درخت بلوط و آشنایی با گونه های مختلف آن

0

تاریخچه درخت بلوط

درخت بلوط و درختان انجیلی را بومی ایران را گنجی کهن سال می دانیم. عمر گونه های درختان بلوط به بیش از ۲۰۰ سال می رسد و حتی گزارش هایی از درختان بلوط ۸۰۰ ساله در انگلستان و یا درخت بلوط ایلام که بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ سال داشت شنیده می شود.

درخت بلوط

درخت بلوط

در دنیا بیش از ۶۰۰ گونه درخت بلوط وجود دارد. بیشتر درختان بلوطی که در دنیا وجود دارد، جزو درختان برگ ریز هستند و تنها چند زیرگونه از این درخت در دنیا یافت می شود که جزو درختان همیشه سبز است.

از جالب توجه ترین خصوصیاتی که راجع به این درخت دیده شده، محل رشد آن است. درختان بلوط همگی در نیمکره شمالی زمین رشد می کنند.

درختان بلوط را در جنگل های معتدل، مدیترانه ای و گرمسیری و حتی بر روی دامنه های کوه ها و به صورت پراکنده نیز می توانید ببینید.

بر اساس آفت ها و عوامل دیگری همانند قطع درختان از حدود ۶۰۰ گونه درخت بلوط حدود ۷۸ گونه از این درختان در فهرست گیاهان در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند.

انواع گونه های درخت بلوط در ایران

درختان بلوطی که در ایران یافت می شود، جزو هشت گونه درخت بلوط است که به صورت پراکنده در نواحی مختلف ایران یافت می شود.

نام گونه های درخت بلوط درون ایران شامل برودار یا بلوط ایرانی، بلند مازو، یوول یا بلوط لبنانی، اوری، سفید مازو، مازوج، دارمازو و بلوط حلبی.

بلوط کوهی با نام علمی Quercus.sessilifolia مخصوص نواحی مرتفع جنگل، بلوط آذری (Quercus.macranthera) مخصوص نقاط بسیار بلند، گز و مازو (Quercus.atropatana)، بلوط جنگلی در نقاط نیمه مرطوب و مازوی گزانگبین با نام علمی Quercus.persica در نقاط خشک ایران می رویند.

اطلاعات دقیق تر از گونه های درختان بلوط در ایران

گونه بلوط ایرانی با نام علمی Quercus brantii یا بَرودار، درختی با ارتفاع ۱۰ متری است که از شمال‌غربی تا جنوب‌شرقی رشته‌کوه زاگرس دیده می شود.

این گونه توانایی رویش در گونه‌های مختلف خاک و در ارتفاع های گوناگون از ۴۵۰ متر بالاتر از سطح دریا در گدارلندر مسجد سلیمان گرفته تا ۲۶۰۰ متر بالاتر از سطح دریا در ارتفاعات لته‌کال یاسوج و در جهات جغرافیایی مختلف را دارد.

این گونه در میان مردم ایران با نام هایی چون بلوط ایرانی، برو، شکین، هلوین، بلی، بلو و داربرو نامیده می‌شود.

گونه بلوط دارمازو 

با نام علمی Quercus infectoria درخت یا درختچه‌ای با ارتفاع متوسط بوده که از شمال‌غربی زاگرس تا منطقه گهواره در استان کرمانشاه گسترش یافته است. این درخت به صورت پراکنده و لکه ای در استان لرستان نیز پیدا می شود.

گونه بلوط یوول

 با نام علمی Quercus libani درختی کوتاه قد به ارتفاع ۱۰-۱۲ متر بوده که مختص مناطق مرتفع با خاک‌های عمیق و حاصلخیز است.

پراکنش این گونه درخت بلوط از آخرین حد شمالی زاگرس شروع می‌شود و در پایان محدوده جنگل‌های مریوان (هم‌مرز با پاوه در استان کرمانشاه) تمام می‌شود.

گونه بلوط اوری

 با نام علمی Quercus macranthera درختی مرتفع تا ارتفاع ۲۵ متر بوده که در جنگل‌های ارتفاعات شمال ایران، مناطق کوهستانی قفقاز، ارسباران و جنگل‌های مختلط کاسپینی-هیرکانی دیده می‌شود.

محل رشد این گونه درخت بلوط، به شکل زمین و جهت جغرافیایی بستگی ندارد اما به ارتفاع زمین بستگی داشته و غالبا در ارتفاعات بالاتر از ۱۷۰۰ متر از سطح دریا رشد می‌کند و درختی سرمادوست و نورپسند است. 

نام های مختلف این گونه در شمال ایران، بلند مازو، پاچه مازو، گوری، اورو، ترش مازو و پالط نیز هست.

دیگر گونه ها

گونه بلندمازو با نام علمی Quercus castaneifolia درختی مرتفع به ارتفاع ۵۰ متر بوده که در استان های گلستان ،مازندران و گیلان می روید.

 گونه سفیدمازو با نام علمی Quercus petraea در استان‌های گلستان، مازندران و گیلان می‌روید.

مشخصات ظاهری درخت بلوط

جنس بلوط از تیره درخت راش (Fagaceae) می آید. جنس درخت بلوط، بزرگترین جنس این تیره است که بعضی از آن ها، ارتفاع متوسطی به طول ۱۵ تا ۲۱ متر و عرضی تا حدود ۳ متر دارند.

طول شاخه های این درخت حتی تا ۴۰ متر نیز می رسد. در نتیجه به دلیل بزرگی ابعادش، میزان آب فراوانی نیز می خواهد.

برگ های آن پهن، نازک و تخت بوده و حالتی بیضی شکل دارند. انواع گوناگون درختان بلوط، دارای برگ هایی با لبه های صاف یا گاهی دندانه دار است.

همچنین برگ‌های برخی دیگر، پنجه‌ای و مانند انگشتان دست است. هر درخت بلوطی از سن ۲۰ تا ۵۰ سالگی تولید میوه را شروع می کند و پس از آن هر سال حدود ۲۰۰۰ میوه می دهند. با این حال از هر ۱۰۰۰۰ میوه تنها یک دانه بلوط می تواند به درخت تبدیل شود.

مطالب مرتبط:

کاشت درخت فندق با رعایت اصول آن

میوه شاه بلوط ،آشنایی با خواص و مضرات مصرف آن

مطالب جالب راجع به درخت بلوط

در بسیاری از کشورها، درخت بلوط را نماد قدرت و استقامت می دادند. به همین دلیل در نمادهای کشورهای مختلف وارد شده است. این درخت، گیاه ملی کشورهایی همچون ایالات متحده، انگلستان، فرانسه، آلمان، لتونی، لهستان و صربستان است.

برگ نقره ای درخت بلوط نشان سرهنگ دوم و برگ طلایی این درخت نشان ناخدا در ناوگان آمریکاست. حتی بر روی سکه های بریتانیا (شش پنسی) می توانید نقش آن را مشاهده کنید.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تماس با ما ( اینجا کلیک کنید )