علایم کمبود نیتروژن در گیاهان

کمبود نیتروژن در گیاهان باعث کاهش رشد، زردی گیاه (ابتدا در برگهای مسن،) باریک شدن و کوتاه شدن برگها و ساقه، عدم توسعه کلروپلاست، برگ ریزی و کاهش رشد ریشه، بلوغ و پیری زودرس می شود. 

کمبود نیتروژن در گیاهان

کمبود نیتروژن در گیاه و کلروفیل به این معنی است که گیاه از نور خورشید به عنوان منبع انرژی برای انجام عملکردهای اساسی مانند جذب مواد مغذی استفاده نمی کند.

علایم کمبود نیتروژن در گیاهان

برخی از علائم کمبود نیتروژن در گیاهان در زیر آورده شده است

۱-رنگ برگ:

محتوای کلروفیل برگهای گیاه کاهش می یابد که منجر به رنگ زرد کم رنگ (کلروز) می شود. برگهای پیر کاملاً زرد می شوند.

۲-وضعیت عملکرد گیاه:

گلدهی ، میوه دهی ، محتوای پروتئین و نشاسته گیاه کاهش می یابد. کاهش پروتئین منجر به توقف رشد گیاه شده و جوانه های کناری ممکن است به خواب روند یا از بین می روند.

۳-وضعیت فیزیکی برگ:

در پایان دوره کمبود نیتروژن, برگ ها کوچک و ساقه ها لاغر می شوند. برگ ها و شاخه ها با زاویه کمی نسبت به ساقه اصلی می ایستند. به طور کلی کمبود نیتروژن در گیاه موجب غیر قابل انعطاف و شکننده شدن برگ ها می شود.

۴-وضعیت ریشه:

در اثر کمبود نیتروژن در گیاه, رشد بی رویه ریشه های ثانویه جهت افزایش جذب مواد مغذی از ریشه , باعث افزایش اندازه ریشه نسبت به اندام هوایی گیاه می شود.

عوامل تاثیرگذار بر کمبود نیتروژن در گیاهان

وجود مقادیر کافی نیتروژن طی رشد رویشی گیاه ضروری است. فراهم نمودن نیتروژن موردنیاز گیاهان در شرایط مساعد آب‌و هوایی سبب رشد سریع و حداکثری آن‌ها و افزایش محصول می‌شود.

کمبود نیتروژن در خاک‌های شنی با زهکشی مناسب و با موادآلی کم رخ می دهد زیرا این عوامل سبب آبشویی مواد مغذی می شوند. بارندگی‌های مکرر، سیل و آبیاری سنگین سبب شستشو نیتروژن شده و از دسترس گیاه خارج می‌شود و کمبود نیتروژن رخ می‌دهد.

تنش خشکی از جذب آب و موادمغذی ممانعت کرده و سبب برهم خوردن تعادل عناصر غذایی می‌شود. pH خاک نیز نقش مهمی در دسترسی گیاه به نیتروژن ایفا می‌کند. افزایش یا کاهش pH خاک اثر منفی در جذب نیتروژن توسط گیاه دارد.

سایر مطالب:

عوامل کمبود منگنز در گیاهان

نقش کلسیم در گیاه

علایم کمبود گوگرد در ذرت

کنترل و مدیریت کمبود نیتروژن در گیاهان

کنترل ارگانیک

افزایش مواد آلی در خاک سبب حفظ ساختار خاک شده و ظرفیت نگهداری آب و عناصر غذایی را افزایش می‌دهد. مواد آلی را می توان به صورت کودهای حیوانی، کمپوست، خاکبرگ (پیت) و یا ترکیب ساده ای از تفاله گزنه، فضولات پرندگان دریایی، شاخ حیوان و نیترولایم (nitrolime) به خاک اضافه کرد. عصاره گزنه را نیز می‌توان مستقیم در برگ‌ها اسپری کرد.

کنترل شیمیایی

کمبود نیتروژن خاک را می توان با دادن کودهای اوره، نیترات یا آمونیوم برطرف کرد. نیتروژن یکی از ترکیبات کودهای پایه می باشد و همراه با پتاسیم و فسفر به مصرف می‌رسد (کودهای N-P-K). کودهای مختلفی در بازار موجود می‌باشند که کاربرد آنها توصیه می‌شود و مقدار مصرف به نوع خاک و مرحله رشدی گیاه بستگی دارد.

اقدامات پیشگیرانه

• بررسی pH (اسیدیته) خاک و آهک دهی برای دستیابی به محدوده بهینه.
• زهکشی مناسب زمین و اجتناب از آبیاری بیش از حد.
• مصرف بیش از نیاز کودها سبب خارج شدن عناصرغذایی کم‌مصرف ( میکرو) از دسترس گیاه می شود.
• آبیاری منظم گیاهان در هنگام خشکی.
• استفاده از مواد ارگانیک مانند کودهای حیوانی و مالچ گیاهی و کمپوست.