آشنایی با استراتژی های لازم برای مقابله با استرس گرمایی در گله های گاو شیری

0

استرس گرمایی در گله های گاو شیری یکی از مشکلات عدیده ای است که دامداران خصوصاً، دامدارانی که در مناطق گرمسیر حضور دارند با آن مواجه هستند.

استرس گرمایی در گله های گاو شیری

بهترین دما برای گاو شیری ۵ الی ۲۵ درجه سانتیگراد است. موقعی که دما از این حد بالاتر رود کوشش گاوها برای نگهداری دمای بدن در حد نرمال، باعث کاهش خوراک مصرفی، کاهش تولید شیر، کاهش باروری، کاهش درصدچربی شیر و صدمه به سیستم ایمنی بدن می شود.

ایجاد بیش از حد فشار حرارتی بر گاو در اثر درجه حرارت و رطوبت بالای محیط، موجب استرس حرارتی در گاوها می شود.در طی استرس حرارتی، مصرف خوراک ۸ تا ۱۲% یا بیشتر کاهش می یابد. این کاهش مصرف خوراک،موجب کاهش تولید اسید چرب فرار در شکمبه شده و در نتیجه تولید کاهش می یابد.

استرس گرمایی در گله های گاو شیری

استرس گرمایی در گله های گاو شیری و تغذیه

کاهش مصرف علوفه، ترکیب شکمبه را تغییر می دهد و موجب اسیدوز و کاهش یافتن مقدار چربی شیر می گردد. علوفه ها نسبت به جیره ی غلات گرمای بیشتری تولید می کنند، در نتیجه به کاهش مصرف خوراک کمک می نمایند. جهت رفع کردن این مشکل، در طول تابستان باید علوفه ی با کیفیت بالا تغذیه شود.

بنابراین به جیره نگهداری نیازکمتری می باشد.احتیاج انرژی گاو برای شیردهی غیر قابل تغییر بوده و نیازهای انرژی گاو برای نگهداری در سرما افزایش می یابد. از این رو مصرف ممتد مواد مغذی کافی از اتلاف تولید شیر جلوگیری می نماید. استرس حرارتی اجتناب ناپذیر است، اما اثرات آن را در صورت مدیریت مطلوب تغذیه، می توان به حداقل رساند. 

تبخیر بالا و استرس گرمایی در گله های گاو شیری

بطور معمول زمانی که دمای هوا رو به افزایش می باشد بدن گاوها در طول مدت ۲ تا ۷ هفته خود را با شرایط مطابقت داده و در این هنگام تبخیر از سطح بدن مکانیسم اصلی دفاع در برابر این گرما و افزایش دما می باشد. این تبخیر می تواند بوسیله انسان با ایجاد دوش هایی در محل شیردوشی و یا بوسیله فیزیولوژی طبیعی بدن حیوان از طریق افزایش تعداد تنفس و یا افزایش میزان فعالیت غدد عرق ایجاد شود. زمانی که دمای هوا بطور ناگهانی و یا بیشتر از سطح تحمل بدن حیوان بالا می رود، هموستازی بدن تعادل خود را از دست داده و کاهش اشتها و تولید و کاهش تولید مثل و حتی مرگ را به همراه دارد.

بهترین دما برای گاوشیری  5 الی ۲۵ درجه سانتیگراد است. موقعی که دما از این حد بالاتر رود کوشش گاوها برای نگهداری دمای بدن در حد نرمال، باعث کاهش خوراک مصرفی، ۱۰ الی ۲۵ درصد کاهش تولید شیر، کاهش باروری، کاهش درصدچربی شیر و صدمه به سیستم ایمنی بدن می شود.

علایم استرس گرمایی در گله های گاو شیری

۱- افزایش تعداد تنفس به بیش از هفتاد بار در دقیقه

۲- افزایش دمای بدن گاو که منجر به کاهش مصرف خوراک تا بیش از ۱۰% خواهد شد

۳- افت تولید شیر تا سقف ۱۰% و همچنین مواد غذایی مصرف شده صرف کنترل و حفظ دمای بدن می شود. از آنجائیکه گاوهای پرتولید خوراک بیشتری مصرف می کنند و حساسیت بیشتری به تنش گرمایی دارند، در نتیجه با کاهش تولید روبرو می گردند.

در واحدهایی که درجه حرارت محیط به بیش از ۵/۳۲ درجه سانتی گراد برسد مصرف خوراک تا ۲۰% و تولید شیر تا سقف ۶ کیلوگرم کاهش می یابد. چنانچه دمای محیط به بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی محیط به ۱۰۰% برسد محیط برای دام غیرقابل تحمل خواهدبود و گاها منجر به تلف شدن دام می گردد. در یک واحد گاوداری استرس گرمایی می تواند روزانه ۴ کیلوگرم تولید شیر را کاهش دهد که در یک دوره شیر دهی معادل با ۹۰۹ کیلوگرم کاهش تولید خواهدبود.

استرس گرمایی و آبستنی سنگین

جهت جلوگیری از این ضرر اقتصادی با خنک سازی محیط می توان این خسارت را جبران نمود. معمولاً استرس گرمایی در گاوهای آبستن سنگین منجر به کاهش وزن گوساله گردیده و پس از زایش گوساله دچار اختلالات متابولیکی خواهد شد. همچنین استرس گرمایی باعث کاهش رشد فولیکی و بروز علائم فحلی گاو می گردد. و می تواند درصد آبستنی را کاهش و باعث مرگ زودرس جنین هم بشود.

بر اساس اینکه میزان تعرق بدن گاو حدود ۱۰ درصد کمتر از بدن انسان می باشد برای خنک سازی محیط باید از دستگاه های تبخیری با جریان هوای مناسب استفاده شود.

زمانی که استرس گرمایی منجر به کاهش مصرف خوراک ۱۰-۱۵ درصد گردد، در نتیجه اسید های چرب فرار تولیدی در شکمبه نیز کم می شود و تولید تحت تأثیر قرار می گیرد، همچنین دوره درمان و مراقبت های دام بیمار را افزایش می دهد. مثل سخت زایی در هنگام زایش و بروز بیماری کبد چرب در گاو تازه زا و بیماری ورم پستان و حتی سقط جنین در زمان واکسیناسیون.

اسیدوز و استرس گرمایی

زمانی که گاو دچار استرس گرمایی می گردد در اثر دفع بی کربنات به بیماری اسیدوز مبتلا می شود و دامدار در این حالت مجبور به خنک سازی محیط شده، مصرف خوراک هم به طور ناگهانی افزایش پیدا کرده اسیدوز عارض می گردد و در پی آن لنگش گاو را به همراه دارد.

لنگش یا زخم کف سم طی چندین هفته ظاهر می گردد. در اثر استرس گرمایی تعداد تنفس افزایش پیدا می کند دهان گاو باز بوده و شروع به له له زدن می نماید و در این حالت دی اکسید کربن زیادی از بدن خارج می شود و نهایتاً به الکالوز تنفسی منجر می شود.

رفتار گاوها در زمان استرس گرمایی

۱- از آنجائیکه گاو به دنبال سایه بوده کمتر فرصت مصرف خوراک و آب را دارد در نتیجه کاهش تولید حاصل می گردد.

۲- مصرف آب افزایش می یابد و باعث بالا رفتن هزینه مالی می شود.

۳- گاو کمتر رغبت به آسایش و آرامش می کند و معمولاً گاو سر پا می ایستد که ناراحتی مفاصل را به همراه دارد.

۴- در اثر بالا رفتن درجه حرارت بدن تعداد تنفس افزایش می یابد.

۵- در اثر باز بودن دهان، ترشح بزاق دهان افزایش می یابد.

۶- تولید اسید چرب آزاد در شکمبه را کاهش می دهد و به سلامت گاو آسیب می رساند.

۷- تولید شیر را به مقدار قابل توجهی کاهش داده و فاصله زمانی رسیدن به پیک تولید را زیاد می کند.


استراتژی های لازم برای گاو هایی که تحت تأثیر تنش گرمایی قرار گرفته اند:

۱- مصرف خوراک به علت افزایش حرارت حاصل از هضم مواد خوراکی ۱۰ تا ۳۰ درصد کاهش می یابد.

راهکار: همه روش های ممکن را برای حفظ ماده خشک به کار ببرید. سعی کنید افزودنی های خوراکی مانند بافرها یا مخمرهای کشت شده را اضافه، مواد خوراکی غیر خوش خوراک مانند پروتئین های حیوانی را از جیره حذف، مدیریت تغذیه و خوراک دهی را بهبود و از مواد خوراکی با کیفیت بالا استفاده کنید.

۲- زمانی که گاوها سعی در دفع حرارت دارند، جریان خون به دستگاه گوارش کاهش می یابد.

راهکار: با استفاده از مواد خوراکی با کیفیت تر قابلیت هضم مواد خوراکی را بهبود بخشید.

۳- گاوها در ساعات خنک تر روز تغذیه می کنند که این امر موجب ایجاد الگوهای متغیر مصرف می شود.

راهکار:

گاوها را در شب به چرا برده و برای آنها مواد خوراکی بیشتری فراهم کنید. برای میزان مصرف خوراک و چالش های موجود در شب مصرف مواد خوراکی را اندازه گیری نمایید.

۴- هنگام هضم غذا حرارت تولید می شود و حرارت اضافی به میزان حرارتی که دام باید دفع کند افزوده می شود.

راهکار: برای کاهش حرارت تولیدی توسط عمل هضم از علوفه های با کیفیت بالا، منابع انرژی با قابلیت هضم بیشتر و مکمل های چربی استفاده کنید.

۵- در آخورهای خوراک از تخمیر ثانویه جلوگیری کنید.

راهکار: در بالای آخور سایبان درست کنید. برای کاهش pH خوراک و کاهش حرارت به میزان سیلاژ ذرت بیفزایید. یک ضد کپک مانند اسید پروپیونیک را نیز در نظر بگیرید.

در شب خوراک دهید و برای افزایش مصرف خوراک به جیره های خشک آب اضافه کنید.

۶- اسیدوز شکمبه ای خطری است که در اثر تغییر الگوی خوراک دهی بروز می کند.

راهکار: برای تأمین حداقل میزان فیبر شیمیایی عمل خوراک دهی را در زمان های مشخصی انجام دهید.

با این عمل می توانید از مصرف بیش از حد دانه غلات ( بیش از ۳/۲ کیلوگرم ماده خشک دانه غله در هر وعده غذایی) پیشگیری و از انتخاب آزاد مواد خوراکی توسط گاوها جلوگیری نمایید ( از جیره کاملا مخلوط استفاده کنید).

۷- چربی را با احتیاط به عنوان یک منبع انرژی به جیره بیفزایید.

دانه های روغنی ( مانند سویا و پنبه دانه) می توانند میزان اسید های چرب غیر اشباع  را افزایش و قابلیت هضم فیبر را کاهش دهند. چربی های خنثی خطر اثرات منفی چربی در شکمبه را کاهش می دهند.   

تعدیل جیره در آب و هوای گرم

برخی مواردی کهمدیران، در هنگام خوراک دادن گاوهای شیری شیرده در طی آب و هوای گرم، مد نظر قرار می دهند، دفعات خوراکدهی، زمان خوراکدهی (سردترین زمان روز)، فاصله ی مساوی بین خوراکدهی (تغذیه ی گروهی تمام گاوها بدون ایجاد ازدحام )، آب سرد فراوان و جریان هوا می باشد.

کاهش دادن درصد علوفه در جیره (تغذیه ی بیشتر کنسانتره) می تواند موجب بیشتر شدن جیره های قابل هضم گردد. هر چند، گله های زیادی را با مقدار حداکثری از کنسانتره تغذیه می کنند اما این مسئله موجب بروز مشکلات زیادی برای اسید شکمبه می گردد و در نهایت گاوها از خوراک می افتند.

بنابراین می بایست علوفه ی با کیفیت بالا تغذیه شود تا سطح ADF از ۱۸ تا ۱۹ % پائین تر نیاید. بی کربنات سدیم می تواند به خاصیت بافری شکمبه کمک نماید. مواد افزودنی دیگری مانند قارچ کشت شده (Aspergillus oryze) و نیاسین (جهت بهبود یافتن مصرف انرژی) در آب و هوای گرم تا حدی موفقیت آمیز می باشند. این افزودنی ها را معمولاً با هم بکار نمی برند.

انرژی

چربی تکمیلی را می توان برای افزایش دادن مصرف انرژی اضافه کرد. این نوع چربی می تواند کاملاً از بذرهایی چون بذر کتان یا سویا، پیه، منابع غیر فعال شکمبه یا تلفیقی از این موارد باشد. بیشتر جیره هایی که فاقد خوراک های با چربی بالا می باشند، حدود ۳% چربی دارند ( براساس ماده ی خشک). ۲ تا ۳% چربی دیگر را می توان از دانه های روغنی در نظر گرفت. بنابراین جیره ها حدود ۵ تا ۶% چربی دارند. برای بالاتر از این حد باید از منابع تجارتی در دسترس استفاده نمود. باید توجه داشت که میزان چربی کل جیره، نباید از ۷ تا ۸% ماده ی خشک تجاوز نماید.

زیرا در غیر این صورت اسیدهای چرب، باعث کاهش یافتن جذب روده ای کلسیم و منیزیم می شوند. هنگامی که از خوراک های پر چربی استفاده می شود، احتیاجات برای این دو ماده ی معدنی افزایش می یابد. در این زمان باید به ترتیب ۹/۰% و ۳۵/۰% جیره را کلسیم و منیزیم در نظر گرفت. هم چنین از تغذیه ی بیش از حد چربی مخصوصاً در آب و هوای گرم باید اجتناب شود. تغذیه ی بی رویه می تواند موجب بروز مشکلاتی برای عملکرد شکمبه و کاهش مصرف ماده ی خشک شود.

پروتئین

از تغذیه ی بیش از حد پروتئین در طی آب و هوای گرم باید اجتناب نمود، زیرا انرژی را به سمت تولید نیتروژن اضافی می برد. این نیتروژن توسط کلیه ها از بدن دفع خواهد شد. جیره ها بر اساس ماده خشک معمولاً باید کمتر از ۱۸% پروتئین داشته باشند. تنها گاوهای پرتولید نیاز به جیره با ۱۸% پروتئین دارند.

مواد معدنی

در آب و هوای گرم احتیاج برای برخی مواد معدنی افزایش می یابد. این امر ناشی از افزایش عرق کردن و ادرار کردن حیوان است که در نتیجه بیشتر مواد معدنی دفع می شوند. پتاسیم باید به حداقل ۵/۱% ماده ی خشک جیره، سدیم به ۴۵/۰% و منیزیم به ۳۵/۰% افزایش یابد. مواد معدنی کامل اختصاصی، که سطوح بالاتری از پتاسیم و سدیم دارند را باید تنها پس از خیز پستان، به گاوهای شیرده، به عنوان مکمل داده شود.

ویتامین ها

برخی از متخصصان تغذیه، افزودن ویتامین های مکمل را در طی استرس حرارتی پیشنهاد می کنند. اگر ۱۰۰۰۰۰ واحد بین المللی (IU) ویتامین A، ۵۰۰۰۰ واحد بین المللی ویتامین D و ۵۰۰ واحد بین المللی ویتامین E در هر روز به جیره غذایی اضافه شود، از نظر مدیریت تغذیه عمل مناسبی صورت نگرفته است.

چرا که گاوها می توانند ویتامین D را در معرض نور خورشید بسازند بنابراین در طول تابستان نیاز کمتری به این ویتامین می باشد. هم چنین، گاوها قادرند ویتامین E را از گیاهان تازه برداشت شده یا علوفه ی مرتعی که سطوح بالاتری از این ویتامین دارند، بدست آورند. از این رو در نظر گرفتن ویتامین های مکمل در طول تابستان، به دلیل هزینه ی بالای آن، معمولاً توصیه نمی شود.

سایر مطالب :

بیماری لمپی اسکین گاو

مهمترین صفات در ارزیابی تیپ گاوهای شیری

موارد دیگری که پرورش دهندگان گاو شیری، در زمان وقوع تنش حرارتی باید مد نظر قرار دهند عبارتند از:

۱) کل خوراک های جیره مخلوط شوند، تعداد دفعات خوراکدهی افزایش یابد اما در مقادیر کمتر و در اوقات سردتر روز، بافرها یا مخمر کشت شده افزوده شود، خوراک نامطبوع از جیره بیرون کشیده شود، حذف نمودن خوراک های قدیمی، استفاده کردن از خوراک های با کیفیت بالاتر و خوش خوراکی بیشتر.
۲) از علوفه های با کیفیت بالا و خوراک های با قابلیت هضم بیشتر تغذیه شود.
۳) از تخمیر ثانویه ی خوراک باید جلوگیری شود. جهت این امر می توان در بالای مخزن خوراک سایبان تهیه نمود، از بازدارنده های کپک مانند اسید پروپیونیک استفاده کرد. تغذیه ی گاوها در شب، اضافه کردن آب به جیره های خشک و افزایش دادن سیلوی ذرت در جیره برای پائین آوردن PH جیره، از راهکارهای دیگر برای جلوگیری از تخمیر مجدد خوراک ها می باشند.
۴) ثابت نگهداشتن زمان های تغذیه و اجتناب از خوراک دهی نامنظم.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تماس با ما ( اینجا کلیک کنید )