بیماری های گوسفند ،عوامل و راههای پیشگیری
بیماری های گوسفند از قدیم برای دام‌داران و نگه‌دارندگان آنها مشکلاتی ایجاد می‌کرده است . چون گوسفند یکی از حیواناتی است که از قدیم برای استفاده از شیر، گوشت، پشم و پوستش توسط انسان پرورش داده شده است.
برخی از بیماری های گوسفندان به انسان‌ها سرایت می‌کرد و باعث بیماری و یا حتی مرگ انسان‌ها می‌شد و در برخی موارد انتقال بیماری گوسفندها را هم مریض می‌کرد و باعث می‌شد گله با تلفات بسیار و یا حتی نابودی مواجه شود.
بیماری های گوسفند
بیماریهای گوسفند به لحاظ اهمیت کلا به دو دسته تقسیم می شوند ، یکدسته آنهایی هستند که رشد و وزن گیری حیوان را تحت تاثیر قرار می دهند که بعد از مدتی نگهداری و پرورش را غیر اقتصادی می کنند و یک دسته آنهایی هستند که زندگی و حیات آن را تحت تاثیر خود قرار می دهند که هر دو به لحاض اقتصادی ممکن است زیانهای جبران ناپذیری برای دامدار به همراه آورند.
معرفی مهمترین بیماریهای گوسفند
گندیدگى سم
عامل بیمارى گندیدگى سم گوسفند میکروبى بى‌هوازى و بدون هاگ است، این میکروب باعث ناراحتى در سم و لنگش شدید دام مى‌گردد این میکروب در مکان‌هاى خشک بیش از ۲ هفته مقاومت نداشته و درصورتى‌که آغل مرطوب باشد، قادر است تا یک ماه زنده بماند. همچنین در لجنزارها و نقاط باتلاقى در تمام مدت زمستان زنده مى‌ماند. محل‌هاى گرم و مرطوب بهترین عامل جهت حفاظت این میکروب مى‌باشد.
تب برفکى
عامل بیماری تب برفکی که از مهمترین بیماریهای گوسفند محسوب می شود ویروسى است که مقاومت آن در هواى خشک بسیار زیاد و در جایگاه‌ها و در میان تودهٔ علوفهٔ خشک حتى به‌مدت یکماه مى‌تواند قدرت بیمارى‌زائى خود را حفظ نماید. این ویروس باعث جراحات شدید در دهان، پستان و دست و پاى حیوانات نشخوارکننده مى‌گردد. براى جلوگیرى از این بیماری، واکسیناسیون زیرجلدى تمام حیوانات مسنتر از ۶ ماه باید انجام بگیرد.
دام‌هائى که براى اولین بار تزریق مى‌شوند، تجدید واکسیناسیون بعد از یک ماه ضرورى است، هر ۶ ماه یکبار دام‌هاى سالم و غیرآلوده باید واکسیه شوند، از واکسیناسیون به‌خصوص در دوران باردارى و دام‌هاى کمتر از ۴ ماه باید جلوگیرى کرد.
در مواردى که این بیمارى در یک منطقه دیده مى‌شود لازم است حیوانات سالم از آلوده‌ها جدا گردیده و حیوانات آلوده علامت‌گذارى شوند. حیوانات سالم در منطقه‌اى که بیمارى در آن دیده شده است، نباید از محل خارج شوند مگر براى کشتار، از شیر و فرآورده‌هاى شیرى این حیوانات نباید استفاده شود. براى جلوگیرى از اشاعهٔ بیمارى مى‌باید محل و لوازمى که با حیوان بیمار در تماس بوده‌اند، با محلول ۴ گرم در لیتر سود سوزآور ضدعفونى شوند.
آبله گوسفند
عامل بیمارى ویروسى است که در مقابل خشکى داراى مقاومت زیادى مى‌باشد، این ویروس در آغل‌هاى آلوده تا مدت ۶ ماه در مراتع تا ۲ ماه قدرت بیمارى‌زائى خود را حفظ مى‌کند بره‌ها و گوسفندان جوان به این ویروس حساس‌تر هستند.
گرد و غبار آلوده به‌وسیلهٔ تاول‌هائى خشک شده حاصله از بیماری، چراگاه و آغل آلوده، حمل و نقل پشم و گوسفندان بیمار باعث شیوع بیمارى در گله‌هاى سالم مى‌شود. بیمارى از طریق دستگاه تنفسى نیز انتشار مى‌یابد. پیشگیرى به‌وسیلهٔ واکسیناسیون سالى یکبار کافى است.
شاربن با سیاه‌زخم
علائم بیمارى شاربن عبارتند از: افزایش درجهٔ حرارت بدن، بى‌اشتهائى مطلق، بى‌حالی، جارى شدن خون سیاهرنگ از تمام مجارى طبیعی، مرگ با حرکات تشنجى است و عامل بیمارى میکروب هوازى و هاگدارى به‌نام با سیلوس آنتراسیس (Antrasis) است که به‌وسیلهٔ غذاى آلوده و یا نیش حشرات انتقال مى‌یابد. براى جلوگیرى از بیماری، واکسیناسیون یکبار در سال، جدا کردن دام‌هاى آلوده، مانع از ریختن حیوان آلوده برروى زمین، وارد نکردن دام جدید، مگر اینکه واکسینه شده باشد. ضدعفونى کردن اماکن مؤثر خواهد بود.
مطالب مرتبط :
بیماری آبسه پای گوسفند و نحوه پیشگیری از آن
آنتروتوکسیمى
عامل بیمارى آنتروتوکسومی میکروب بى‌هوازى و هاگدارى به‌نام کلستریدیوم ولشى (Clostridium Welchii)، است که به‌طور فراوان در خاک وجود دارد.
بیمارى بیشتر در گوسفندان جوان دوماه تا یکساله و گاهى هم در گوسفندان پیر دیده مى‌شود. بیمارى در اثر جذب زهرابهٔ میکروبى از راه رودهٔ باریک حاصل مى‌شود.
براى جلوگیرى از بیمارى بره‌هاى ۱ تا ۳ روز مایه‌کوبى شده و پس از یکماه دوباره تجدید شود. گوسفندان بالغ در دو نوبت و به فاصلهٔ ۳-۴ هفته مایع کوبى شوند.
بروسلوز
عامل بیمارى بروسلوز میکروبى (Briucellamelitensis) است که بیشتر در شیر حیوانات آلوده وجود دارد. بیمارى اکثراً در اثر جفتگیرى دام نر آلوده به حیوانات ماده انتقال مى‌یابد.
در اثر مصرف فرآورده‌هاى حیواناتى (شیر، گوشت، پنیر تازه) که به این بیمارى مبتلا هستند انسان به بیمارى (تب مالت) مبتلا مى‌شود.
میکروب این بیمارى ممکن است در اثر تماس با ترشحات فرج، جفت جنین، بدن حیوان، جایگاه و لوازم آلوده، به انسان انتقال یابد.
براى جفتگیرى باید حیوانات علیه این بیمارى واکسینه شوند و علاوه بر این، اقداماتى مثل جدا نگهداشتن حیوانات تازه وارد، استفاده از حیوانات نر سالم و عارى از بیماری، جدا کردن فورى حیواناتى که بچه مى‌اندازند و نمونه‌گیرى آنها، دفن کردن جنین و جفت در عمق زمین و ریختن آهک روى آن، جدا کردن نوزادان از مادرانى که احتمال آلودگى داده مى‌شوند و مراعات نکات بهداشتى در موقع زایش براى جلوگیرى از شیوع این بیمارى ضرورى هستند.
