چگونگی کنترل سقط جنین انگلی گاو
سقط جنین انگلی گاو به معنی از بین رفتن جنین در بین روزهای ۴۲ تا ۲۶۰ آبستنی می‌باشد که سقط جنین می تواند باعث زیان اقتصادی قابل توجهی بزند. عوامل انگلی در بخش عفونی و فاکتورهای تغذیهای، شیمیایی، داروها، سموم، گیاهان سمی و عوامل هورمونی را می توان از علل غیرعفونی سقط نام برد.
سقط جنین انگلی گاو
بررسی های موجود نشان داده هزینه های که صرف تشخیص و سپس پیشگیری از بروز سقط می شود بسیار کمتر از زیانی است که در اثر بروز سقط در گله های گاو شیری به تولیدکننده وارد می شود. پس یکی از دلایل سقط جنین در گاو، سقط جنین انگلی گاو می باشد.
در حال حاضر سقط انگلی در سرتاسر جهان به عنوان یکی از عوامل ایجادکننده اختلالات تولیدمثلی در گاو مطرح می‌باشد، که در برخی از گله ها تا ۹۰ درصد گاوها امکان دارد به این عامل آلوده شوند.
این بیماری به دلیل زیر از اهمیت اقتصادی خاصی برخوردار می باشد:
- ایجاد سقط جنین تا ۴۲ درصد گاوهای آلوده
- تولد گوساله های مرده
- مرگ و میر گوساله های زنده
- تولدگوساله زنده با نشانه های بالینی و یا بدون علائم بالینی ولی بالقوه آلوده
- کاهش تولید
با توجه به شیوع جهانی این بیماری، بی شک در ایران نیز که صنعت گاو شیری از اهمیت و رشد چشمگیری برخوردارمی‌باشد. بیماری می تواند سالانه خسارات زیادی را به گاوداران مناطق مختلف وارد کند، بنابراین آگاهی در مورد این انگل می تواند باعث گرفتن تدابیر پیشگیرانه و کنترلی در برابر این بیماری باشد.
عامل بیماری سقط جنین انگلی گاو چیست؟
نئوسپورا کانینوم (Neospora Caninum) انگل داخلی که اغلب عامل آلودگی در سگ و گاو می‌باشد ولی دارای دامنه میزبانی وسیعی است و اکثر گونه های دام های اهلی و همچنین حیوانات خانگی و بسیاری از گونه های حیات وحش را آلوده می کند.
سگ ها تنها میزبان قطعی شناخته شده و گاو به عنوان مهمترین میزبان واسط شناخته شده است.
آلودگی طبیعی به ندرت در گوسفند، بز و گوزن گزارش شده است. در حال حاضر سقط جنین نئوسپورایی شایع ترین عامل تشخیص داده شده سقط جنین گاوی در بسیاری از کشورهای جهان می‌باشد.
میزبان این بیماری
طیف وسیعی از پستانداران از جمله گاو، گوسفند، بز، اسب، الاغ، کرگدن، آهو و دیگر حیوانات وحشی میزبان واسط این انگل می‌باشند اما این بیماری به طور عمده در گاو و سگ دارای اهمیت داشته و سقط در هر دو نژاد گاو گوشتی و شیری اتفاق می افتد.
مطالب مرتبط:
آشنایی با مراحل اصلاح سم در گاو
معرفی و آشنایی با گاو نژاد هرفورد
اهمیت بیماری سقط انگلی
سقط جنین در ارتباط با ای انگل از بسیاری از کشورها و تحت شرایط مدیریتی متفاوت در گاو گزارش شده است. و در سراسر جهان وجود دارد. این نوع سقط جنین امکان دارد همه گیر و یا پراکنده باشد.
همچنین در این سقط همه گیر تعداد گاوهای سقط کرده متفاوت است. اغلب سقط بین ۵ تا ۱۰ درصد می‌باشد، ولی تا ۴۵ درصد از گاوها هم امکان دارد در مدت کوتاهی سقط کنند.
دوره سقط جنین ممکن است چند هفته تا چند ماه باشد که هیچ فصل خاصی برای سقط وجود نداشته، و سقط جنین پراکنده در گاوهایی غالباً اتفاق می افتد که به طور مادرزادی آلوده شده اند.
گاوهای مثبت از نظر سرمی در معرض خطر بیشتری برای تکرار سقط جنین می‌باشند. گاوهای سرم مثبت ۳ تا ۷ برابر بیشتر از گاوهای سرم منفی در معرض خطر سقط جنین هستند.
راههای انتقال بیماری سقط جنین انگلی گاو
دو راه آلودگی به این انگل در گاو وجود دارد:
۱- سگ میزبان قطعی شناخته شده برای انگل نئوسپورا کانینوم می باشد. آلودگی در گاو می تواند با بلع انگل همراه با مصرف غذا و یا آب آلوده به مدفوع سگ اتفاق بیفتد.
با این حال انتقال مادرزادی هم در گاو رخ می دهد و به نظر می رسد انتقال مادزادی مسیر اصلی برای آلودگی در اکثر گاوها است.
در جایی که مدفوع سگ منبع آلودگی می‌باشد. بسیاری از گاوها در معرض آلودگی قرار می گیرند و این شکل از عفونت اغلب باعث شیوع سقط جنین می شود.
مشاهده شده که شیوع انگل نئوسپورا کانینوم در سگ های دامداری ها بالاتر از سگ های شهری می‌باشد و چرخه این بیماری بین گاو و سگ در مناطق روستایی است.
۲-گوساله های زنده متولد شده از گاوهایی که خودشان به صورت مادرزادی آلوده بوده اند. به طور مادرزادی آلوده می شوند. و اعتقاد بر این می‌باشد، که آلودگی مداوم و مادام العمر باقی می ماند.
عفونت مادرزادی می تواند باعث سقط جنین و یا تولد گوساله سالم آلوده شود. و گاو آلوده می تواند در یک آبستنی گوساله آلوده سالم و در آبستنی دیگر سقط جنین داشته باشد.
علایم این بیماری چیست؟
با وجود اینکه سقط تنها علایم قابل مشاهده در گاوهای آلوده می‌باشد. این بیماری نشانه های دیگری نیز دارد:
- جنین امکان دارد، در رحم بمیرد، جذب شود، مومیایی شود، مرده به دنیا بیاید،
- زنده متولد شده اما بیمار باشد.
- یا در ظاهر سالم به دنیا آمده باشد ولی به عفونت مزمن مبتلا باشد.
گاوهایی که آلوده شده اند در اولین دوره شیر آوری کاهش تولید شیر داشته اند. تولید شیر تقریباً یک لیتر در روز کمتر از گاوهای غیر آلوده می‌باشد.
گاوهای آلوده نسبت به گاوهایی غیر آلوده مستعد ابتلا به سقط جنین بوده و بیشتر در معرض خطر حذف از گله در سال های اولیه می باشند.
تشخیص بیماری
در صورت سقط جنین در گاوداری دامدار باید به دامپزشک مراجعه کند. در صورت مشکوک شدن به این بیماری دامپزشک می تواند با آزمون های سرمی و مولکولی بیماری را تشخیص دهد.
هیچ درمانی که بتواند برای محدود کردن سقط جنین همه گیر بیماری استفاده شود وجود ندارد. به طورکلی درمان های دارویی رایج به دلیل احتمال بقایای دارویی در شیر و گوشت و ممشکلات منع مصرف محصولات به عنوان گزینه های انتخابی و توصی کننده نمی باشند.
برای کنترل و پیشگیری بیماری انگلی باید چه کرد؟
- باید تمام سعی را بر حذف احتمال آلودگی خوراک دام، آب و محیط چراگاه با مدفوع سگ بگذاریم.
- جفت جنین سقط شده و گوساله مرده را باید حذف کرد. به صورتی که میزبان قطعی (سگ) و گاوها نتوانند امکان دسترسی به آن ها را داشته باشند.
- گاو با عفونت مادرزادی در معرض خطر بالای سقط جنین می‌باشند. و میزان سقط جنین در گله های آلوده می تواند به میزان زیادی با حذف این حیوانات کاهش یابد.
- از ورود حیوانات وحشی مانند روباه و شغال و جوندگان به دامداری با دیوارکشی اطراف دامداری جلوگیری شود.
- در صورت وجود گاوهایی با ارزش در گله که بیمار هستند. می توان جنین این دام ها را به رحم گاوهای گیرنده منفی انتقال داد و پس از تولد، گوساله بدون عفونت نئوسپورا کانینوم به دنیا می آید.
- کاهش تراکم گله، ضد عفونی و شعله دادن مرتب اتاق های زایمان و محوطه دامداری انجام شود.
- گوساله های آلوده شده به طور مادرزادی را میتوان با شناسایی سرمی در نمونه های خون قبل از مصرف آغوز تشخیص و در سنین جوانی حذف کرد. اگر نمونه های خون قبل از مصرف آغوز امکان پذیر نباشد، آزمایش سرمی گوساله ها سن ۶ ماهگی می تواند تعیین کننده گوساله های آلوده باشد.
- حیوانات خریداری شده برای گله باید عاری از این آلودگی باشند.
برای کنترل بهتر سقط جنین انگلی گاو بهتر است نکات زیر رعایت شود:
- برای مهار انتقال بیماری باید نظارت دقیقی بر غذا و آب گاوداری صورت گیرد.تا از آلودگی آب و غذا توسط انگل جلوگیری شود.
- از ورود سگ های مشکوک به آلودگی یا سگ هایی که برای این بیماری تست نشده اند به داخل گله به ویژه نگهداری آن ها در گاوداری جلوگیری شود.
- اگر از گله های دام خریداری می شود حتماً از منفی بودن تست آن ها و پاک بودن گله مبدأ اطمینان حاصل شود.
- حتماً از ورود سگ ها به محل نگهداری علوفه و کنستانتره دامها خوداری شود.
- اگر گله دارای ارزش ژنتیکی است و برای تولید نتاج مورد استفاده قرار می گیرد، باید هر سال یا دست کم هر دو سال یک بار گله تست شودو دام های آلوده شناسایی شوند.
انگل نئوسپورا کانینوم به عنوان یکی از عوامل اصلی سقط جنین و مرگ و میر نوزادان در گاوها شناخته شده است. و این بیماری از نظر اقتصادی دارای اهمیت بالایی است.
