کمبود روی در گیاهان
کمبود روی در گیاهان را می توان از تجزیه و تحلیل خاک و برگ متوجه شد ، هنگامی که کمبود روی در یک گیاه یا خاک رخ دهد راه های متعددی برای حل و رفع این مشکل وجود دارد.
کمبود روی در گیاهان
کمبود روی هم بر عملکرد گیاه و هم بر سلامتی انسان تاثیر می‌گذارد. با افزایش روز افزون جمعیت، کمبود روی در گیاهان به یک نگرانی فزاینده تبدیل شده است که سلامتی گیاهان و هم بهداشت عمومی و به ویژه کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بنابراین تغذیه روی نقش مهمی در به دست آوردن عملکرد کافی برای تغذیه جمعیت در حال رشد و بهبود رژیم غذایی جمعیت میلیاردی دارد، چرا که روی موجود در گیاهان توسط انسان‌ها جذب و مصرف می‌شود. بنابراین تقاضای فزاینده برای روی به عنوان یک ریز‌مغذی در کشاورزی وجود دارد.
علایم کمبود روی در گیاهان
علائم کمبود روی بین گونه‌های مختلف، متفاوت است اما برخی از اثرات منفی عمومی هستند. در بسیاری از گونه‌ها، زردشدن برگ‌ها اتفاق می‌افتد که اغلب بین رگبرگی است (رگ‌برگ‌های اصلی سبز باقی می‌مانند). در برخی از گونه‌ها، برگ‌های جوان بیشترین آسیب را می‌بینند، در حالی که برخی دیگر هم برگ‌های جوان و هم برگ‌های پیر دچار آسیب می‌شوند. برگ‌های تازه اغلب کوچک‌تر و نازک‌تر هستند و لبه‌های موجی دارند.
با گذشت زمان، نقاط زرد رنگ (مربوط به کلروفرم) به رنگ برنزه تبدیل می‌شوند و بافت‌های قهوه ای مرده از حاشیه‌های گیاه شروع به گسترش می‌نمایند. در برخی از گیاهان، برگ‌هایی که دچار کمبود روی هستند میان‌گره‌های کوچکی دارند، در نتیجه برگ‌ها بر روی ساقه تجمع می‌یابند (به حالت رزت). بدلیل محدود شدن یا متوقف شدن رشد برگ ها و کاهش طول میانگر ها، تغییر شکل برگ‌ها و کاهش رشد اتفاق می‌افتد.
علت کمبود روی در گیاهان
کمبود روی مشکلی اساسی در خاک‌های شنی (با pH بالا) قلیایی است که مواد ارگانیک کمی دارند. اگر مقادیر فسفر و کلسیم خاک (خاک‌های کلسیمی) بالا باشد، دسترسی گیاه به روی دچار مشکل می‌شود. در واقع، استفاده از فسفر برروی جذب روی توسط گیاه اثرات منفی دارد.
اضافه‌کردن ترکیباتی که کلسیم زیادی دارند مانند آهک و گچ (آهکی‌شدن خاک) موجب کاهش اسیدیته خاک و در نتیجه کاهش جذب روی توسط گیاه می‌شود (حتی اگر میزان این ماده در خاک بدون تغییر باقی بماند). کمبود روی در خاک‌های سرد و مرطوب در فاز رویشی گیاه نیز مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
سایر مطالب:
علل کمبود روی در خاک ها
کمبود بور در گیاهان
چگونگی تشخیص کمبود روی در گیاهان
کنترل و مدیریت کمبود روی در گیاهان
کنترل ارگانیک
استفاده از کودهای ارگانیک در مرحله رشدونمو بذر، یا چند روز پس از انتقال گیاه موجب کاهش علائم کمبود روی می‌شود.
کنترل شیمیایی
محصولاتی که حاوی سولفات روی (ZnSO4 (2g/l of water هستند را می‌توان قبل از کاشت بذر استفاده کرد تا از کمبود روی جلوگیری شود. محلول پاشی برگی سولفات روی به میزان ۰.۲ تا ۰.۵ درصد هر هفته یا هر ده روز یکبار (سه بار پاشش) پس از اینکه علائم دیده شد، کمبود روی جبران می‌شود.
براساس نوع خاک، مقدار pH آن و همچنین غلظت اولیه روی در برگ‌های گیاه، مقدار کود پیشنهادی متفاوت است. با توجه به این عوامل میزان روی که در هر هکتار از خاک استفاده می‌شود بین ۵ تا ۱۰ کیلوگرم متفاوت خواهد بود. استفاده بیش از حد کود روی موجب مسمومیت در گیاه می‌شود.
پوشش بذر با روی راه دیگری برای تغذیه گیاه با این میکروعنصر است. در روشی دیگر، قبل از کاشت بذر یا انتقال نشا گیاه می‌توان بذر یا نشا را در محلولی از ZnO با غلظت ۲ درصد تا ۴ درصد قرار داد.
اقدامات پیشگیرانه
- استفاده از کودهای ارگانیک قبل از کاشت بذر یا انتقال نشا.
- جلوگیری از آهکی شدن خاک زیرا این موضوع pH خاک را بالابرده و جذب روی را به تأخیر می‌اندازد.
- استفاده از واریته های مقاوم به کمبود روی یا ارقامی که این عنصر را بهتر از خاک جذی می کنند.
- استفاده از کودهای حاوی روی.
- استفاده از کودهای برپایه اوره که اسیدیته خاک را پایین می آورند نسبت به کودهای حاوی سولفات آمونیوم.
- عدم استفاده بیش از حد از کود فسفره.
- بررسی منظم کیفیت آب آبیاری.
- زهکشی زمین‌های غرقابی.
