آفت سنک پسته و راههای کنترل و پیشگیری

آفت سنک پسته ، از جمله آفات مهم باغ‎های پسته کشور هستند که باعث خسارت اقتصادی می‎شوند؛ اما به دلیل این که مانند پسیل (شیره خشک) به ‎طور عمومی و هر ساله شدت خسارت بالایی ندارند، کمتر مورد توجه باغداران قرار می‎گیرند.

آفت سنک پسته

سن ‌ها و سنک ‎ها از راسته خرطوم ‎مفصلی‎ها هستند.به برخی از سن‎ها به علت کوچکی جثه، سنک‎های پسته (سن‎های کوچک) می‎گویند.

سنک پسته که تا کنون در مناطق پسته کاری کشور شناسایی شده اند، به طور عمده متعلق به خانواده های pentatomidae (سن های بدبو) و lygeidae (سن های برگخوار) می باشند.

این حشرات قادرند از مرحله تشکیل تا رسیدن کامل میوه با تغذیه از میوه پسته، ایجاد خسارت نمایند.

خسارات وارده آفت سنک پسته

الف : از مرحله ی تشکیل میوه تا سخت شدن پوست استخوانی :

تغذیه سن ها در این مرحله باعث سیاه شدن و ریزش میوه ها در ابتدای فصل می گردد.

در این مرحله اثر تغذیه سن ها در روی پوست سبز میوه شیره گیاهی به صورت قطرات شفافی خارج شده و محل تغذیه کاملا مشخص می باشد.

همچنین در سطح داخلی میوه ها شبکه های تور مانند سفید رنگی مشاهده می شود.

در روی پوست سبز میوه ها در مرحله شروع سخت شدن پوست استخوانی تا سخت شدن کامل آن، لکه های قهوه ای رنگی مشاهده می گردد.

ب : از مرحله سخت شدن پوست استخوانی تا مغز بندی میوه ها :

در این مرحله علائم تغذیه و لکه های فهوه ای رنگ در روی پوست سبز روئی پسته مشاهده نمی شود و محل تغذیه سن ها در سطح داخلی پوست استخوانی به صورت نقاط سیاه رنگ دیده می شوند.

تغذیه ی سن از جنین در حال رشد سبب پوکی و اسفنجی شدن جنین و تغذیه از میوه هایی که مغز رشد کرده دارند سبب ایجاد لکه های نکروزه فرو رفته قهوه ای رنگ بروی مغز می گردد.

در این مرحله یعنی در مرحله مغز بستن پسته سن ها به ویژه سن های سبز و قرمز و قهوه ای قادر به انتقال قارچ nematospora coryli نیز بوده و بیماری ماسوی پسته (ماستی شدن اطراف مغز میوه ها) را به وجود می آورند.

مطالب مرتبط :

زمان مناسب و روشهای متفاوت کاشت پسته

دلایل و راههای پیشگیری از پوک شدن مغز پسته

ویژگیها

درختان پسته دارای سن های مختلفی از جنس ها و گونه های مختلف هستند که جنس ها و گونه های شناخته شده در باغات پسته در ایران عبارتند از سن قرمز با نام علمی lygaeus pandurus، سن سبز دارای لکه سفید در انتهای سپرچه جنس Brachynema spp.، سن سبز یکدست و فاقد لکه سفید در انتهای سپرچه از جنس Acrosternum spp.، سن قهوه ای از جنس Apodiphus spp.. سن قرمز پسته در سالهای اخیر شیوع فراوانی در باغات پسته استان کرمان یافته است.

قدرت پروازی سن قرمز بالاست و این هم بر مشکل مبارزه شیمیایی می افزاید. سم پاشی در مورد سن قرمز زمانی می تواند موثر باشد که سن روی برگ یا خوشه وجود داشته باشد و بنابراین مبارزه شیمیایی با سن قرمز بسیار دشوار است.

فروکردن نیش سن داخل دانه های پسته و خوشه ها ترکیباتی که از بزاق حشره را وارد بافت دانه و خوشه می کند که علاوه بر لهیدگی محل نیش و اطراف آن گاها موجب خشک شدن خوشه ها و ریزش آنها می شود.

مبارزه با آفت سنک پسته

پرهیز از هر گونه سم پاشی های بی رویه با سموم خطرناک یا سمومی که همه حشرات موجود در باغ از جمله دشمنان آفت سن را از بین می برند بویژه زنبورهای پارازیت گر تخمهای سن (زنبورهای خانواده scelionidae) سم پاشی با سمومی مانند فن والریت (سومیسیدین)، دلتامترین (دسیس) و بسیاری از سموم دیگر می توانند اثرات بسیار سو روی دشمنان طبیعی سنک پسته داشته باشند .

از بین بردن میزبانهای ثانویه

از بین بردن میزبانهای ثانویه و علفهای هرزی که میزبان آفت هستند می تواند خطرناک باشد و موجب انتقال سن ها از میزبان های ثانویه به درختان پسته شوند. در هنگام شیوع آفت و خسارت شدید سن ها بهتر است از کندن و از بین بردن علف های هرزی که میزبان آفت هستند خودداری شود .

مبارزه شیمیایی

اگر چه مبارزه شیمیایی نمی تواند نتایج کاملا قابل قبولی باشد ولی می توان از تیودان یا اندوسولفان به نسبت ۲ درهزار استفاده کرد سمومی مانند فنتیون و فنتریتیون نیز به نسبت ۱ تا ۱ و نیم در ۱۰۰۰ می توانند روی سن ها اثر گذار باشند.

باید توجه داشت معمولا در هنگام طغیان سن ها بویژه در اوایل فصل آفت شیره خشک هم روی درختان وجود دارد بهتر است از ترکیب هگزافلورومون+تیودان یا اندوسولفان یا از ترکیب گزافلورومون+فنتیون یا فنیتریوتیون استفاده کرد.