ریزش گل‌ها و میوه‌های فلفل
ریزش گل‌ها و میوه‌های فلفل یک اتفاق ناگوار برای بسیاری از کشاورزان فلفل کار است. در این مقاله به بررسی علل ریزش گل و میوه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
ریزش گل‌ها و میوه‌های فلفل
در واقع این اتفاق مشکلی معمول در گیاهان فلفل است. فلفل ممکن است به دلایل مختلفی گلهای خود را از دست بدهد که در ادامه به این دلایل می‌پردازیم.
برخی از علل ریزش گل‌ها و میوه‌های فلفل
دمای نامناسب
فلفل نیز مانند دیگر گیاهان برای رشد مناسب به یک دمای ایده‌آل نیاز دارد. زمانی که دمای محیط برای این گیاه بسیار بالا برود و یا این که به طور غیرعادی پایین بیاید، گیاه دچار ریزش گل شده و میوه‌دهی مطلوبی نخواهد داشت.
فلفل‌ها محصول فصل گرم هستند و تقریباً به شرایط رشدی مانند گوجه فرنگی و بادمجان نیاز دارند. این گیاه به یخبندان و دماهای سرد بسیار حساس است و زمانی که دما در محدوده ۵ درجه سانتیگراد تا ۱۵ درجه سانتیگراد باشد، رشد ضعیفی دارد.
گرمای شدید تابستان از تشکیل میوه در فلفل جلوگیری می‌کند. وقتی دمای هوا در روز بیش از ۳۲ درجه سانتیگراد یا در شب زیر ۱۵ درجه سانتیگراد باشد، تشکیل میوه بسیار کم اتفاق می‌افتد.
میوه‌هایی که در دمای بالای ۲۹ درجه سانتیگراد شکل می‌گیرند معمولاً کوچک و بدشکل هستند. بهترین محصول فلفل زمانی حاصل می‌شود که دما در طول تشکیل میوه (fruit set) بین ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتیگراد باشد. فلفل‌های تند نسبت به فلفل‌های شیرین دمای بالاتری را تحمل می‌کنند.
رطوبت نسبی، هوای نامناسب
برای رشد گیاه فلفل، رطوبت نسبی مطلوب در محدوده ۶۵ تا ۸۵ درصد در نظر گرفته می‌شود. رطوبت نسبی بالا بر انتشار و توزیع گرده بر روی کلاله تأثیر منفی گذاشته و محیطی مساعد برای گسترش برخی بیماری‌های قارچی ایجاد می‌کند.
برعکس، در رطوبت نسبی پایین ممکن است به دلیل خشک شدن گرده قبل از جوانه‌زدن گرده روی کلاله، باعث ناباروری شود که منجر به تشکیل میوه کوچک یا بدشکل می‌شود.
در مناطقی با آب و هوای بسیار خشک و یا بیش از حد مرطوب، ممکن است فلفل دچار ریزش گل شود. در شرایط گلخانه در صورتی که مقدار رطوبت پایین باشد، برای اجتناب از گرمای زیاد و تضمین گرده‌افشانی کافی، آب‌پاشی صورت می‌گیرد.
جهت افزایش رطوبت نسبی استفاده از سیستم‌های مه‌پاشی کارائی بهتری دارد. در کشت گلخانه‌ای و در شرایطی که رطوبت گلخانه بالا باشد می‌توان با تهویه مناسب و افزایش دور آبیاری (تا حدی که به گیاه تنش آبی وارد نشود) رطوبت نسبی گلخانه را کاهش داد.
تغذیه نامناسب
کیفیت و کمیت میوه‌های فلفل تا حد زیادی تحت تأثیر حاصل‌خیزی و سطح مواد مغذی خاک قرار می‌گیرد. در تحقیقی گزارش گردید که برداشت عناصر غذایی توسط گیاه فلفل شیرین به میزان عملکرد آن بستگی دارد.
هرچه میزان عملکرد محصول بیشتر باشد، بالطبع، برداشت عناصر غذایی نیز بیشتر است. برای تولید ۱۰۰ تن فلفل شیرین که عملکرد منطقی و قابل قبول می‌باشد، برداشت نیتروژن، فسفر و پتاسیم به ترتیب ۳۸۴، ۱۰۱ و ۵۸۵ کیلوگرم در هکتار می‌باشد.
نکته قابل توجه این که میزان برداشت پتاسیم در فلفل شیرین بیشتر از برداشت نیتروژن است که می‌بایست در برنامه‌های کودی به آن توجه ویژه داشت. با توجه به پایین بودن مقدار نیتروژن و ماده آلی در عمده خاک‌های ایران، مصرف کودهای نیتروژنه در کشت سبزی و صیفی از اهمیت زیادی برخوردار است. در شرایط کمبود نیتروژن، رشد گیاه کند یا متوقف می‌شود و برگ‌های مسن گیاه به آرامی زرد رنگ می‌شوند و به خشکی می‌گرایند.
گیاهان دچار کمبود نیتروژن، گلهای کمی دارند و تشکیل میوه نیز در آنها بسیار ضعیف است. در کمبودهای شدید نیتروژن، میوه تشکیل نمی‌شود و اگر هم تشکیل شود، بدفرم خواهد بود.
با این وجود اگر از مقادیر بالای کودهای نیتروژنی بهره گرفته شود ممکن است فلفل دچار ریزش گل شود. در کمبود پتاسیم، تشکیل میوه کم است و اندازه میوه کوچک‌تر از روال طبیعی است.
مصرف زیاد پتاسیم به کمبود کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز و روی منجر می‌شود. گیاهانی که با کمبود فسفر مواجه هستند توقف رشد دارند و برگ‌ها سخت و شکننده خواهند شد.
در این شرایط تشکیل گل نیز محدود خواهد شد و معدود گلهای تشکیل شده نیز بسیار کند به میوه تبدیل می‌شوند. در شرایط کمبود فسفر، از هر پنج گل، تنها یکی به میوه تبدیل می‌شود. از آنجایی که بور در خاک به آسانی شسته می‌شود، مصرف سالانه بور ضروری است.
زمانی که pH خاک بالا می‌رود، قابلیت جذب بور در خاک کاهش می‌یابد. بنابراین در خاک های با pH بالا، توصیه بور بیشتر است. در شرایط کمبود بور، برگ‌های پایین گیاه به سمت بالا پیچ خورده و ساقه باریک و شکننده می‌شود و تعداد گل به شدت کاهش یافته و گل‌ها تلقیح نشده و می‌ریزند.
عدم آبیاری صحیح
فراهمی آب کافی به ریشه گیاه فلفل حیاتی است. آبیاری محدود یا بیش از حد می‌تواند تأثیر مخربی بر محصول به دست آمده داشته باشد. نتایج تحقیقات نشان داده که وقوع دوره‌های خشکی طولانی به کاهش عملکرد، کاهش سرعت فتوسنتز، توقف رشد گیاهان، عدم تولید گل، سقط و ریزش گل، توسعه آهسته میوه و تولید میوه‌هایی کوچک و بی‌کیفیت منجر می‌شود.
در شرایط آبیاری بیش از اندازه نیز اکسیژن کافی در خاک وجود نداشته و با پژمرده شدن گیاهان، شیوع بیماری‌ها (فیتوفتورا و سایر ارگانیسم‌های مسبب پوسیدگی ریشه) و توقف رشد گیاه همراه است.
فلفل‌ها را باید با مقدار متوسط آب آبیاری کرد، زیرا برخی ریشه‌ها ۹۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر عمق دارند، اما ریشه‌های کم‌عمق زیادی نیز در این گیاه وجود دارد. به دلیل حساسیت به بیماری‌های برگی، آبیاری قطره‌ای یا غرقابی به آبیاری بارانی ترجیح داده می‌شود. نیاز واقعی به آبیاری بسته به نوع خاک، اندازه گیاه و شرایط آب و هوایی متفاوت خواهد بود.
تولید بیش از حد گل و میوه
تشکیل تعداد بیش از حد گل و میوه در بوته نیز یکی دیگر از علل ریزش آنها می‌باشد و گیاه نمی‌تواند همه آنها را تغذیه کند. گیاهانی که در ابتدا حجم بسیار زیادی از گل‌ها را تولید می‌کنند، ممکن است مواد مغذی و انرژی کافی برای حمایت از همه گل‌ها و میوه‌هایی که تولید می‌کنند را نداشته باشند.
در این حالت برخی از گلهای فلفل به منظور حفظ گیاه و تبدیل گلهای باقیمانده به میوه، شروع به ریزش می‌کنند. این عمل گیاه فلفل یک نوع خودتنظیمی محسوب می‌شود که با توجه به فتوسنتز جاری و توان گیاه اقدام به حذف برخی از گل‌ها و میوه‌ها می‌کند.
تراکم نامناسب کشت
تراکم بیش از حد گیاهان باعث هم‌پوشانی بوته‌ها بر یکدیگر شده و این افزایش تراکم موجب کاهش نفوذ نور به داخل کانوپی می‌شود که در این شرایط سطح فتوسنتز کننده گیاه کاهش می‌یابد و در نهایت با کاهش غذاسازی و انتقال آن به گل‌ها و میوه‌ها شاهد ریزش گل‌ها و میوه‌ها خواهیم بود.
در تراکم بالای کشت علاوه بر رقابت بر سر جذب نور، رقابت بر سر سایر منابع تولید از جمله آب و عناصر غذایی نیز بین گیاهان وجود دارد. تراکم کاشت مطلوب به نوع رقم، نوع کشت (گلخانه‌ای یا فضای باز)، فصل کشت و …. بستگی دارد.
فلفل دلمه‌ای به تراکم بالای کشت و همچنین رقابت با علف‌های هرز بسیار حساس است (به ویژه ۱۲ تا ۴۸ روز پس از نشاءکاری). مشکلاتی که در این مرحله رخ می‌دهد می‌تواند به شدت بر عملکرد تأثیر بگذارد.
در کشت فضای باز فلفل دلمه‌ای تراکم گیاهی حدود ۳۰۰۰۰ بوته در هکتار را ایده‌آل گزارش کرده‌اند. در کشت فضای باز فلفل گلخانه‌ای در تراکم‌های پایین، خطر آفتاب سوختگی میوه بالا می‌رود که این عارضه به شدت بر روی میزان درآمد کشاورزان تاثیر منفی خواهد گذاشت.
روزهای ابری و عدم وجود نور کافی
میزان نور در دسترس یکی از عوامل مهم در میزان گلدهی و تولید میوه در فلفل می‌باشد. دوره‌های طولانی هوای ابری می‌تواند منجر به تشکیل میوه ضعیف و از بین رفتن محصول شود.
به همین دلیل در کشت گلخانه‌ای فلفل مکان احداث گلخانه مهم می‌باشد و باید جایی باشد که روی گلخانه سایه‌اندازی انجام نشود، همچنین پوشش گلخانه باید به طور مرتب تمیز شده و در صورت لزوم از نور تکمیلی نیز استفاده شود.
وزش باد
گرده‌افشانی گیاه فلفل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و حتی اگر رطوبت و دمای محیط بسیار ایده‌آل باشد، اما گرده‌افشانی به صورت مناسب انجام نشود ممکن است گلهای گیاه دچار ریزش شدید شوند.
کمبود حشرات گرده‌افشان یا عدم وجود باد در محیط موجب می‌شوند گلهای فلفل به طور صحیح گرده‌افشانی نکرده و ریزش پیدا کنند. بنابراین وجود باد ملایم در مزرعه می‌تواند تاثیر مثبتی بر گرده‌افشانی گیاه فلفل و افزایش نرخ تبدیل گل به میوه داشته باشد.
