درخت گلابی و تمام آنچه باید درباره آن بدانیم !

درخت گلابی ، درختی گلدار از خانواده گل سرخیان می‌باشد و دارای حدود ۳۰ گونه است. گلابی معمولی یا اروپایی از گونه communis می‌باشد و کشیده بوده و دارای دانه‌های سنگین است.

درخت گلابی

بلندی درخت ۲۰ تا ۳۰ متر است و بر روی تنه و شاخه‌های آن پوستی ضخیم با ترک‌های طولی کشیده شده است. برگ‌های آن نازک همراه با دمبرگ بلند هستند. گلبرگ‌ها به رنگ سفید تا صورتی روشن و میوه آن کروی کشیده است.
گلابی انواع مختلفی دارد و بومی شرق اروپا و غرب آسیا است. نگهداری گلابی کار چندان سختی نیست به همین دلیل خیلی از کشاورزان خانگی به کاشت و نگهداری آن تمایل دارند.

گلابی با مقدار کمی مراقبت هم رشد می کند و از این جهت به درخت سیب شباهت دارد. گل های گلابی همزمان با برگ هایش می رویند و میوه آن شیرین آبدار است.
گلابی حاوی ویتامین های E، C  و کلسیم است و از آن برای دفع سموم بدن استفاده می کنند. بلندی درخت ۲۰ تا ۳۰ متر است و بر روی تنه و شاخه‌های آن پوستی ضخیم با ترک‌های طولی کشیده شده است.

انواع گلابی

درخت گلابی گونه‌ها و همچنین ارقام و انواع دو رگه مختلفی دارد که در اندازه درخت، شکل تاج، شکل و رنگ میوه و زمان رسیدن میوه تفاوت‌هایی با هم دارند.
P.communis که با نام عمومی گلابی اروپایی شناخته می‌شود متداولترین گونه این گیاه در کشت و پرورش است.pyrifolia با نام گلابی آسیایی (چینی) شناخته می‌شود که میوه‌هایی تا حدودی گرد و شبیه سیب دارد و به همین دلیل گاهی با نام گلابی سیب شکل نیز معرفی می‌شود.

P.serotina با نام گلابی شرقی شناخته می‌شود.
P.ussuriensis که بومی سیبریه است و با نام گلابی سیبریایی شناخته می‌شود که میوه‌هایی بدون مزه تولید می‌کند و بیشتر در مبحث پیوند زنی گلابی‌ها و به عنوان پایه کاربرد دارد.
از ارقام مهم ایرانی می‌توان گلابی درگزی، گلابی اسپادانا، گلابی وحشی، گلابی نطنز، گلابی شاه میوه و گلابی بیروتی را نام برد.

شرایط محیطی درخت گلابی

در ادامه مقاله به شرایط محیطی مناسب برای درخت گلابی می پردازیم.

آب و هوا و دما:

گلابی در برابر سرما از سیب حساس تر است ولی می تواند دمایی تا حدود منفی ۳۰ درجه را تحمل کند. گلابی برای میوه دادن به یک دوره سرما نیاز دارند، گرمای زیاد هوا می تواند باعث بوجود آمدن بیماری آتشک شود. جوانه های گلابی به ۶۰۰ تا ۱۵۰۰ ساعت دمای منفی هفت درجه است.

خاک:

خاک شنی لومی مناسب درختان گلابی است و این درختان خاک های سنگین و مرطوب را دوست نمی دارند. زهکشی خاک نقش زیادی در رشد این درخت خواهد داشت.

آبیاری:

نیاز به آبیاری زیادی برای درخت گلابی نیست. آبیاری بیش از حد سبب ریزش برگ های آن می شود و خشکی نیز گیاه را پژمرده می کند. در طول دوران رشد ۲ نوبت آبیاری در هفته کافیست.

هرس و نور:

هرس گلابی از اوایل فروردین پیش از آن که رشد سال جدید شروع شود. مناطقی که رشد انبوه دارند، شاخه های مرده، شاخه های ناسالم مواردی هستند که باید هرس شوند. هرس به موقع باعث رسیدن نور خورشید به همه نقاط درخت می شود. نور کامل یکی از مواردی است که برای درخت گلابی ضروری است زیرا سبب تشکیل نشدن جوانه و ریزش آن ها می شود.

کاشت و تکثیر:

گلابی با دانه تکثیر می شود و زمانی که باید برای تبدیل شدن به یک درخت تولید کننده میوه طی کند طولانی است، اکثر مردم برای کاشت گلابی، نهال آن را از گلخانه ها خریداری می کنند و در باغ خود پیوند می زنند. این درختان گلابی کوچک ۲ تا ۴ سال دیگر برای میوه دادن زمان نیاز دارند. برای قلمه زدن از قلمه های ۲۰-۳۰ سانتی متری استفاده می کنند.

بیماری ها و آفات درخت گلابی:

از آفات گلابی می‌توان به شته، شپشک‌های گیاهی و کنه‌های گیاهی نام برد. در بین بیماری‌ها، بیماری آتشک یکی از مهمترین بیماری‌های این گیاه است که توسط نوعی باکتری Erwinia amylovora ایجاد می‌شود. وجود تابستان‌های گرم با هوایی خشک در جلوگیری از شیوع این بیماری نقش دارند.

بیماری زوال گلابی

بیماری زوال گلابی یک نوع ناسازگاری بین پایه و پیوندک در گلابی‌های پیوندی است که عامل آن توسط یکی از آفات گلابی یعنی پسیل گلابی منتشر می‌شود به بیان دیگر یکی از آفات گلابی عامل شیوع یکی از بیماری‌های این گیاه است. تنها گونه از گلابی که به این بیماری مقاوم است گونه P.betulaefolia می‌باشد که این گونه گلابی به گلابی آنجو نیز معروف است. مابقی انواع گلابی‌ها کم و بیش به بیماری زوال گلابی حساسیت نشان داده اند.

لکه سیاه گلابی

از دیگر بیماری‌ها می‌توان به لکه سیاه گلابی و سایر بیماری‌های لکه برگی قارچی اشاره کرد این بیماری‌های قارچی به طور کل موجب کاهش قدرت رویش درخت و محصول می‌شود. لکه‌های تیره رنگ علاوه بر برگ‌ها بر روی میوه‌ها نیز می‌توانند شکل بگیرند و موجب بروز شکاف بر روی میوه‌ها شوند. در این بیماری‌ها نیز تمیز نگهداشتن پای درخت از دیگرو استفاده از قارچکش‌هایی همانند تیوفانات متیل به همراه مانکوزب از همان ابتدای بهار و البته بعد از ریزش گلبرگ‌های گل‌ها توصیه شده است. بیماری‌های گلابی می‌توان به پوسیدگی ریشه ناشی از قارچ فیتوفترا، قارچ عسلی، پوسیدگی تلخ، گال توقه و کلروز ناشی از وجود آهک در خاک اشاره کرد.

مطالب مرتبط:
اصول هرس درختان میوه سیب، گلابی، هلو و به
بیماری آتشک و راههای پیشگیری و کنترل آن

کاشت درخت گلابی

محلی را در حیاط خود انتخاب کنید که نور خورشید را کامل دریافت کند. چاله عمیقی حفر کنید. در صورت دسترسی مقدار زیادی کود تجزیه شده اضافه کنید و آن را با خاک باغ کاملاً مخلوط کنید. اگر درختی که خریداری کرده‌اید در داخل ظرفی از کود گیاهی باشد، آن را در گلدان قرار دهید.

مفید است (اما لازم نیست) که گلدان را سوراخ کنید تا به ریشه اجازه دهد به راحتی از گلدان خارج شود. هنگام ایجاد سوراخ مراقب باشید ریشه را قطع نکنید، زیرا می‌توانید به جای کمک، آسیب بزنید. اگر درخت در کیسه کرباس است از کیسه در آورید. ریشه را به آرامی در سوراخ حفر شده قرار دهید.
گیاه را خاک کنید. خاک را به طور کامل خیس کنید. در صورت نیاز خاک بیشتری اضافه کنید.

احداث باغ و الگوی کاشت

اکثر باغ های گلابی مثل سیب به صورت آزاد کشت می شوند. فاصله کاشت روی پایه های بذری گلابی معمولی روی ردیف ها ۶-۴ متر و فاصله ردیف ها از همدیگر معمولا ۸-۶ متر می باشد. گلابی روی پایه های بذری در شرایط مساعد (خاک عمیق و حاصلخیز با تهویه مناسب) درختان حجیمی تشکیل می دهد. که حاصل آن درختانی به ارتفاع ۱۲-۱۰ متر با گسترش جانبی ۶-۵ متر با باردهی ۲۰۰-۳۰۰ کیلوگرم می باشد.