علایم کمبود عناصر غذایی در گندم
کمبود عناصر غذایی در گندم منبع اصلی کاهش عملکرد و درآمد از گندم است. با توجه به نقش پر رنگ گندم در تغذیه انسان و تولید سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن گندم، لازم است که در مورد عوامل موثر بر کاهش و افزایش تولید و کیفیت آن، مانند کمبود عناصر غذایی در گندم اطلاعات پایه‌ای داشته باشید.
دلایل کمبود عناصر غذایی در گندم
به وجود آمدن کمبود عناصر غذایی در گندم دلیل‌های متفاوتی دارد اما نتیجه همه آن‌ها جذب نشدن عناصر توسط گیاه است. شستشوی زیاد خاک، فقدان عنصر لازم در خاک، دمای خاک، تنظیم نبودن PH، خشکی خاک، خاک غرق‌آبی، نوع خاک، نوع کود و… از عواملی هستند که باعث کمبود یک یا چند عنصر در گیاه می‌شوند.
علایم کمبود عناصر در گیاه گندم
گندم به علت ارزش غذایی بالا یکی از مواد اصلی زنجیره غذایی مردم می‌باشد. و در جهان و ایران بیشترین سطح زیر کشت را دارد، و در بین محصولات زراعی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. برای رسیدن به حداکثر عملکرد کمی و کیفی گندم تغذیه به موقع و مناسب و متعادل بسیار دارای اهمبت است. کمبود عناصر در گندم، علائم ظاهری اختصاصی را ایجاد می‌کند.
کمبود نیتروژن در گندم:
ازت در زودتر رسیدن محصول، افزایش مقدار پروتئین دانه، نمو دانه، بلوغ و گلدهی گندم نقش دارد. کمبود نیتروژن شایع‌ترین و گسترده‌ترین کمبود عناصر غذایی در گندم و سایر ریزدانه‌ها است.
علائم کمبود نیتروژن در گندم:
- شروع بروز علائم از برگ‌های مسن
- زرد شدن برگ‌های مسن از نوک برگ و گسترش کلروز به سطح برگ
- کند شدن رشد
- باریک شدن اندام‌ها
- کوچک ماندن برگ‌ها
- روشن شدن رنگ ساقه‌ها
- خشک شدن و مرگ برگ‌ها در اثر کمبود شدید
- کاهش جوانه‌زنی
- کاهش رشد طولی ساقه‌ها
- کاهش وزن و پروتئین دانه
درمان کمبود نیتروژن در گندم:
- کنترل آبیاری و شتسشو
- استفاده از کودهایی مانند: کود NPK، سرک
کمبود فسفر در گندم:
فسفر در افزایش رشد، قوی شدن ریشه‌ها، زودرسی، ارتقا کیفیت دانه و افزایش مقاومت گیاه در برابر خشکی مشارکت دارد. جذب این عنصر نیز مانند بعضی از عنصرهای دیگر در خاک‌های قلیایی و اسیدی توسط گیاه کاهش می‌یابد.
علائم کمبود فسفر در گندم:
- تیره شدن رنگ سبز برگ و ساقه گیاه
- کند شدن رشد
- زرد شدن برگ‌ها از قسمت نوک و گسترش آن به طرف قاعده
- کوچک شدن سنبله‌ها
- تولید خوشه‌های کوچک
- ارغوانی شدن برگ و ساقه در اثر تشدید کمبود
- کاهش رشد ریشه
- پیچیده شدن برگ‌ها
- کاهش ارتفاع بوته
- تاخیر در رسیدن دانه
درمان کمبود فسفر در گندم:
- تنظیم PH خاک
- استفاده از کودهایی مانند: سوپرفسفات، فسفات آلومینیوم، کود کامل
- خرید کود ۱۰ ۵۲ ۱۰ و استفاده از آن
کمبود پتاسیم در گندم:
پتاسیم در فتوسنتز، استحکام ساقه، پرباری خوشه، ارتقا کیفیت دانه و افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها نقش دارد. بنابراین کمبود این عنصر علاوه بر کاهش عملکرد گیاه و علائم ظاهری که در گیاه ایجاد می‌کند، گیاه را در برابر بیماری حساس و ضعیف می‌کند.
علائم کمبود پتاسیم در گندم:
- کاهش رشد
- زرد شدن برگ‌ها مسن از قسمت نوک و حاشیه
- کوتاه شدن ساقه
- پدیدار شدن لکه‌های نکروز در سطح برگ
- کاهش فاصله میان‌گره‌ها
- نرم شدن برگ‌ها
- کوچک شدن سنبله
- پژمرده شدن برگ‌ها
- قهوه‌ای شدن و مرگ برگ‌ها در اثر کمبود شدید
درمان کمبود پتاسیم در گندم:
- استفاده از کودهایی مانند: کود کامل، نیترات پتاسیم
سایر مطالب:
بیماری لکه نواری باکتریایی گندم ،علایم و چگونگی کنترل آن
تاثیر ازت در گندم و نحوه مصرف آن
کمبود کلسیم در گندم:
کلسیم در رشدی مریستمی و تشکیل دیواره سلولی نقش دارد.همچنین کلسیم از طریق حفظ و پایداری سلول‌های گیاهی و همچنین زیاد کردن قدرت بافت گیاه، باعث افزایش مقاومت گیاه به بیماری‌های فیزیولوژیکی می‌شود.
علائم کمبود کلسیم در گندم:
- پیچ خوردن برگ‌ها
- ترک خوردن بخش میانی برگ‌های جوان
درمان کمبود کلسیم در گندم:
- استفاده از کودهایی مانند: کلسیم پلی سولفیت، نیترات کلسیم
- کاهش شوری خاک
کمبود منیزیم در گندم:
منیزیم در ساختار کلروفیل حضور دارد و در فعالیت‌های فتوسنتزی نقش دارد. این عنصر معمولا در خاک به صورت طبیعی وحود دارد یا می‌توان با استفاده از منابع طبیعی مانند سنگ آهک و دولومیت آن را به خاک اضافه کرد.
علائم کمبود منیزیم در گندم:
- ظاهر راه راه به دلیل کلروز بین رگبرگ‌ها
- قرمز شدن حاشیه برگ‌ها در بعضی موارد
- نکروز شدن نوک برگ‌ها
- ظهور لکه‌های روشن و تیره بر روی برگ‌ها
درمان کمبود منیزیم در گندم:
- استفاده از کود، مانند: سولفات منیزیم
کمبود گوگرد در گندم:
گوگرد در ساختار آمینو اسیدها حضور دارد در نتیجه در سنتز پروتئین‌ها مشارکت دارد. گوگرد علاوه بر نقش و کارکردی که در گیاه دارد می‌تواند مزایایی برای خاک، مانند اصلاح PH خاک‌های شور، قلیایی و آهکی داشته باشد.
علائم کمبود گوگرد در گندم:
- کاهش رشد
- روشن شدن رنگ برگ‌ها
- کوچک ماندن خوشه‌ها
- زرد شدن برگ‌ها
- بروز لکه‌های کلروزه بر روی برگ
- تاخیر در بلوغ
- تاخیر در گلدهی
- کاهش تعداد دانه
- کاهش اندازه دانه
درمان کمبود گوگرد در گندم:
- استفاده از کودها مانند: سولفات آمونیوم، کلسیم پلی سولفیت
