ژل رویال و روشهای تولید آن
ژل رویال یک ترشح پروتئینی است که از غدد هیپوفارِنکس و فک پایینی زنبورعسل کارگر خارج می شود. تنها غذایی است که در طول عمر ملکه، به او داده می شود و همچنین همه لاروهای کوچک در سه روز اول پس از اینکه از تخم خارج شدند با ژل رویال تغذیه می شوند. این غذای زنبور ملکه، دارای ویژگی های مختلف بیولوژیکی مفید برای سلامت انسان مانند: فعالیت های آنتی اکسیدانی، اثرات ضد باکتری، افزایش ایمنی و اثرات ضد تومور است.
روش های تولید ژل رویال
روشهای تولید و جمع‌آوری ژل رویال به دو صورت طبیعی و مصنوعی امکان‌پذیر است. روش طبیعی که در کندو بدون دخالت انسان است و روش دیگر در هنگام پرورش ملکه می‌توان تولید ژله رویال نمود.
روش طبیعی:
در کندوها و جمعیت‌هایی که شرایط لازم را برای تکثیر و بچه‌دهی دارند حجره‌های ملکه یا شاخون‌های زیادی از ژله رویال به وجود می آیند و از این سلول‌ها در روز سوم بعد از تشکیل، ژله نسبتا زیادی جمع آوری می‌شود و بعد از بسته‌شدن درب شاخون‌ها به تدریج ژله حالت نسبتا ژلاتینی پیدا می کند.
در اواسط بهار در مناطق معتدله و اوایل اسفند ماه در مناطق قشلاقی و گرمسیری جمعیت‌‌ها و کلنی‌هائی که زنبوران کارگر جوان زیادی دارند، اگر به هر علتی ملکه و مادر خود را ازدست داده باشند بلافاصله اقدام به ایجاد شاخون‌های زیادی با ذخایر ژله رویال فراوان خواهند نمود.
زیرا زنبوران کارگر جوان از روز دوم بعد از تولد تا روز ششم حداکثر میزان ژله رویال را از طریق غدد شیری و آرواره‌ای و در صورت مساعد بودن روند و جریان گرده وشهد از طبیعت، ترشح کرده و در اختیار لاروهای ملکه (و سایر لاروها به نسبت کمتر) زنبورعسل قرار می‌دهند و تولید‌کنندگان می‌توانند با قاشقک‌ها و سایر ابزار بعد از خراب نمودن شاخون‌ها ژله رویال حجره‌ها را جمع آوری کنند.
به هر حال کندوهای قوی در موقع و زمان بچه دهی و نیز به هنگام یتیم شدن منابع ژله رویال برای زنبورداران و تولید کنندگان مربوطه خواهند بود.
سایر مطالب :
روش مصنوعی:
در همه واحدهای پرورش ملکه می‌توان توام با تولید ملکه اقدام به تولید ژله رویال نمود. زیرا در واقع بخشی از پروسه و روند عملیاتی تولید ملکه و تولید ژله رویال مشابه می‌توانند باشند.
بعد از سازماندهی کندوهای مادری، لاروهای یکروزه به کندوهای پرستار (کندوهای شروع کننده) انتقال داده می‌شوند. کندوهای شروع کننده در زمان پیوند لارو باید در وضیعت و موقعیتی شبیه حالت بچه‌دهی کندو درحالت طبیعی باشند تا پذیرش لاروهای پیوندی با راندمان خیلی بالائی همراه باشد.
روز بعد از پیوندمی توان از پذیرش و یا عدم پذیرش لاروها با انجام بازدیدهای لازم مطلع شد. در صورت پذیرفته شدن لاروها ته و کف حجره‌های پیوندی به تدریج از ژله رویال پر می شوند و در روز سوم لاروی و پیوند مقدار ژله به حداکثر می‌رسد که با وسایل (چه با قاشق‌های چوبی یا فلزی و چه با دستگاه های مکنده و یا سرنگ) می‌توان ژله حجره ها را بعد از برداشت و خارج نمودن لاروها استحصال نمود.
لازم به ذکر است که از ۹۰ تا ۱۲۰ حجره لارو می‌توان در کندوهای شروع کننده به نسبت قوی و ضعیف بودن کندو برای جمع‌آوری ژله استفاده نمود.
زیرا در این عملیات بیشتر مقدار ژله اندوخته شده مطرح است و نه کیفیت ملکه‌ها و لاروهای تولیدی واضح است که هر چه تعداد کندوهای پرستار شروع‌کننده و تعداد حجره‌های پیوندی بیشتر باشد مقدار تولید ژله رویال در جریان اجرای عملیات بیشتر خواهد بود، تا بعد از بسته‌بندی در ظروف مربوطه به بازارهای مصرف و یا محل‌های نگهداری حمل شوند. برای تهیه یک کیلوگرم ژله رویال به حدود ۲۵۰۰ سلول ملکه نیاز است.
ژله های استخراج شده را پس از صاف کردن به وسیله پارچه‌های صافی بسیار ریز در ظروف شیشه‌ای در بسته ریخته و تا زمان مصرف در یخچال نگهداری می‌نمایند.
