هرس انگور و آشنایی با انواع آن

در هرس انگور بایستی به طور کلی به دو مطلب مهم توجه کرد، یکی فرم دادن به درخت و دیگری کنترل محصول به طوری که میوه در تمام قسمت های آن پخش شود که این مطلب در مورد مو دو موضوع کاملا از هم جدا می باشد.

نکات مهم قبل از هرس انگور

قبل از هرس باید به چند موضوع اصلی در مورد عکس العل گیاه در مقابل هرس توجه کافی داشت.به طوری که حذف قسمت رویشی مو در هر موقع سال قدرت میوه دادن بوته مو را که در ارتباط با سطح برگ قرار دارد کم می کند. و از طرفی مقدار زیاد میوه در یک سال از رشد رویشی بوته به اندازه ای می کاهد که در نتیجه در سال بعد مقدار میوه بسیار کم می گردد.

به عبارت دیگر مقدار میوه در یک بوته مو با مقدار شاخه و برگ آن در حد معینی نسبت معکوس دارد. یعنی اگر شاخه و برگ بوته مو از مقدار معینی کمتر باشد بوته ضعیف شده و از مقدار میوه دهی گیاه کاسته خواهد شد. ولی فقط در زمانی که گیاه دارای رشد متعادلی است مقدار میوه زیاد و کیفیت آن خوب خواهد بود.

فصل هرس انگور:

اجرای عملیات هرس انگور به طور معمول در دو فصل انجام می شود. یکی هرس بهره برداری که در دوره استراحت زمستان انجام می گیرد و به هرس خشک معروف است و دیگری هرس سبز که در دوره فعالیت بوته مو یعنی در صل تابستان انجام می گیرد.

انواع هرس

هرس زمستانه یا خشک:

موقع هرس زمستانه از موقعی که برگ های بوته مو خزان می کنند شروع شده و تا زمانی که گریه مو آغاز می گردد می تواند ادامه یابد که در مناطق سردسیر معمولا در اوایل بهار قبل از شکفتن برگ ها این هرس انجام می گیرد. به طور کلی در ۲ تا ۳ سال اولیه رشد بوته سعی می شود که با یک هرس فرماسیون یا شکل دهی با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه فرم معینی به بوته مو بدهند.

سپس هرس باروری سالیانه را انجام میدهند. به طور کلی هرس زمستانه که به نام هرس خشک نیز معروف است عبارت است از حذف شاخه های خشکیده ضعیف و بیمار و یا شاخه های بارده همان سال و به جای گذاردن شاخه های مناسب با تعداد جوانه هایی معین روی آنها به طوری که این جوانه بتوانند در سال زراعی بعد باردهی بوته را تامین نمایند. در هرس خشک سعی می شود فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد جوانه ها که معمولا بین ۶۵ تا ۷۵ جوانه می باشد را بر روی بوته باقی بگذارند و بقیه را حذف کنند. در انگور دیم این رقم به ۳۰ جوانه می رسد.

هرس سبز یا هرس تر:

هرس سبز را می توان تکمیل کننده هرس خشک نامید. این هرس زمانی بر روی بوته مو انجام می شود که جوانه ها شروع به رشد کرده باشند و این عمل را می توان در تمام رشد ادامه داد.

حذف جوانه:

منظور از این عمل حذف بعضی از جوانه های غیر مفید تاک می باشد. هم زمان با حذف جوانه های غیر مفید می توان شاخه های اضافی، زاید و یا بیمار را نیز حذف نمود. این جوانه فقط شاخ و برگ تولید می کنند و میوه نمی دهند. بنابراین باید حذف گردند و در موهای مسن باید جوانه ها را به طور شدید هرس نمود زیرا باعث تضعیف مو شده و در نتیجه باعث  پیدا شدن اعضای غیر مفید خواهند شد.

هرس شاخه های سبز:

بعد از بیدار شدن تاک از خواب زمستانی تعدادی شاخه و پا جوش و یا تنه جوش شروع به روییدن می کنند که موجب تضعیف مو می شوند. لذا قبل از اینکه طول این شاخه ها به ۱۵ سانتی متر برسد بایستی آنها را هرس نمود. در درختان مو بعضی مواقع رو شاخه ها یک یا چند دستک از محل بند می رویند که این دستک ها بعضی در زیر خوشه و برخی بالاتر از خوشه ظاهر می شوند که باید حتی المقدور آنها را حذف نمود.

بوته های انگوری که از ارقام قوی بوده و یا بر اثر کرد دهی و آبیاری زیاد رشد آنها غیر عادی شده است لازم است که فورا تعدادی از شاخه های آن را از ۳ تا ۴ بند بالاتر از محل خوشه در زمانی که خوشه ها هنوز به صورت گل هستند جهت تقویت و جلوگیری از ریزش بی مورد گل ها حذف نمود.

هرس برگ ها:

هرس برگ ها کار بسیار پر زحمت و پر هزینه ای است و با توجه به اینکه مرکز تولید شیره پرورده می باشد و حذف آنها باعث تضعیف بوته مو می شود بهتر است که انجام نگیرد و فقط در مناطق سردسیر که طول فصل رشدی آن ها کوتاه است برای اینکه خوشه ها بتوانند از نور و آفتاب بیشتری استفاده کنند اقدام به هرس برگ ها می شود.

هرس خوشه:

گاهی برای بالا بردن ارزش کیفی محصول و همچنین درشت تر شدن حبه های انگور در خوشه ها، هرس خوشه انجام می شود. زمان هرس خوشه معمولا در اواسط فصل تولید یعنی در ماه های تیر و مرداد انجام می شود. در این هرس یا به حذف تعدادی از حبه ها قناعت می شود و یا در صورت لزوم مقداری از خوشه چه ها و یا اینکه یک سوم از انتهای خوشه را بریده که این عمل باعث توزیع بیشتر مواد غذایی به حبه های باقی مانده شده و در نتیجه حبه ها درشت تر و مرغوب تر خواهند شد.

ایجاد شکاف پوستی:

ایجاد شکاف پوستی یا حلقه برداری عبارت از برداشتن قسمتی از پوست شاخه مو می باشد که در نتیجه آن قسمتی از شاخه ضعیف گردیده و قسمت دیگر تقویت می گردد.

همان طوری که می دانیم شیره پرورده مو در برگ ها ساخته می شود وو توسط آوند آبکش به تمام قسمت ای گیاه می رشد. حال اگر قسمتی از پوسی زیر شاخه که حاوی آوندهای آبکش است را برداریم شیره پرورده قادر به عبور از این محل که پوستش برداشته شده است، نبوده و در نتیجه مقدار زیادی شیره جهت استفاده حبه های انگور باقی می ماند و حبه ها درشت می شوند که در انگور در زمان های مختلف به صورت زیر انجام می گیرد.

حلقه برداری در ارقام دانه دار تاثیری ندارد و در ارقام بی دانه موثر است و به سه صورت زیر است:

۱-  حلقه برداری به منظور جلوگیری از ریزش گل:

این روش برای حبه های بارور نشده که کوچکترین هستند و بذر آن به طور کامل در حبه تشکیل نمی شود و در اوایل رشد جنین از بین می روند، موثر است. زمان این عمل چند روز پیش از ظهور گل ها یا دوران گلدهی است که پس از آْن که ریزش طبیعی شروع شد دیگر تاثیری ندارد و اثر آن در تولید حبه های بیشتر و بزرگتر است.

۲-  حلقه برداری به منظور بزرگتر شدن حبه ها:

زمان آن مصادف با بزرگ شدن سریع حبه ها است که معمولا کمی پس از ریزش طبیعی گل هاست و حدودا ۱۰ روز پس از باز شدن گل هاست که تقسیم سلولی به شدت در حبه ها صورت می گیرد و بیشتر در ارقام بی دانه که منبع هورمونی ندارند بسیار موثر است و اثر حلقه برداری ۳ هفته پس از ریزش طبیعی محسوس نخواهد بود. حلقه برداری همراه تنک کردن خوشه تاثیر بیشتری خواهد داشت. چون در غیر این صورت باعث بار بیش از حد گیاه و کوچکتر شدن حبه ها به علت رقابت با یکدیگر خواهد شد و گیاه پس از چند سال حلقه برداری ضعیف خواهد شد.

۳- حلقه برداری به منظور تسریع در رسیدن میوه ها:

در اوایل رسیدن حبه ها یعنی هنگام انباشت مواد قندی در آنها باید انجام گیرد. این حلقه برداری برای رسیدن ارقام دانه دار و ایجاد رنگ در ارقام رنگین بسییار موثر است و اثر این حلقه برداری در ارقام پر محصول و در مناطق سرد محسوس نیست و این حلقه برداری در رسیدن میوه های بی دانه تاثیر چندانی ندارد و تنک کردن خوشه و حبه در این ارقام بیشتر از حلقه برداری موثر می باشد و اگر محل زخم التیام نپذیرد اگر چه انگورها زودتر می رسند، اما حبه ها رنگ پریده و بافت آنها نرم می شود و احتمال آفتاب سوختگی در آنها وجود دارد.

تنک کردن:

تنک کردن عبارت است از کم کردن تعداد خوشه های گل یا میوه که اثر مشابه هرس دارد و بیشتر از هرس کیفیت میوه را بالا می برد و سه حالت دارد:

۱- تنک کردن گل (باز نشده):

در اوایل بهار و به محض ظهر گل ها انجام می پذیرد و مزیت آن این است که خوشه های گل زمان طولانی تری از بالا رفتن نسبت برگ به خوشه استفاده می کنند.

۲- تنک کردن خوشه میوه:

پس از تشکیل حبه ها صورت می گیرد که در آن خوشه های کوچک و بسیار بزرگ و دارای شکل نامناسب حذف می شوند.

۳- تنک کردن حبه:

مقداری از انتهای خوشه را به طور دلخواه قطع می کنند و باید بلافاصله پس از تشکیل حبه ها عمل تنک کردن انجام پذیرد که تا ۳۰ درصد اضافه وزن خواهیم داشت و در صورت تاخیر ۱۰ تا ۲۰ درصد اضافه وزن خواهیم داشت و باید تعداد ۸۰ تا ۱۰۰ حبه روی خوشه باقی بماند. تنک کردن در ارقام بی دانه تاثیر ندارد و بیشتر در ارقام دانه دار موثر است….

۴-سربرداری و قطع جوانه:

ترپاز: قطع سرشاخه ها در اوایل دوره گلدهی را می گویند که به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر می باشد. سر برداری به منظور جلوگیری از ریزش گل ها صورت می گیرد اما برای بهتر شدن کیفیت میوه موثر نیست.

مطالب مرتبط:

آشنایی با انواع هرس درختان و فواید آن‌
مهمترین شکل های هرس و پیرایش درختان
زمان و روش هرس زمستانه ی درختان
اهمیت انواع هرس درافزایش باردهی باغ انگور
حلقه برداری شاخه انگور با هدف درشت تر کردن میوه

شدت هرس انگور:

شدت هرس انگور را می توان به هرس کوتاه، بلند و مختلط تقسیم نمود. در هرس کوتاه شدت قطع و حذف شاخه های مو به طوری است که پس از عمل هرس فقط در روی شاخه ها ۲ تا ۳ جوانه باقی گذارده می شود و بقیه حذف می گردند. در هرس بلند شاخه ها و یا بازوهای بوته مو را از ارتفاع معین می برند به طوری که در روی هر یک از بازوها بعد از انجام عمل هرس تعداد زیادتری (۷ تا ۸ ) جوانه بر روی شاخه ها باقی بماند. در هرس مختلط بر روی شاخه های بوته مو همزمان هرس کوتاه و هرس بلند انجام می گیرد.