کمبود بور در گیاهان
کمبود بور در گیاهان معمولاً در جوانه‌های انتهایی یا جوان‌ترین برگ‌ها که در معرض شرایط حاد کمبود قرار می‌گیرند، ظاهر میشود.
کمبود بور در گیاهان
عنصر بور(B) جزو عناصر میکرو میباشد که نقش به سزایی در رشد و سلامت گیاهان دارد. بور در ساختار دیواره سلولی و همچنین تولید مثل گیاهان نقش دارد.
بورنقش کلیدی درتشکیل و پایداری دیوراه سلولی گیاهان دارد. بور موجب انتقال ساکارز و انرژی به قسمت های درحال رشد گیاهان میشود.گرده افشانی و تشکیل دانه از دیگر کارکردهای این عنصر میباشد.
کمبود بورعموما باعث عدم گرده افشانی، تشکیل دانه یا گرده افشانی ناقص و یا کاهش تشکیل گل میشود.
علایم کمبود بور در گیاهان
علایم کمبود بور براساس نوع گیاه و شرایط رشد متفاوت است، اما علائم معمولاً در برگ ها و ساقه های جدید قابل مشاهده می باشد. اولین علامت بی‌رنگی و نازک‌شدن برگ‌های جوان است. زردی ممکن است به طور یکنواخت باشد و یا ممکن است بین رگبرگی باشد که با فاصله گرفتن از آوندهای اصلی به‌تدریج کم‌رنگ میشود.
برگ‌ها و ساقه‌هایی که در بالای گیاه قراردارند شکننده و حساس هستند و به‌سادگی با خم‌شدن، می‌شکنند. همچنین این برگ‌ها چروکیده شده (نواحی بین رگبرگی کمی برجسته می شود) و نوک و لبه آنها به‌سمت پایین پیچ می‌خورد. گاهی اوقات رگ‌برگ‌ها ضخیم و برجسته شده و دمبرگ‌ها پیچ می‌خورند. میان‌گره‌ها کوتاه شده و این امر باعث تراکم زیاد برگ ها در بالای گیاه می شود.
وقتی که کمبود بور شدید‌تر باشد، این فقدان موجب قهوه ای شدن نقاط رشدی میشود. همچنین ذخیره مواد غذایی ریشه‌ها کم شده و انتهای آنها دچار آسیب‌دیدگی می شود. اگر کمبور بور ادامه یابد این ریشه‌ها شکاف می خورند.
علت کمبود بور در گیاهان
کمبود بور معمولاً در خاک‌های که pH بالایی دارند اتفاق می‌افتد، زیرا در این خاک‌ها این عنصر در فرم شیمیایی قرار می‌گیرد که قابل جذب گیاه نیست. خاک‌هایی که مواد آلی کمی دارند (کمتر از ۱.۵ درصد) یا خاک‌های شنی (در معرض آبشویی مواد مغذی هستند) نیز در معرض کمبود بر هستند.
در چنین شرایطی استفاده از بر در این خاک ها ، کمبود آن را جبران نمی‌کند زیرا این عنصر همچنان برای گیاه غیرقابل جذب خواهد ماند. علائم کمبو بر که برروی شاخ و برگ گیاه اتفاق می‌افتد ممکن است مشابه با سایر آسیب‌ها باشد مانند: آفت عنکبوت پنیری، کمبود روی یا کمبود ملایم آهن.
در ریشه‌های ذخیره ای، ایجاد برجستگی‌های تاول‌مانند و ترک‌خوردگی‌ها نیز می‌تواند با علائم نماتد ریشه یا تغییرات ناگهانی در رطوبت خاک مشابه باشد.
همچنین از بین رفتن ساقه و نوک ریشه گیاه نیز ممکن است با علائم کمبود کلسیم مشابه باشد، اما در کمبود کلسیم برگ‌های جوانی که پایین تر از نوک ساقه قراردارند ضخیم نشده و کلروز بین‌رگبرگی در آن ایجاد نمی‌‌گردد.
سایر مطالب:
عنصر بور ، نقش وعلایم کمبود آن در گیاه
کمبود عناصر میکرو در خیار گلخانه ای
کمبود سولفات منگنز در درختان میوه و علایم آن
کنترل و مدیریت کمبود بور در گیاهان
کنترل ارگانیک
دادن کود حیوانی به زمین‌های کشاورزی که خاک آن دارای مقدار کافی از مواد آلی است و ظرفیت نگهداری آب در آن در حد مطلوب میباشد.
کنترل شیمیایی
پیشگیری بهترین راه جلوگیری از بروز کمبود بر و سایر مواد مغذی است. بین فصول کشت مختلف از کودها یا اسپری‌هایی که حاوی ترکیبات بر هستند استفاده کنید. میزان توصیه شده کوددهی بور در خاک‌های شنی و اسیدی معادل ۱ الی ۱.۵ کیلوگرم بر در هکتار و در خاک‌های رسی و قلیایی برابر ۴ کیلوگرم بر در هکتار است.
چنانچه مقدار بر بیش از حد نیاز باشد موجب مسمومیت میشود. بنابراین باید میزان بر طوری تنظیم شود که در حداقل میزان مؤثر برای گیاه باشد. البته باید دقت کرد که این مقدار در کشت‌های بعدی کمتر خواهد شد.
کاربرد مستقیم عنصر بر سبب آسیب به برگ های گیاهان می شود. بنابراین، بهتر آن است که بور به خاک اضافه شود، برای مثال بوراکس (۱.۵ گرم در ۱ لیتر آب در هر ده روز). در خاک‌های شنی که مستعد آبشویی هستند لازم است که به‌طور مداوم از بر استفاده شود.
اقدامات پیشگیرانه
- از خاک‌هایی که pH بالایی دارند یا مقدار رس، آهن یا اکسیدهای آلومینیوم در آنها زیاد است استفاده نکنید.
- اجتناب از رطوبت زیاد هوا و رطوبت پایین در خاک.
- عدم مصرف بیش از اندازه کود و یا آهک به خاک.
- اجتناب از آبیاری بیش از حد.
- برای کنترل دقیق سطح مواد مغذی در خاک مزرعه، به‌طور مرتب آزمایش خاک انجام دهید.
