کود دهی در زراعت گوجه فرنگی
کود دهی در زراعت گوجه فرنگی از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است ،اما قبل از هر چیز در این مقاله ابتدا به توضیحی در مورد خاستگاه و اهمیت گوجه فرنگی پرداخته می شود و سپس به نیازهای تغذیه ای آن که در مجموع و اصطلاح عامیانه درغالب کود دهی یاد می شود به تفصیل اشاره می کند.
خاستگاه گوجه فرنگی
خاستگاه گوجه فرنگی آمریکای جنوبی می‌باشد. شواهد ژنتیکی نشان می‌دهند که اجداد گوجه فرنگی گیاهانی خودرو و علفی بودند که میوه‌های کوچک سبزرنگی داشتند و در نقاط کوهستانی پرو می‌روییدند.
این گیاهان گونه‌های مختلفی از سرده پیشین Lycopersicon بودند. یکی از این‌گونه‌ها با نام علمی Solanum lycopersicum به مکزیک منتقل شد و پس از مدتی در آن‌جا توسط بومیان پرورش یافت.
تاریخ دقیق پرورش گوجه فرنگی برای اولین بار مشخص نیست. به نظر می‌رسد نخستین گوجه فرنگی پرورش یافته نوعی میوهٔ زردرنگ به اندازهٔ گوجه‌فرنگی‌های ریز گیلاسی بوده که توسط آزتک‌ها کشت می‌شده‌است.
نیازهای تغذیه ای گوجه فرنگی
گوجه فرنگی به میزان کافی به عناصر غذایی برای تولید میوه نیاز دارد. به ویژه کلسیم , پتاسیم و ازت عناصر غذایی مهمی هستند .
عدم تامین این عناصر غذایی به مقدار کافی موجب ضعیف شدن بوته ها و کاهش کیفیت میوه گوجه فرنگی می شوند. گوجه فرنگی به فسفر برای تولید گل و میوه و ریشه زایی نیاز دارد.
مصرف بیش از اندازه فسفر موجب تولید گل به تعداد خیلی زیاد می شود که بوته گوجه فرنگی اگر به اندازه کافی شاخه و برگ نداشته باشد گل های تولید شده دچار ریزش می شوند.
گوجه فرنگی برای تولید شاخه و برگ به عنصر ازت نیاز دارد.
بوته های گوجه فرنگی ازت مورد نیاز خود را از طریق مواد آلی خاک و کود های شیمیایی مانند اوره و نیترات کلسیم بدست می آورند.
مصرف کود ازته به مقدار خیلی زیاد سبب رشد بیش از حد شاخه و برگ ها شده و رسیدن میوه را به تاخیر می اندازد و به تعداد کم میوه روی بوته های گوجه فرنگی تشکیل می گردد.
زمان مناسب کوددهی گوجه فرنگی
قبل از نشاء کردن گیاهچه های گوجه فرنگی براساس آزمون خاک, همه کود فسفره توصیه شده و مقداری کود های پتاسیم و ازت را به خاک داده و با خاک مخلوط می کنند.
پس از نشاء کاری , چون تمام نیاز غذایی بوته های گوجه فرنگی به ویژه به ازت و پتاسیم در طول فصل رویش از طریق کود دهی قبل از کاشت تامین نمی شود.
کود ازته مورد نیاز زراعت گوجه فرنگی در چند نوبت به صورت سرک داده می شود. اولین نوبت کود سرک اوره یا کود های ازته دیگر در زمان مشاهده اولین میوه های تشکیل شده روی بوته های گوجه فرنگی می باشد .
نوبت دوم کود سرک دو هفته بعد از چین اول میوه های رسیده است. و نوبت سوم یک ماه بعد از نوبت دوم می باشد.
کود سرک را بعد از مصرف با خاک سطحی مخلوط می شود و سپس در صورت عدم بارندگی, ابیاری انجام می شود.
کود های آغازگر یا استارتر
در زمان نشا کردن گیاهچه های گوجه فرنگی , کود های آغازگر یا استارتر را با خاک چاله های محل نشا با کود تجارتی با فرمول مناسب و کود کمپوست غنی شده مخلوط گردد و یا در شیار هایی به فاصله ۷ تا ۱۰ سانتی متر از محل نشاء از این کود ها استفاده شود.
از کود کمپوست غنی شده می توان به همراه کود ازته به صورت سرک در نوبت های مشخص شده مصرف نمود. به فاصله زمانی هر ۴-۳ هفته می توان از کود کمپوست غنی شده در پیرامون بوته های گوجه فرنگی استفاده نمود.
بوته های گوجه فرنگی با گرم شدن هوا سریع تر رشد می کنند با افزایش سرعت رشد گیاه نیاز آنها به عناصر غذایی بیشتر می شود و کود کمپوست شده می تواند عناصر غذایی مورد نیاز آنها را تامین نماید.
کود آلی کمپوست شده فعالیت بیولوژیکی خاک محیط ریشه را افزایش داده و در نتیجه مواد غذایی بیشتری در اختیار گیاه قرار می دهند.
هنگام نشا کردن گیاهچه های گوجه فرنگی , آنها را با آب دارای مواد طبیعی و عصاره جلبک دریایی ابیاری می
کنند .
سایر مطالب :
چند نکته طلایی در پرورش گوجه فرنگی در مناطق گرمسیری
نحوه تغذیه کودهای مختلف برای گیاه گوجه فرنگی
عناصر فسفر و پتاسیم از طریق سیستم آبیاری قطره ای مصرف نمی شود . کود ازت مانند اوره را می توان از طریق سیستم ابیاری قطره ای دراختیار گیاه قرار داد.
بر اساس عرض بستر کشت و وسعت گسترش ریشه ها و حجم آبی که در ابیاری مصرف می شود می توان به طور هفتگی از کود ازته در ابیاری قطره ای استفاده نمود.
هر چه توزیع اب در محیط ریشه یکنواخت تر باشد کود به مقدار متعادل به همه بوته های گوجه فرنگی خواهد رسید .
هر نوع ناهماهنگی در توزیع اب آبیاری بین بوته ها موجب غیر یکنواختی در رشد بوته های گوجه فرنگی می شود.
اهمیت نحوه کود دهی در زراعت گوجه فرنگی
در اهمیت نحوه کود دهی در زراعت گوجه فرنگی می توان تغذیه بوته های گوجه فرنگی ازطریق برگ ها نیز انجام می شود.
محلول پاشی کود های معدنی و طبیعی بر روی شاخه و برگ بوته ها موجب کامل شدن نیاز غذایی گیاه می شود.در محلول پاشی باید سعی نمود تمام سطوح گیاه و بخصوص برگ ها را خیس نمود.
همچنین محلول پاشی در چند نوبت با غلظت های کمتر بهتر از یک یا دو بار محلول پاشی با غلظت زیاد می باشد.
محلول پاشی گوجه فرنگی از زمان تولید دو یا سه برگ واقعی شروع می شود و به فاصله ۲۱-۱۴ روز مرتب تکرار می گردد و زمان های مهم محلولپاشی مراحل قبل از گلدهی و تشکیل اولین میوه می باشد.
