زنجره مو و نحوه مبارزه با آن

زنجره مو (یا به اصطلاح کشاورزان سیرسیرک یا جیرجیرک دشتی) از مهم ترین آفات درختان انگور در ایران است و خسارت آن در برخی باغات به ۴۰- ۵۰ درصد می رسد.

آفت زنجره مو

انگور یکی از مهمترین میوه هایی هست، که از زمان های بسیار قدیم مورد استفاده بشر قرار می‌گرفته است. و در ایران جایگاهی و اهمیت ویژه در بین درختان میوه دارد. عوامل مختلفی  از  جمله  آفات  گیاهی سالانه  باعث  وارد  آمدن خسارت  فراوانی  به  تاکستان ها  و  زیان های  مالی  فراوان  به موکاران می شوند.

زنجره مو، یکی از مهمترین آفات باغ های انگور کشور است. خسارت این آفت از طریق مکیدن شیره گیاهی در ناحیه ریشه ی انگور می‌باشد. خسارت این آفت در بعضی مناطق انگورکاری  به ۹۰ درصد هم می‌رسد.

چرخه زندگی

حشرات بالغ به مدت ۲ هفته زندگی میکند،حشره ماده کمی بعد از ظهور جفت گیری نموده و و شروع به تخم ریزی در زیر پوست سرشاخه ها میکند(۹۰۰-۶۰۰تخم)،در حقیقت همین عمل تخم ریزی و آسیب به سر شاخه ها و خشکیدگی شاخه های نازک بخشی از خسارت تاکستانها به شمار میاید.خود حشره کامل زنجره هم با تغذیه از شیره گیاهی موجب خسارت میگردد.

حدود یک ماه بعد تخمها شروع به تفریخ کرده و روی خاک می افتند و از طریق خاک خود را به ریشه های جوان گیاه میرسانند.
در طی دوره ۵ سن پورگی خود به طور متوسط تا ۴ سال میتوانند از ریشه تغذیه و ایجاد لانه جدید کنندو باعث ضعف و مرگ ریشه وبه وجود آمدن خوشه های کوچک انگور و کوتاهی درخت ودر نهایت موجب خسارت اصلی شوند.

هر چه عمق خاک کمتر باشد فعالیت پوره بیشتر است.در خاکهایی که دارای سنگریزه (رس و گچ و آهک) تراکم آفت بیشتر است.البته سایر خصوصیات فیزیکی،شیمیایی خاک روی فعالیت پوره ها تاثیر گذار است.مثلا در خاکهای لوم سیلتی پوره ها بیشترین فعالیت را دارند.

خسارت زنجره مو

خسارت این آفت از طریق مکیدن شیره گیاهی در ناحیه ریشه توسط پوره ها و همچنین  ایجاد شکاف و تخمگذاری در داخل شاخه های یکساله و به ندرت دو ساله توسط حشرات ماده بالغ صورت می گیرد.

تخم گذاری آفت روی سرشاخه ها، باعث قطع یا ایجاد اختلال در آوندهای آبکش شده و در نهایت موجب ضعف و سستی و بالاخره مرگ درختان انگور می‌شود.

حداکثر خسارت مربوط به پوره های نسل اخر می‌باشد. که با تغذیه از شیره نباتی باعث ضعف تدریجی درخت انگور شده. و به همراه آن باعث کوچک و کوتاه ماندن شاخ و برگ و میوه می‌شود. و در نهایت باعث خشک شدن گیاه می گردد.

پیشگیری و مدیریت زنجره مو

مدیریت آفت ایتدا باید روی حذف حشرات بالغ متمرکز شود،اگر در طی دو هفته مرحله زندگی حشرات بالغ نتوانیم عملیات پیشگیری یا کنترل انجام دهیم وارد مراحل بعدی یعنی جلوگیری از تخم ریزی،جلوگیری از ورود پوره ها به خاک و در نهایت کاهش و یا حذف جمعیت پوره ها ی درون خاک میشویم.

از جمله بهترین راه های پیشگیری از خسارت این آفت، استفاده از ارقام مقاوم (پیوند واریته های مرغوب روی پایه های مقاوم )میباشد. در ابتدای کار کاشت نهال یا قلمه در خاکهای شنی ،سبک و عمیق صورت گیرد. بعد از آن آبیاری منظم (کاهش کمیت آب آبیاری و افزایش دفعات)و در عین حال خشک نگه داشتن خاک در تابستان برای جلوگیری از ورود پوره به داخل خاک روشی بسیار مناسب است.

تقویت گیاه به وسیله کودهای حیوانی و مخلوط کردن کود و خاک با هدف پوک شدن و سبکی خاک وافزایش جذب آب در فصل پاییز و زمستان و صدمه به پوره ها (خفگی و سرمازدگی پوره ها) ،
و البته ،هرس شاخه های آلوده به تخم در اواسط تیر ماه ،از بین بردن میزبانهای وحشی آفت و سوزاندن آنها ،بیل زدن تابستانه و زمستانه با هدف تخریب دالانها آسیب به پوره ها نیز بسیار موثر است.یخ آب زمستانه با هدف خفگی و کاهش پوره ها در زمستان بی تاثیر نیست.
از جدید ترین روشهای مبارزه و پیشگیری استفاده از خاک دیاتومه یا پودر کائولن است که بر روی سرشاخه ها گرد پاشی میکنند.

مطالب مرتبط:

بیماری آنتراکنوز انگور و چگونگی کنترل آن

بیماری برگ بادبزنی انگور

کنترل شیمیایی زنجره مو

سرانجام پس پشت سر گذاشتن تمام مراحل کنترل فیزیکی و مکانیکی در صورت جوابگو نبودن مشکل شما و در صورت نیاز از سموم زیر استفاده کنید. نکته ای که در استفاده از سموم وجود دارد این است که شما برای استفاده از سموم باید حتما با یک متخصص گیاه پزشک مشورت کنید تا میزان دوز مصرفی و نحوه استفاده از سم برایتان توضیح داده شود.

استفاده از سم بیش از حد مجاز علاوه بر گیاهسوزی و رعایت نکردن دوره کارنس سموم میتواند باعث ایجاد سرطان و آلرژی های تنفسی و پوستی و مسمومیت با مصرف میوه ها شوند.
سمپاشی میتواند در سه مرحله پای بوته ها مو علیه پوره های درون خاک،سم پاشی سطح خاک هنگام خروج پوره ها و سمپاشی علیه زنجره های بالغ صورت بگیرد.
سموم مالاتیون و دیازینون و دورسبان (سموم کاوش) به صورت محلول پاشی(محلول یک در هزارمخلوط با آب ) در خاک به میزان ۲۰ لیتر به ازای هر درخت استفاده شود.

سموم شیمیایی و مبارزه فیزیکی

گرانول (۵ یا ۱۰ %) دیازینون و دورسبان کاوش به مقدار ۲۰کیلوگرم در هر هکتار باغ به صورت مخلوط کردن با خاک و آبیاری (کنار زدن خاک سطحی تا عمق ۱۰ تا ۳۰ سانتی متری علاوه بر کمک به حذف فیزیکی و مکانیکی پوره ها با بالا بردن تاثیر سم بر پوره های موجود در لایه های عمقی تر خاک کمک می کند – این کار برای تک درختها و در باغات با سطح کم، روش مکمل موثری است-
سم کونفیدور یا ایمیداکلوپراید کاوش به میزان ۲۰ سی سی با ۱۰ – ۴۰ لیتر آب برای هر درخت البته همراه با کنار زدن خاک پای درخت نیز موثر است.

بهترین موقع مبارزه شیمیایی در ماهای مرداد و شهریور است که فعالیت پوره ها در قشر سطحی خاک می باشد . بعلاوه در این موقع تعداد زیادی پوره های سن چهارم در حال کامل شدن و خروج از خاک هستند.