بیماری پوسیدگی خشک ریشه نخود
پوسیدگی خشک ریشه نخود یکی از مهم ترین بیماری های نخود در ایران است. بر روی ریشه پوسیدگی خشک ایجاد میکند که حالت یکنواخت دارد و تمام ریشه های اصلی تغییر رنگ داده وقهوه ای ،خشک و پوک میشود و ریشه های فرعی هم قهوه ای میشوند.
بیماری پوسیدگی خشک ریشه نخود
این بیماری بذرزاد و خاکزاد می‌باشد. دامنه میزبانی وسیعی دارد. شدت بیماری در دمای ۳۰ درجه سانتیگراد و بیش از آن و در خاک‌های شنی و فقیر زیاد است. شرایط کمبود رطوبت خاک برای توسعه بیماری مطلوب است.
عامل بیماری
Rhizoctonia bataticola و Macrophomina phaseolina از عوامل بروز بیماری می‌باشند. سختینه‌های قارچ ماکروفومینا کروی، صاف و سیاه رنگ می‌باشد و گاهی قارچ پیکنید تولید میکند. در ریزوکتونیا نیز سختینه‌های سیاه رنگ دیده میشود. انشعابات ریسه دارای زاویه قائمه و در پایه کمی فشرده‌تر است.
بیماری پوسیدگی خشک ریشه
۱- این بیماری معمولا در گیاهانی که تحت تنش محیط قرار نگرفته اند خسارت زیادی وارد نمی کند. منظور از تنش تنها عدم وجود آب کافی نبوده بلکه اگر ریشه در در خاک غرقاب و فاقد اکسیژن کافی به مدت ۲۴ ساعت قرار گیرد، گیاه دچار تنش شده است.
۲- پوسیدگی بذر و گیاهچه میری دیده نمی شود(در رایزو کتونیا هست).
٣- تعداد زیادی ریشه های نابجا در ناحیه ی هیپوکوتیل، در نزدیکی سطح خاک ایجاد می شود. روی هیپوکوتیل لکه های قهوه ای رنگ دیده می شود.
۴- فرم بقا به صورت کلامیدوسپور در خاک، بقایا و بذر است. این کلامید وسپورها تحت تاثیر ترشحات ریشه میزبان شروع به تندش می کنند.
۵- این قارچ همانند یک ساپروفیت، می تواند بقای خود را در محیط حفظ کند اما با تکثیر و فعالیت روی لوبیا به یک قارچ پودہ رست با پتانسیل بیمارگری تبدیل می شود.
۶- پوسیدگی فوزاریومی روی حبوبات، به صورت پوسیدگی خشک ریشه و طوقه می باشد و کل بافت ریشه و طوقه خشک و کاغذی شده و در صورت تماس دست با این نواحی صدایی مانند برخورد دست با کاغذ شنیده می شود و نواحی پوسیده با یک فشار متلاشی می شوند.
۷- باید توجه داشت تفکیک این عارضه، از پوسیدگی ریزوکتونیایی در مزرعه خصوصا در لوبیا مهم بوده که باید توجه داشت در این بیماری شانگر ایجاد نمی شود بلکه در ناحیه ی هیپوکوتیل لکه های قهوه ای رنگی دیده می شود، ولی در هر دو بیماری در قسمت هیپوکوتیل ریشه های نابجا دیده می شود. در هردو امکان تخریب سیتم اوندی دیده می شود که در فوزاریوم سیستم آوند چوبی قهوای می شود. فوزاریوم معمولا روی گیاهچه های جوان خسارت زا نبوده و ابتدای کاشت در مزرعه دیده نمی شود. رایزو کتونیا در لوبیا مهم تر از فوزاریوم است.
سایر مطالب:
روش مبارزه با بیماری پوسیدگی خشک ریشه
– مهم ترین عامل کنترل در این بیماری، تناوب، خصوصا با یونجه به منظور تغییر ترکیب وافزایش مواد آلی خاک می باشد.
– بهبود وضعیت فیزیکی خاک توسط شخم عمیق و زیر شکن جهت رشد بیشتر ریشه. (شخم عمیق یکی از راهبردهای بسیار موثر ولی هزینه بر است). اصولا در پوسیدگی ریشه، باید رشد ریشه را تسریع داد.
– عدم کشت در مزارع مرطوب و کاهش تردد جهت کاهش انتشار بیماری و خاک کوبی پای بوته های بیمار جهت رشد مجدد ریشه
– امکان اینکه این قارچ از طریق گرد و غبار روی بذرها و یا کیسه های محتوی بذر قرار گیرد نیز وجود دارد.
– در اراضی آلوده به فوزاریوم، به کار بردن تمامی روشهای مدیریتی در صورت وجود بقایای آلوده تاثیری ندارد.
– در صورت تیمار بذر باید از سموم سیستمیک استفاده کرد.
