. هردو را در ایران و فارس داریم.
Erysiphe حالت پودری دارد و. Leveillula حالت گچی و نمدی. آسکوکارپ هر دو یک نوع است و دارای زواید ساده می باشد. ولی آسک در Ery. دو اسکوسپور و در Lev. دارای ۸ آسکوسپور است. کنیدیوم در Ery. زنجیری و درLev. بصورت تکی میباشد.
کنترل:
۱- حذف منابع آلودگی برای سال بعد
۲- ارقام مقاوم
۳- سولفور wp80% و۴-۳ در هزار ۳نوبت
۴- دینوکاپ wp18.25% و ۲- ۱کیلوگرم در هکتار
لکه قهوه ای گلرنگ Safflower brown spot
عامل بیماریRamularia carthami در اکثر نقاط گلرنگ کاری دیده شده است. بخصوص در خوزستان خیلی زیاد است و از روی گلرنگهای وحشی نیز گزارش شده است.
علایم بیماری بصورت لکه های گرد قهوه ای هم اندازه بر روی برگها دیده میشود که به آسانی قابل تشخیص است. در ابتدا این لکه ها رنگ پریده و سفید هستند و بعد قهوه ای میشوند. مرکز لکه ها سفید باقی می ماند که در واقع پوشش اسپورهای قارچ است.
روی لکه ها مقداری کنیدیوفور کوتاه به صورت دسته ای تشکیل شده و بر روی آنها کنیدیها تشکیل میشوند که محل افتادن کنیدی به صورت زخمی بر روی کنیدیوفور باقی می ماند.
قارچ عامل این بیماری بذر زاد میشود. بنابراین منبع بقای قارچ بصورت استروما روی برگهای آلوده یا بذر آلودهو اسپورها یاریسه های قارچ میباشد. این بیماری هم در برگهای جوان و هم در برگهای پیر و هم در کاسبرگها آلودگی ایجاد میکند. اسپورها در جاهای مرطوب به مقدار زیاد تولید میشوند.
کنترل:
تناوب استفاده از بذر سالم و ارقام مقاوم و نیز استفاده از قارچ کشها در صورت نیاز.
سایر مطالب:
آشنایی و معرفی گیاه گلرنگ و نحوه پرورش آن
آفت سنک بذرخوار کلزا و راه های کنترل آن
مرگ گیاهچه گلرنگ
عامل Phytophthora cryptogea روی طوقه گیاه خسارت می زند البته ممکن است باعث پوسیدگی ریشه هم بشود. معمولاً گیاه در هنگام گل دادن مورد حمله قرار میگیرد و کمتر در مراحل اولیه رشد خسارت می بیند.
جداسازی این قارچ از خاک مشکل است برای جداسازی قارچ از گلرنگ استفاده میکنند. بدین ترتیب که رقم گلرنگ حساس استفاده میشود. حساسترین رقم ۱۰-N (با نام محلی Nebrasca) است. این میزبان خیلی دقیق است و میزان کم قارچ را در خاک پیدا میکند.
برای این منظور در یک گلدان کوچک با ۱.۳خاک استرین گلرنگ میکاریم و پس از رشد، خاک آزمایشی را دور طوقه می ریزیم. گلدان را در دمای اتاق (زیر۳۰درجه سانتیگراد) قرار می دهیم. بسته به میزان قارچ پس از مدتی واکنش می دهد و طوقه له شده و گلرنگ می افتد.
گلرنگ را از خاک خارج کرده و در یک پتری دیش حاوی آب مقطر می گذاریم. بعد از ۲۴-۴ ساعت با گذاشتن طوقه زیر میکروسکوپ رشد قارچ دیده میشود. اسپورانجیوم قارچ دارای پاپیلا می باشد.
کنترل:
ضد عفونی بذر- متالاکسیل G5%و ۲۵- ۲۰ کیلو در هکتار
