بیماری گامبورو یا تورم عفونی بورس طیور

0

بیماری گامبورو یا (IBD) یکی از مهمترین بیماریهای ویروسی حال حاضر صنعت پرورش طیور در دنیا است . این بیماری نخستین بار در منطقه ای بنام گامبورو در ایالات متحده شناخته و به همین نام نامگذاری شد . این بیماری که لنفوسیتها خصوصاً لنفوسیتهای مستقر در بورس فابریسیوس همراه است .

عامل بیماری گامبورو

عامل این بیماری ویروسی از خانواده بیرناویریده و جنس بیرناویروس است . این ویروس دارای اسید نوکلئیک دو قطعه ای و RNA دو رشته ای است که فاقد غشاء بوده و قطر آن حدود ۶۰ نانومتر می باشد . ویروس گامبورو دارای دو سروتیپ است که تنها سروتیپ است که تنها سروتیپ یک این ویروس بیماریزا می باشد . سروتیپ دو گرچه می تواند پرندگان را آلوده می کند ولی فاقد توان بیماریزایی می باشد .

نحوه خسارت

این ویروس پس از ایجاد بیماری در پرندگان میزبان (میزبان این ویروس ماکیان ، بوقلمون ها و اردک ها می باشند) توسط مدفوع پرنده از بدن دفع می شوند . از آنجائیکه ویروسهای مقاومی هستند لذا می توانند حتی تا ماهها عفونت زایی خود را حفظ نموده و بستر پرورش ، کلیه لوازم ، آب و مواد غذایی را آلوده کنند . البته علاوه بر این موارد ناقلین مکانیکی مانند کارکنان مرغداری ، پرندگان وحشی و حتی حشرات هم می توانند باعث انتقال این بیماری مسری شوند . لازم به ذکر است که انتقال بیماری بصورت عمودی از طریق تخم صورت نمی گیرد .

ویروس معمولاً از راه دهان وارد بدن میزبان شده و پس از آن وارد سلولهای لنفوئیدی روده شده و در آنجا تکثیر می یابند سپس ویروسها خود را وارد جریان خون سیاهرگی کرده و از این طریق وارد بورس پرنده می گردند و بعد از مدتی در سایر اندامها نیز می توان پادگن ویروسی را جدا کرد (مانند طحال ، تیموس و …) ویروس لنفوسیتهای B را مورد تهاجم و تخریب قرار می دهند .

بیماری گامبورو

علایم بیماری گامبورو

ظهور این بیماری در پرندگان ۶-۳ هفته با شدت بیشتری است اگر چه ممکن است تا ۱۵ هفتگی هم این بیماری بروز کند . در این بیماری اسهال سفید آبکی ، کثیفی پرهای مخرج ، بی حالی ، بی اشتهایی ، کزکردگی و بستن چشمها جزء علایم بالینی این بیماری در پرنده های زنده است. در این بیماری بعلت خارش مقعد ، ممکن است جوجه ها به مخرج حود نوک بزنند که با التهاب و خونریزی مقعد همراه است .

دوره بیماری معمولاً کوتاه بوده و مرگ و میر پس از ۴۸ ساعت بعد از بروز علایم رخ می دهد . میزان مرگ و میر در بین جوجه های گوشتی تا ۲۰ درصد و در بین جوجه های تخمی ممکن است بیشتر و حتی نزدیک ۶۰ درصد برسد . گاهی ممکن است گله به شکل خفیف و ملایم مبتلا شود که در این حالت مرگ و میر نداریم ولی افت تولید ، کاهش رشد و کاهش ایمنی را خواهیم داشت ولی علایم کلینیکی واضحی مشاهده نمی شود.

نشانه های کالبد شکافی

از نظر نشانه های کالبد گشایی در این بیماری ، مهمترین اندامی که باید توسط دامپزشک بررسی شود بورس فابریسیوس است . بورس در این بیماری شروع بد رشد و بزرگ شدگی می نماید تا حدی که پس از گذشت ۴ روز از بروز بیماری ، بورس حیوان مبتلا به ۵-۳ برابر اندازه طبیعی خود می رسد در این زمان بورس بزرگ ، پرخون و ملتهب است و به رنگ مایل به کرم در می آید . اما پس از گذشت چند روز (روز پنجم) بورس به اندازه طبیعی خود باز خواهد گشت و بتدریج کوچک و کوچکتر می شود تا زمانیکه در روز هشتم به کمتر از نصف اندازه طبیعی خود می رسد .

این در حالی است که در کالبدگشایی پرنده مرده ممکن است بورس به شذت آتروفیه شده یا حذف شده باشد . درگیری کلیوی بعلت رسوب کمپلکس آنتی ژن – آنتی بادی و حضور اورات و بزرگی و تورم کلیه ها هم مشاهده می شود . وجود پتی شی و کانونهای خونریزی روی عضلات علی الخصوص روی عضله ران از دیگر علایم کالبد گشایی این بیماری است .

مطالب مرتبط:

چگونه بیماری نیوکاسل را درمان کنیم؟
نگاهی بر بیماری کوکسیدیوز و روش های درمان آن

تشخیص

با مشاهده علایم بالینی و تطبیق آن با تاریخچه و نشانه های کالبدگشایی ، تشخیص بیماری تورم عفونی بورس برای دامپزشک امری عادی و آسان است اما جهت تشخیص تفریقی بین گامبوروی تحت بالینی با بیماریهای مشابه مانند کوکسیدیوزیس ، سندرم خونریزی ، نیوکاسل و حتی سندرم کبد چرب باید از روشهای تخصصی پاراکلینیکی استفاده نمود .

استفاده از عصاره بافت بورس بعنوان پادگن در واکنش ژل دیفیوژن یا انجام آزمایشات ایمنوفلورسانس بافت بورس فابریسیوس پرنده مشکوک به IBD یا مشاهده علایم پاتولوژیک بافت بورس ، می توان به حضور این بیماری پی برد ولی همانطور که همواره توسط مولف توصیه می شود بهترین و مطمئن ترین آزمایش ، تست ELISA می باشد.

پیشگیری و کنترل بیماری گامبورو

همانند اکثر بیماریهای ویروسی درمانی برای این بیماری نیز وجود ندارد . لذا بهترین روش برای مواجهه کمتر با این بیماری اجرای اصل پیشگیری است .

بعلت مقاوم بودن این ویروس معمولاً از بین بردن کامل و قطعی ویروس موفقیت آمیز نخواهد بود ، لذا با اعمال مدیریت صحیح ، اجرای طرح تمام پر – تمام خالی سالنها ، ضدعفونی و شستشوی سالنها با ترکیبات یدوفر و فرمالین می توان تا حد قابل ملاحظه ای از وقوع بیماری کاست اما بر غم اعمال مدیریت صحیح و اجرای اصول بهداشتی نمی توان صد در صد اطمینان حاصل کرد که بیماری رخ نخواهد داد .

علاوه بر اجرای مدیریت صحیح و بهداشتی باید از اهرم واکسیناسیون نیز برای مبارزه بااین بیماری استفاده کرد . معمولاً تمام جوجه ها واجد ایمنی مادری علیه بیماری IBD می باشند که حداکثر ظرف ۳ هفته پس از تولد از بین خواهد رفت و لذا در این زمان باید واکسیناسیون را آغاز نمود . معمولاً تجویز یک دوره واکسن متوسط پس از گذشت ایمنی مادری در مناطق کم خطر کافی است ولی در مناطقی مثل ایران که جزء مناطق کم خطر نسیتند تجویز ۲ یا حتی ۳ بار واکسن برای ایجاد ایمنیت نام تو.صیه می شود . علاوه بر این واکسنهای زنده ، واکسنهای کشته روغنی هم قابل مصرف در طیور است خصوصاً در مرغان مادر در سن ۱۸-۱۶ هفتگی تجویز می شود .

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تماس با ما ( اینجا کلیک کنید )