برنامه غذایی خیار گلخانه ای
برنامه غذایی خیار گلخانه ای یا همان کوددهی آن از مهمترین اقدامات در جهت افزایش تولید و کیفیت آن است. در این مطلب سعی کردیم تا نیازهای تغذیه ای خیار گلخانه ای در تمام مراحل رشد آن بررس کنیم.
برنامه غذایی خیار گلخانه ای
منشا اصلی خیار جنوب شرقی اسیا است. خیار یک گیاه علفی یکساله دارای ساقه های خزنده می باشد. برگ های خیار مهمترین اندام نشان دهنده ی کمبود عناصر غذایی است.
که می تواند تغییر رنگ برگ، رشد ناکافی، نازک شدن یا خشبی شدن بافت برگ نشانه های ان باشد. همچنین استفاده بیش از حد و نامتعادل از کودها خود سبب مشکلات زیادی می شود .
مانند استفاده بیش از حد از کودهای فسفر که باعث کمبود عناصر روی و آهن می شود. یا استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژن دار که سبب تجمع نیترات در خیار شده و نگرانی جدی را برای مصرف کنندگان ایجاد می کنـد.
پس با توجه به این مسائل درکشت خیار، انتخاب رقم مناسب از نظـر دوره رشـد، تـراکم، عملکـرد و کیفیـت محصـول و همچنین آزمون خاک قبل از کشت، از نظر حاصلخیزی خاک ضروری و مهم است .
کاربرد کود حتما بایـد براساس آزمون‌های منظم خاک، تجزیه گیاه و مشاهده علائم ظاهری گیاه انجام گیرد .
مزیت های خیار گلخانه ای
- سازگار با شرایط کشت در گلخانه
- راندمان محصول زیاد
- به زنبور یا دیگر عوامل تلقیح کننده نیازی ندارد
- با انجام هرس عمر گیاه را می توان چندین بار تجدید کرد و بهره برداری نمود.
سایر مطالب:
بدشکلی میوه خیار و عوامل تاثیر گذار در آن
خیار گلخانه ای و انواع کودهای شیمیایی مورد استفاده در آن
نیاز تغذیه ای خیار در کشت گلخانه ای
نیازهای کودی خیار گلخانه‌ای براساس آزمون خاک و دوره رشد گیاه به طور خلاصه در سه مرحله به صورت زیر است:
۱-قبل از کشت
برای رشد خیار در بستر خاکی لازم است بر اساس آزمون خاک کودهای پایه قبل از کشت مصرف گردد. یعنی کودهای فسفر و پتاسیم دار مورد نیاز و مقدار کمی از نیتروژن، قبل از کشت استفاده شود.
۲-بعد از انتقال نشاء
در این مرحله از رشد گیاه زمان استقرار گیاه همزمان با آبیاری از کودهای محلول در آب با توجه به آزمون خاک استفاده شود.
۳- زمان گل دهی
طی فصل رشد، مهمترین عنصر مورد نیاز خیار گلخانه ای نیتروژن هست که بیشـترین نیاز خیار گلخانه ای به آن در زمان گلدهی اسـت. ایـن عنصـر بایـد همراه با آب آبیاری از مواد کودی محلول تامین گردد.
بهترین روش فراهم کردن آب و نیتروژن در کشت خاکی و غیر خاکی از طریق آبیاری قطره‌ای است.
اسـتفاده زیـاد از ایـن نیتروزن قبـل از دوره گلدهی باعث تأخیر در رسیدن، کاهش گلـدهی و عملکـرد گیـاه مـی شـود .
پـروتئین اصـلی گیاهان در دوره رویشی از طریق دو منبع نیتروژن شامل نیتروژن حاصل از تجزیه مواد آلی (کودهای دامی) و کودهای نیتروژن‌دار تامین می‌گردد .در محیطهای کشت بـدون خـاک گیـاه بایـد بـا عناصـر غذایی موجود در محلول تغذیه شود .
انواع کودهای مورد نیاز در برنامه غذایی خیار گلخانه ای
کودهای آلی
منظور از کودهای آلی کودهای حیوانی یا گیاهی هستند که شامل کـود گوسـفندی، مرغـی، گـاوی، اسـبی، کمپوسـت، کـود سـبز، خاک برگ و…. می باشد.
دو نکته مهم برای استفاده از کودهای حیوانی که به عنوان کودهای قبل از کشت مصرف می شوند باید رعایت کرد:
- از کودهای حیوانی کاملا پوسیده استفاده شود.
- کود عاری از هرگونه بذر علف هرز و تخم آفات و نماتد باشد.
همچنین استفاده بیش از حد کودهای حیوانی سبب افزایش شوری خاک شده و مانع رشد گیاه می گردد. میزان مصرف بسته بـه میـزان مـاده آلـی خاک بین ۱۰ تا ۲۰ تن در هکتار است.
مهمترین منابع کـودی در کشـت خیار کودهای گاوی و مرغی هستند البته نوع کود آلی مورد استفاده در مناطق مختلف بسته به فصل رشد متفاوت است.
کودهای فسفردار
مصرف کود اوره فسفات فقط در کشت خاکی توصیه می شود و در کشت هیدورپونیک قابل مصرف نیست. کودهای فسفاته مورد استفاده در آب آبیاری باید کاملا محلول در آب باشد.
کودهای فسفاته در خیار موجب افزایش سطح ریشه، گلدهی زود هنگام و در صـورت مصرف زیاد موجب گلدهی بیش از اندازه بوته خیار می گردد. که بعـدا موجـب ریـزش شـدید میوه می شود.
کودهای پتاسیم دار
مونـو پتاسـیم فسـفات، سولفات پتاسیم، کلرید پتاسیم و نیترات پتاسیم در کودهای آبیاری مصرف عمده دارند. که با توجه به نوع خاک از آنها باید استفاده کرد. مثلا کلرید پتاسیم به دلیـل همـراه داشـتن کلـر در آن محـدودیت مصرف در زمین های شور را دارد.
کودهای کلسیمی و منیزیمی
کود های محلول در آب کلسیمی، نیترات کلسیم می باشد که زیاد مـورد اسـتفاده قـرار می گیرد. برای تامین منیزیم از سولفات منیزیم و یا از نیترات منیزیم نیز استفاده می گردد.
سایر کودهای میکرو را می توان به صورت محلول پاشی به گیاه داد. اغلب، برنامه های کودی گلخانه بر پایه کودهای محلول در آب است تا بیشـتر عناصـر مورد نیاز گیاه به موقع تأمین می شود.
معمولاً کودهای محلول در آب قابلیت محلول پاشی نیز داشـته و در گلخانه نیز محلولپاشی رواج دارد
محلولپاشی برای فراهم کردن سریع عناصـر غـذایی بویژه عناصر کم نیاز (عناصر میکرو) می باشد. که باعث عملکـرد و کیفیـت بـالای محصـول مـی شـود .تحـت شرایطی که جذب عناصر غذایی از خاک برای رفع نیاز گیاه کافی نیست، از این روش می توان کمک گرفت.
اگر کمبود عناصر کم نیاز طی دوره رشد مشاهده شود باید با محلولپاشـی آن را برطرف نمود. در این حالت محلولی با غلظت دو تا پـنج در هـزار از یـک منبـع محلـول عنصـر استفاده می شود.
زمان محلولپاشی بهتر است صبح زود یا عصر باشد.برای اطمینان از برطرف شدن کمبود می توان در دوره زمانی ده روز تا دو هفته محلولپاشی را تکـرار کـرد.
باید توجه کرد که غلظت مورد استفاده به اندازه باشد، چرا کـه غلظـت بـیش از حـد توصـیه شـده باعث خسارت و صدمه دیدن برگ (گیاهسوزی) می‌شود.
