کمبود کلسیم در گیاهان
کمبود کلسیم در گیاهان به‌ندرت اتفاق می‌افتد و اغلب احتمالاً در خاک‌های شنی در طول خشکسالی بروز می‌کند. علائم این کمبود در مرحله اول در بافت‌هایی که رشد سریعی دارند مانند برگ‌ها و ساقه‌های جوان خود را نشان می‌دهد.
کمبود کلسیم در گیاهان
کمبود کلسیم در گیاه سبب تجزیه دیواره سلولی شده که در نتیجه آن برگ ها به رنگ قهوه ای و یا سیاه ظاهر می شوند. این روند کند بوده و بافت مرده پس از طی مدتی مشخص از گیاه جدا شده و از بین می‌رود.
علایم کمبود کلسیم در گیاهان
علائم این کمبود در مرحله اول در بافت‌هایی که رشد سریعی دارند مانند برگ‌ها و ساقه‌های جوان خود را نشان می‌دهد. ساقه‌های جوان توسعه ضعیفی پیدا می‌کنند و با گذشت زمان تعداد آنها نیز کمتر می‌شود. درابتدا، برگ‌های جدید یا میانی به‌طور تصادفی دچار لکه‌های کلروز (زرد رنگ) می‌شوند.
اگر کمبود کلسیم اصلاح نشود، این برگ‌ها به‌سمت بالا یا پایین پیچ می‌خورند و لبه‌های آنها به‌تدریج دچار زردی و سوختگی می‌گردد. برگ‌های بالغ و پیرتر معمولاً تحث تاثیر قرار نمی گیرند. توسعه ریشه ها کم شده و گیاه دچار پژمردگی و یا کوتاهی می شود.
در کمبود شدید کلسیم، گل‌ها از بین می‌روند و بخش‌های در حال رشد برگ‌های جوان سوخته و به‌راحتی از بین می‌روند. میوه‌ها کوچک‌تر و بی‌مزه می شوند. در مورد گیاهانی مثل خیار، فلفل و گوجه‌فرنگی پوسیدگی گلگاه رخ داده و جوانه‌زنی بذرها نیز کاهش می‌یابد.
سایر مطالب:
نقش کلسیم در گیاه
علت جذب نشدن کلسیم از طریق ریشه در تابستان
نقش کلسیم در فیزیولوژی درختان میوه
عوامل که موجب کمبود کلسیم در گیاهان می شوند
معمولاً علائم کمبود این عنصر به قابلیت دسترسی گیاه به این ماده مرتبط بوده و کمتر به ذخایر خاک مربوط است. کلسیم در داخل گیاه حرکت نمی‌کند و جذب آن به‌شدت وابسته به جذب و انتقال آب در گیاه است. این موضوع نشان می‌دهد که چرا برگ‌های جوان در اولین ردیف آسیب در مقابل کمبود کلسیم هستند.
خاک‌های سنگین و خاک‌هایی که قبلاً در آنها آبیاری صورت گرفته‌است کلسیم را به‌خوبی در خود حل می‌کنند و در اختیار گیاه قرارمی‌دهند. با این حال، خاک‌های شنی، به‌علت ظرفیت نگهداری اندک آب، در معرض خشکی بوده و جذب این ماده را محدود می‌کنند.
اگر فاصله بین دو آبیاری زیاد باشد و به خاک اجازه خشک‌شدن بیش از حد بدهید، علائم کمبود کلسیم بیشتر بروز می‌کنند. خاک‌هایی که pH کمی دارند، شوری بالا دارند یا خاک‌هایی که از آمونیوم غنی هستند، مشکل‌زا می‌شوند.
رطوبت بالای هوا یا غرقابی‌شدن خاک می‌توانند سرعت انتقال آب به بافت‌های مختلف را کاهش داده و بنابراین جذب کلسیم کمتر می‌شود. معمولاً، محدوده بهینه pH خاک برای جذب بیشتر کلسیم بین ۷ تا ۸٫۵ است.
شما میتوانید انواع کود کلسیم را از فروشگاه اینترنتی شاپ ثمر خریداری کنید
کنترل و مدیریت کمبود کلسیم در گیاهان
کنترل زیستی
یکی از روش‌های مفید برای باغداران و زمین‌داران کوچک، مخلوط پوست تخم‌مرغ خردشده با یک اسید ضعیف (سرکه) است. مواد جایگزین دیگری که غنی از کلسیم هستند شامل: سنگ‌آهک جلبک‌دار، آرد بازالت، آهک سوخته، دولومیت، گچ و آهک سرباره. همچنین به‌منظور بهبود ظرفیت نگهداری آب در خاک می‌توان از مواد ارگانیک مانند کودها و کمپوست نیز استفاده کرد.
کنترل شیمیایی
به‌کمک آهک (کربنات کلسیم)، گچ (سولفات کلسیم) یا کودهای مایع می‌توان به منابع کلسیم خاک اضافه کرد. برای اصلاح pH خاک و همچنین افزایش میزان کلسیم در گیاه بهتر است از سنگ‌آهک دولومیتی که محتوای کلسیم بالایی دارد استفاده کرد. برای این منظور بهتر است که ۲ تا ۴ ماه قبل از کشت زمین را آهک‌دار کرد.
برای بالابردن جذب کلسیم باید میزان رطوبت خاک نیز در حد مطلوبی باشد. اگر pH خاک در حد مطلوب است می‌توان گچ را بکاربرد. با پاشش نیترات کلسیم کاملاً محلول روی برگ‌های گیاه، کمبود کلسیم موجود در گیاه جبران می‌شود.
به‌علت حرکت اندک کلسیم در بافت‌های گیاهی، پاشیدن این محلول روی برگ‌ها نمی‌تواند تمامی کمبود کلسیم گیاه را جبران کند. در دماهای بالای ۳۰ درجه سانتی‌گراد استفاده از کلراید کلسیم موجب سوختگی برگ‌های می‌شود. پاشیدن کلسیم به شکل‌های مختلف آن نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای آبیاری و کوددهی صحیح باشد.
اقدامات پیشگیرانه
- استفاده از ارقام گیاهی با توان بالای جذب کلسیم از خاک.
- اندازه‌گیری منظم pH و آهک خاک.
- کاهش استفاده از کودهای با پایه آمونیوم برای دسترسی بهتر به کلسیم خاک.
- جلوگیری از استفاده بیش از اندازه از کودهای حاوی نیتروژن در اوایل تشکیل میوه
- اجتناب از آسیب رساندن به ریشه گیاه در حین کار در مزرعه.
- آبیاری منظم و به اندازه.
- استفاده از مالچ‌های گیاهی (پوشال و خاک اره) و یا مالچ‌های پلاستیکی برای افزایش حفظ رطوبت خاک.
- بررسی منظم مزرعه به منظور حذف میوه‌های دارای علائم.
- افزایش مواد آلی خاک با استفاده از کودها، مالچ‌های ارگانیک و کمپوست.
