مراحل آفتاب دهی خاک برای ضدعفونی
آفتاب دهی خاک فرایندی حرارتی برای ضدعفونی کردن خاک است. عوامل موثر در آن دمای بهینه و مناسب، مالچ پاشی هنگام استفاده ، و شرایط رطوبتی خاک است .
آفتاب دهی خاک
آفتابدهی خاک، روشی غیر شیمیایی است که بسیاری از انگل ها و آفت های کشاورزی را با استفاده از دمای بالا که با جذب انرژی تابشی خورشید تولید می شود کنترل می کند. با به دام انداختن انرژی گرمایی خورشید، تغییرات مثبت فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در خاک ایجاد می شود.
گرم نمودن خاک پوشش داده شده با پلاستیک شفاف توسط نور خورشید در ماه های گرم سال به منظور کنترل عوامل بیمارگر خاکزی، آفتابدهی خاک یا Soil Solarization نامیده می شود.
سطح خاک توسط پلاستیک شفاف پوشانده شود در زیر پلاستیک پدیده اثر گلخانه ای رخ می دهد.
فواید آفتاب دهی خاک
- تأثیر Solarization در سطح خاک افزایش و در اعماق خاک کاهش می یابد. کنترل آفات خاک معمولاً برای ارگانیسم هایی که در ۶ اینچ بالای زمین یافت می شوند، مناسب است.
- آفتابدهی خاک تجزیه مواد آلی در خاک را تسریع می کند و منجر به آزاد شدن مواد مغذی مانند نیتروژن (نیترات و آمونیوم) کلسیم، منیزیم، پتاسیم و اسیدفولیک می شود.
- بسیاری از انگل های گیاهی خاک، بذر علف های هرز، پاتوژن های گیاهی، نماتدها و حشرات و بعضی از کنه ها کشنده است.
- باعث افزایش رشد رویشی گیاه می گردد.
- جلوگیری از تبخیر و ذخیره کردن آب را موجب می باشد.
- این روش برای گیاهان جالیزی و یک ساله بهترین نتایج بهتری را داشته است.
- هرچه کرت بزرگتر باشد کنترل مؤثرتر است.
کنترل عوامل بیماری زا با آفتابدهی خاک
- اغلب نماتدها و عوامل بیماری زا، دمای بیش از ۳۷ درجه سانتی گراد را به مدت طولانی تحمل نمی کنند. گرما مستقیماً نماتدها را می کشد یا ضعیف می کند.
- Solarization بسیاری از عوامل بیماری زای مهم قارچی و باکتریایی موجود در خاک را کنترل می کند، مواردی که باعث پژمردگی ورتیسیلیوم، پژمردگی فوزاریوم، پوسیدگی ریشه فیتوفتورا و… در محصولات جالیزی و باغات پسته در ایران و جهان با استفاده از روش آفتابدهی می شود.
- Solarization علف های هرز چند ساله را کنترل نمی کند زیرا علف های چندین ساله اغلب دارای ساختارهای رویشی عمیق زیرزمینی مانند ریشه ، غده و ریزوم هستند.
مراحل آفتابدهی خاک
۱- آماده سازی خاک
در فرایند آفتابدهی خاک مزرعه با کود دامی مخلوط سپس شخم و آماده سازی زمین برای کشت صورت می گیرد. سطح خاک باید مسطح و نرم شود و یک سطح صاف به وجود آید تا در زمان آبیاری آب به طور یکنواخت در خاک نفوذ کند و آن را مرطوب سازد. زیرا این مواد باعث می شود که پلاستیک از سطح زمین بلند شود.
۲- آبیاری خاک
- باعث می شود که ارگانیسم ها به حرارت حساس تر شوند و به علاوه رطوبت باعث می شود که گرما سریع تر و در عمق بیشتری در خاک نفوذ کند.
- خاک را می توان پس از گذاشتن لوله های پلاستیکی بوسیله روش آبیاری قطره ای آبیاری کرد.
- آبیاری در زیر سطح پلاستیکی معمولاً آفت ها را کمی زودتر و به مقدار بیشتری کنترل می کند.
- آبیاری بارانی، قطره ای بهترین نتایج را دارند.
- آبیاری باید به مقداری انجام که آب روی خاک نایستد و تماماً نفوذ کند.
۳- کندن شیار (گودال)
می بایست یک گودال به عمق ۸ – ۶ اینچ دور تا دور محیط کرت خود حفر کنیم که برای قرار دادن لبه های پلاستیک درون آن مورد استفاده قرار می گیرد.
۴- پوشاندن سطح خاک
سطح خاک را با پلاستیکی که اشعه uv دیده می پوشانیم. این پلاستیک ها می بایست شفاف باشند ( نه سیاه و نه رنگی ) و دارای ضخامت ۴ – ۱ متر می باشند.
چنانچه از یک پلاستیک در لوله استفاده شود تأثیر آفتابدهی خاک بیشتر می شود. با استفاده از پلی اتیلن شفاف نور خورشید مستقیماً از پلاستیک عبور کرده و خاک را گرم می کند پلاستیک شفاف و نازک بیشتر از پلاستیک سیاه به اشعه خورشید اجازه عبور می دهد و خاک بیشتر گرم می شود.
سایر مطالب:
خاک سطحی چیست و چه مزایایی دارد!؟
فرسایش خاک و راه های جلوگیری از آن
۵- ضخامت پلاستیک
پلاستیک با ضخامت یک میلی متر مؤثرترین و اقتصادی ترین نوع برای گرمادهی خاک است. پلاستیک های با ضخامت بیشتر انرژی کمتری را از خود عبورمی دهند.
۶- مدت گرمادهی
هر چه مدت گرمادهی بیشتر باشد عمق کنترل بیشتر خواهد بود.
۷- برداشتن پلاستیک و کشت
پس از ۶ – ۴ هفته در معرض نور خورشید قرار گرفتن می توان سطح پلاستیکی را برداشت. برداشتن پلاستیک باید بدون آسیب زدن به خاک همراه باشد. هیچگاه خاک را دوباره شخم نزنیم زیرا باعث می شود بذرهای علف هرز و ارگانیسم های بیماری زا که در اعماق زمین بوده اند دوباره کرت را آ لوده کنند.
صرفه اقتصادی آفتابدهی خاک
بیماری های خاکزی و آفات خسارات زیادی را در حوزه کشاورزی در دنیا به وجود می آورند. در مورد گیاهان جالیزی و میوه ها و …
برخی از بیماری های خاکزی علف های هرز و نماتد به طور نسبی با آفتکش ها، قارچکش ها و علفکش ها در خاک کنترل شده اند مانند متیل بروماید کلر، کلرین.
اما استفاده از ضد عفونی کننده های خاک آثار زیانباری روی جانوران و انسان داشته است و باعث شده که علاوه بر هزینه بالا اثرات سمی مهم برروی گیاهان و خاک بجا بگذارد.
