کاشت ، داشت و برداشت عدس

عدس از نظر داشتن پروتئین بسیار غنی و سرشار است. داشتن این مواد پروتئینی موجب توجه به کاشت ، داشت و برداشت عدس شده است.

کاشت ، داشت و برداشت عدس (کاشت)

عدس سازگاری زیادی به انواع خاکها نشان می دهد و می توان در خاکهای رسی سنگین تا شن لومی آن را کاشت عدس در خاکهای با حاصلخیزی متوسط تا کم نیز واکنش خوبی نشان می دهد. عدس را در خاکهای با PH حدود ۵/۵ تا ۹ می توان کاشت. البته بسیاری از ژنوتیپهای عدس به شوری خاک حساس هستند هر چند مقاومت به شوری در عدس بیشتر از لوبیا سبز، سویا و لوبیا چشم بلبلی و کمتر از بسیاری از غلات مانند نخود، خلرو باقلا می باشد.

نحوه آماده سازی زمین و تاریخ کاشت

نحوه آماده سازی زمین به نوع خاک وسیستم کاشت بستگی دارد. هدف از شخم تهیه بستری نرم، فشرده و فارغ از علف هرز است که ضمن افزایش سرعت جوانه زنی مقدار بیشتری آب در خود نگه می دارد. زمین ۱ یا حداکثر ۲ مرتبه شخم می خورد که نوبت دوم به منظور پوشاندن بذر است. کاشت در عمق ۴ تا ۵ سانتی متری کافی است و افزایش وزن خشک و جوانه زنی مطمئن تر خواهد بود. تأخیر در جوانه زنی به علت کاشت عمیق چنانچه در درجه حرارت کم باشد افزایش می یابد. کاشت به صورت هیرم کاری در خاکهای با بافت سنگین که سله می بندند یا در زمینهای غیر مسطح که احتمال غرقاب شدن وجود دارد دارای مزیت است.

تاریخ کاشت اثرات قابل ملاحظه ای بر عملکرد عدس دارد زیرا تغییر در تاریخ کاشت منجر به تغییر شرایط محیط گیاه در طی رشد می شود.

همچنین تاریخ کاشت مطلوب گیاه از محلی به محل دیگر و گاهی از ژنوتیپی به ژنوتیپ دیگر فرق می کند. تاریخ کاشت مناسب در دشتهای شمالی و مرکزی هند اواسط آبان تا اواسط آذر است در هیمالیا که زمستان طولانی تر و رطوبت بیشتر است کاشت عدس بطور مطلوب تا اواخر آذرماه نیز امکان پذیر است.

در ارتفاعات پائین منطقه غرب آسیا کاشت در اوایل زمستان محصول بهتری نسبت به کاشت در اواخر زمستان یا بهار دارد در ارتفاعات بالای مناطقی از ایران تاریخ کاشت مناسب. اوایل بهار است البته با تأخیر در کاشت در این مناطق عملکرد کاهش می یابد ولی مقدار پروتئین اضافه می شود.

سایر مطالب:

درباره بیماری برق زدگی عدس

بیماری پژمردگی آوندی عدس

روشهای کاشت عدس

کشت سنتی

در این نوع کشت که معمولا در قطعات کوچک اجرا میشود. با استفاده از شیوهای سنتی وقدیمی مبادرت به کشت می نمایند. در این نوع کشت پس از اجرای یک شخم عمیق در پاییز مجدداً در بهار یک شخم تکمیلی انجام می دهند وزمین تسطیح می شود. پس از هموار نمودن زمین بذر وکود مورد نیاز به وسیله دست بر وی زمین پاشیده شده وبه وسیله خیش به زیرخاک انتقال داده میشود. در اراضی دیم پس از اجرای یک شخم عمیق در پاییز برای حفظ رطوبت ذخیره شده و جلوگیری از تبخیردر بهار هیچ گونه عملیات شخم و برگردان خاک اجرا نمی شود وبه محض مناسب شدن شرایط کاشت دراسفند ماه و یا اوایل بهار بذر و کود مورد نیاز را پاشیده و به وسیله دیسک ویا پنجه غازی پوشانده میشود.

کشت مکانیزه

در این نوع کشت که مناسب ترین نوع کشت عدس می باشد در شرایط آبی در پاییز یک نوبت شخم عمیق ۳۰-۲۵ سانتیمتر اجرا می شود سپس با مساعد شدن شرایط خاک و هوا یک نوبت شخم تکمیلی به عمق ۱۵-۱۰ سانتی متر اجرا و سپس برای از بین بردن کلوخه ها از دیسک استفاده می شود باید دقت شود که شخم بهاره به موقع و به محض گاورو شدن خاک صورت گیرد پس از تسطیح زمین به وسیله ماله با در نظر گرفتن شرایط آبی و دیم و با توجه به نحوه کار ماشین های بذر کار مبادرت به کشت می شود.

تراکم

واکنش عدس به تراکم کاشت متفاوت بوده و به شرایط محیطی رشد گیاه و ژنوتیپ آن بستگی دارد. معمولاً بالاترین محصول با تراکم ۳۰۰ الی ۴۵۰ بذر در هر متر مربع بدست آمده است مطالعات روی تراکم و مقدار بذر جهت کاشت نشان داده است که در شرایط هندوستان برای عدسهای بذر ریز ۶۰ الی ۸۰ کیلوگرم در هکتار و انواع بذر درشت ۱۲۰ الی ۱۶۰ کیلوگرم درهکتار توصیه شده است.

کود

محصول عدس به میزان ۲ تن در هکتار، نیاز به ۱۰۰ کیلوگرم ازت، ۲۸ کیلوگرم P2O5 و ۷۸ کیلوگرم K2O دارد. در شرایط همزیستی خوب گیاه با باکتری حدود ۸۵ درصد نیاز گیاه به ازت برطرف می شود. لذا اضافه کردن ازت به خاک تأثیری بر افزایش عملکرد نخواهد داشت البته در خاکهای شنی که دارای مقدار کمی ماده آلی باشند افزایش ۱۵ الی ۲۵ کیلوگرم ازت در هکتار عملکرد را افزایش می دهد.

نسبت به مقدار فسفر موجود در خاک حدود ۱۰ تا ۴۰ کیلوگرم فسفر در هکتار باید مصرف کرد. بطور کلی در سالهای کم باران واکنش به فسفر بیشتر است و بین واکنش عدس به فسفر و مقدار بارندگی یک رابطه خطی معکوس وجود دارد.

آبیاری

عدس از نظر نیاز به رطوبت مشابه غلات است و بسته به نوع واریته و محل رویش نسبت به تعریق گیاه فرق خواهد کرد. بحرانی ترین مرحله نیاز گیاه به آب در زمان گل دهی می باشد. عدس به آبیاری بیش از اندازه نیز حساس است در خاکهای سنگین با نفوذپذیری کم و مزارع غیر مسطح غرقابی عملکرد کاهش می یابد.

داشت

مبارزه با بیماریها و آفات و علفهای هرز در مراقبت و نگهداری گیاه اهمیت بسزائی دارد.

علفهای هرز

به استثنای علفهای هرز انگل، عدس دارای علف هرز بخصوصی نیست. با توجه به اینکه این گیاه با غلات در تناوب است علفهای هرز همان فصل کاشت را می توان در مزارع عدس مشاهده کرد. از علفهای هرز می توان شیر پنیر، یولاف و گل جالیز را نام برد. علفهای چند ساله آلودگی کمتری در مزارع عدس ایجاد می کنند. که میتوان از این گروه قیاق، پیچک و پنجه مرغی را نام برد.

برای مبارزه شیمیایی میتوان از علف کشهای زیر استفاده نمود

تری بونیل و مالوران که قبل از سبز شدن در عدس برای کنترل علفهای هرز پهن برگ استفاده می شود.

برای کنترل علف های هرز برگ باریک از علف کشهای پرونامید، متوآلاکلر و دیلکوفوپ متیل استفاده می شود.

بیماریها و آفات

بیماریها: از بیماریهای عدس میتوان از موارد زیر نام برد:

پژمردگی آوند، پوسیدگی ریشه، بیماری زنگ، سفیدک پودری، سفیدک دروغین، آنتراکنوز و بیماری های ویروسی

آفات: از آفات می توان شته ها، کنه ها، سرخوطومی ها و سوسکهای انباری را می توان نام برد که به عدس حمله می کنند در این بین کنه ها بیشترین خسارت را وارد می کنند و سوسکهای انباری تا ۸۰ درصد بذرهای انبار شده را مورد حمله قرار می دهند.

کاشت ، داشت و برداشت عدس (برداشت)

برداشت عدس هم دستی و هم به وسیله ماشین انجام می‌گیرد.

برداشت پیش از موعد باعث چروکیدگی بذر می شود. زیرا بذرها بطورکلی پر نشده بوده اند. حال آنکه تأخیر در برداشت باعث ریزش غلافها و کاهش محصول می شود. بقایای گیاه، کاه و کلش و غلافها منبع غذایی با ارزشی برای دام به شمار می روند. مرحله مناسب کشیدن یا بریدن گیاه با دست هنگامی است که رطوبت بذرها حدود ۳۰ درصد باشد و این رطوبت باید برای بکارگیری ماشین ( کمباین) باید ۱۲ تا ۱۴ درصد باشد.