همه چیز در مورد گیاه پر سود آلوئه ورا

آلوئه ورا این زیبا دوست داشتنی که بسیار شبیه کاکتوس است برای نخستین بار ۱۰ سال پیش بود که تویه یه مغازه عطاری دیدمش اون موقع هیچوقت فکر نمیکردم یه روزی خوم تبدیل بشم به یکی از تولید کنندگان این گیاه پر خاصیت و همچنین به صد ها نفر برای راه اندازی گلخونه پرورش آلوئه ورا کمک کنم

پرورش آلوئه ورا با وجود هزینه کم راه اندازی اولیه دارای سود خوبی برای کشاورز است، به‌ نحوی که هر ‌۵۰۰ متر زمین کشت شده این گیاه، سالانه تنها ۲ تا ۳‌ میلیون تومان هزینه دارد و در مقابل حدود ۱۵ تا ۲۰‌میلیون تومان سود برای کشاورز به ارمغان می آورد.

نیاز ناچیز به آبیاری، بی‌نیازی گیاه به کود و آفت‌کش‌ها و همین‌طور تجهیزات و ادوات گران قیمت کشاورزی، هزینه مزرعه‌داری این محصول را به‌طور قابل توجهی کاهش داده است.

ویژگی‌های زیستی خاص آلوئه ورا

به جز این موارد، آلوئه‌ورا به دلیل ویژگی‌های زیستی خاص قادر است در زمین‌های خارج از رده و غیرحاصلخیز ثمردهی کند و همین موضوع به علاوه مزیت‌های اقتصادی دیگر باعث شده است کشت و کار آلوئه‌ ورا به یک کسب و کار ارزان با درآمدزایی بالا تبدیل شود

. کارشناسان می‌گویند آلوئه‌ورا توانسته است کشاورزان تحصیلکرده را به مزارع ایران جذب کند و حالا با رونق واحدهای فرآوری و از سرگیری صادرات این محصول، بازارهای فروش آلوئه‌ورا رو به بهبود رفته و روند رشد به خود گرفته است. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که اقتصادی نبودن کشت بسیاری از محصولات در بستر کشاورزی سنتی ایران، همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است.

روش های جدید پرورش آلوئه ورا در گلخانه های کوچک و با صرفه اقتصادی باعث سود چند برابری این گیاه نسبت به روش عادی و زمین کشاورزی شود قبل از راه اندازی آلوئه ورا حتما باید یک دوره از نزدیک شاهد پرورش آلوئه ورا باشید یا آموزش پرورش آلوئه ورا را در مراکز معتبر بگذرانید

سود دهی بالا با وجود هزینه ناچیز

پرورش گیاه آلوئه‌ورا سود دهی و درآمد قابل توجهی نسبت به سایر محصولات کشاورزی دارد ، کارشناس کشاورزی و مشاور پرورش گیاه آلوئه‌ورا درباره این مزایا می‌گوید: گیاه آلوئه‌ورا برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت برداشت ٢٠ساله دارد.

این موضوع به این معناست که در صورت کشت سایر محصولات، کشاورز ناچار است هر سال محصول را بکارد و برداشت کند که این مسأله هزینه زیادی به کشاورز تحمیل می‌کند.

چون کشاورز ناچار است هر سال سرمایه‌ای برای شخم زمین، تهیه بذر و نهاده و کاشت مجدد محصول خود هزینه کند اما گیاه آلوئه‌ورا در صورت یکبار کشت، قابلیت برداشت تا ٢٠‌سال را دارد که این امتیاز باعث می‌شود هزینه بسیاری صرفه‌جویی شود.

وی ادامه می‌دهد: علاوه‌بر برداشت ٢٠ساله، گیاه آلوئه‌ورا ویژگی اقتصادی دیگری دارد که کشت آن را توجیه پذیر می‌کند. آلوئه‌ورا به‌ویژه نژاد بومی آن‌که به گیاه «صبر زرد» نیز مشهور است عاری از هرگونه قارچ و آفت است و همین موضوع گیاه را بی‌نیاز از تمام آفت‌کش‌ها و سمپاشی می‌کند و همان‌طور که می‌دانید یکی از پرهزینه‌ترین فاکتورهای کشت و کار تهیه سموم و آفت‌کش‌هاست.

غیر از این، گیاه نیاز به هیچ‌گونه کود شیمیایی و اصولا تغذیه با کود ندارد که این دو آیتم هزینه کشت آلوئه‌ورا را مجددا کاهش می‌دهد و به دلیل ارگانیک بودن محصول مزایای تجاری آن را افزایش می‌دهد.

توانایی زندگی در شرایط سخت

مهم‌ترین مزیت آلوئه‌ورا که آن را تبدیل به گیاهی ایده آل در ایران کرده است نیاز کم گیاه به آب است به طوری که بارها شاهد بوده ام که پاجوش هایی که ۶ یا ۷ ماه از گیاه جدا شده اند و روی زمین افاده بودند با کاشتن دوباره آنها دوباره سبز شد اند و تبدیل به یک گیاه مادر شاداب شده اند.

سه نوبت برداشت در سال به لطف گلخانه

آلوئه ورا در تمام فصول ‌سال قابلیت باردهی دارد اما در اولین دوره کشت، محصول پس از ۶ ماه قابل برداشت است و پس از این دوره گیاه می‌تواند هر ٣ ماه یکبار محصول بدهد. میزان نیاز گیاه به آبیاری هر پنج روز یکبار است و هر بوته حدود ١٠ لیتر آب مصرف می‌کند. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر هزینه تجهیز هر هکتار زمین کشاورزی به آبیاری قطره‌ای بین ٨٠٠‌هزار تا یک‌میلیون تومان است. به جز عملیات شخم‌زنی زمین در ابتدای کشت گیاه، یک مزرعه آلوئه‌ورا به ماشین‌آلات و تجهیزات کلان دیگری نیاز ندارد و برداشت از گیاه نیز به صورت دستی انجام می‌شود. ضمن این‌که مزرعه به عملیات سمپاشی و کوددهی نیاز ندارد.

آب و هوای مورد نیاز

این گیاه بومی مناطق گرمسیری و استوایی است و برای رشد بهینه به نور خورشید نیاز دارد. هوای گرم و کمی سایه را دوست داشته و دمای زیر صفر را تحمل نمی کند و بنابراین در مناطقی که درجه حرارت هوا تا زیر صفر درجه نزول می کند نمی تواند رشد کند آلوئه ورا در دمای ۲- درجه سانتی گراد یخ می زند و اگر یخ زدگی اتفاق بیافتد گیاه می میرد. گیاه آلوئه ورا در دماهای بیش از ۷۰-۸۰ درجه سانتی گراد نمی میرد، ولی برگ های بلند ضعیفی تولید می کند.

کاشت و پرورش

دویست و چهل گونه مختلف از آلوئه ورا وجود دارد که تنها چهار نوع از آن دارای ارزش غذایی است . گیاه آلوئه ورا به واسطه برگ های کلفت آبدار و کوزه مانند خود مشخص می شود . مراقبت از گیاه آلوئه همانند گیاه کاکتوس است.

تکثیر آلوئه ورا

طریقه تکثیر وپرورش گیاه آلوئه ورا بسیار آسان است. با اینکه گونه های این گیاه هر کدام بومی مناطق مختلفی هستند. لیکن می توانند در محیط های مشابه زندگی کنند. معمولا تکثیر گیاه از طریق بذر، قلمه، پیوندو کشت مجدد پاجوشهای گیاه صورت می گیرد.

پیوند زدن

آلوئه ورا مانند سایر گیاهان به طریق پیوند تکثیر می گردد بهترین موقع پیوند زدن در حین فصل رشد است در این موقع گیاه قوی بوده و دارای شیره گیاهی کافی جهت پیوند و اتصال است. در ضمن می توان به صورتهای مختلف گیاه را پیوند زد.

قلمه زدن

یکی دیگر از طرق تکثیر گیاه آلوئه ورا(آلوورا) قلمه است. قلمه ها را معمولا از سر ساقه یا از قسمتی از ساقه که دارای جوانه برگی است انتخاب می کنند .
میتوان از قلمه ها ی برگ نیز جهت تکثیر استفاده کرد. برای این کار برگهای گوشتی را به قطعات کوچک تقسیم کنید. بعد سر شاخه ها را با علامتی مشخص کرده (برای جلوگیری از وارونه کاشتن) به منظور خشک شدن آن ها را مدت یک هفته در سایه قرار دهید. پس از آن ته هر قلمه را در خاک داخل کنید.

پاجوش گیری و کاشت آنها

کاشت پاجوش ها یا جوانه های کوچک موجود در کنار شاخه اصلی یکی دیگر از روشهای تکثیر است. چون این گونه از گیاهان جوانه های کوچک در کنار شاخه اصلی تولید می کند میتوان به راحتی آنها را از مادر جدا کرد و ریشه دار ساخت .پاجوشها از تنه اصلی تغذیه می کنند ودارای رنگ سبز روشن هستند در صورت قطع برگهای پایه اصلی به علت وجود پاجوش گیاه به صورت افقی رشد خواهدکرد

برای استفاده از پاجوش ها به عنوان تکثیر باید آنها را هنگامی که به نسبت کافی رشد کردند در مرحله اول در گلدانها کاشته و به مقدار کافی آبیاری نمود بعد از این مرحله تا مدت سه هفته نباید به گلدانها آب داد این عمل سبب می شود که ریشه های جوان قدرت جذب آب را پیدا کنند . رنگ برگهای جدید ممکن است برای مدتی به رنگ خاکستری و یا قهوه ای تغییر کند ولی بعد از مدتی به رنگ طبیعی در خواهد آمد.

کشت بافت آلوئه ورا

در این روش کشت بافت با به دست آوردن سلول‌های بنیادی گیاه و تمایز آن ها امکان تولید یک گیاه کامل به وجود می‌آید به این صورت که در روش کشت بافت گیاهآلوئه ورایک بخش کوچکی از سلول‌های انتهایی در حال تکثیر گیاه کشت داده می‌شود و گیاه کامل بدست می‌آید از بارزترین مزیت‌های روش کشت بافت سرعت بخشیدن به تکثیر (در حدود ۵۰ الی ۲۰۰ برابر) کنترل ژنتیکی گیاه، تولید گیاهان همسان و دارای ثبات ژنتیکی و تغییر نکردن خواص آن ، کنترل آلودگی‌ها و بیماری‌ها بازدهی اقتصادی بالا می باشد.

از آنجا که گیاه دارویی آلوئه ورا دارای کاربرد گسترده ای در صنایع دارویی، آرایشی و غذایی می باشد دست یابی به این فناوری در کشت، بازدهی اقتصادی بسیار بالایی دارد، زیرا در روش طبیعی تکثیر گیاه آلوئه ورا، هر ۶ ماه فقط یک تا سه گیاه جدید تولید می شود، اما در این روش در مدت مشابه حداقل صد گیاه جدید تولید می شود.

نیاز آبی آلوئه ورا

برای تولید یک کیلوگرم از این گیاه حدود `۱۵۰ml آب مورد نیاز می باشد.

روش کاشت

کاشت پاجوش در خزانه و سپس انتقال به زمین اصلی

زمان لازم جهت انتقال پاجوش از خزانه به زمین اصلی:
بسته به شرایط نگهداری ۴ تا ۶ ماه

زمان مناسب برای کاشت در خزانه:
اواخر تابستان اقدام به جداسازی و کاشت پاجوش ها می شود مقدار پاجوش مورد نیاز کاشت در یک هکتار زمین ۲۵ هزار پاجوش است.

سن گیاه برای مصرف

اغلب مردم به اشتباه این تصور را دارند که هرچه گیاه مسن تر باشد(۳تا۴ سال) قدرت نیروی بالقوه بیشتری جهت مداوا خواهد داشت در واقع به این صورت نیست.این درست است که گیاه مسن نسبت به گیاه جوان مقاومت بیشتری دارد ولی از جهت میزان مواد موثر حتی یک گیاه کوچک نیز میتواند بازدهی شفابخشی داشته باشد.

زمان برداشت آلوئه ورا

حدود ۸ ماه پس از کاشت پاجوش بسته به اندازه و کیفیت پاجوش های کشت شده و به صورت قطع برگهای خارجی از قاعده مدت زمان مورد نیاز برای بلوغ

برای این که این گیاه به طور کامل بالغ شود ۱۸ تا ۲۴ ماه وقت لازم می باشد.عملیات پس از برداشت:

انتقال سریع برگها توسط کانتینرهای یخچال دار به محل فرآوری یا شستشوی برگها و خارج کردن ژلها از برگ و انتقال سریع به کارخانجات فراوری

برداشت آلوئه ورا

در برداشت محصول این گیاه نیاز به ماشین آلات خاص یا ادوات خاصی ندارد .آبیاری منظم سبب افزایش میزان ژل می شود اگر گیاه از نظر آب در تنگنا باشد میزان آلوئین وآمودین ژل افزایش یافته و مزه ژل کمی تلخ تر شده و رنگ آن مایل به قهوه ای می شود.میزان عملکرد و محصول برداشتی از هر هکتار در سال:
برداشت از این گیاه معمولا ۴ مرتبه در سال می باشد و از هر گیاه در هر بار حدود۳ برگ برداشت می شود بطور کلی یعنی ۱۲ برگ از هر گیاه در سال تناژ برداشتی در هر هکتار در سال بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ تن می باشد.

اندام مورد استفاده:

اندام مورد استفاده این گیاه برگهای کاملا رشد کرده آن می باشد می توان یک یا چند برگ از گیاه را قطع کرد که به یقین هیچ اشکالی در مکانیسم رشد گیاه بوجود نخواهد آمد.فقط باید سریع و با یک چاقوی تیز اقدام به این عمل کرد در صورت نیاز به چند برگ بهتر است که از برگهای مجاور در خاک ویا به طور کلی برگهای پایین ساقه اصلی استفاده کرد.زیرا یک قانون کلی برای تمام گیاهان وجود دارد که برگهای پایین گیاه از نقطه نظر انجام اعمال حیاتی نسبت به برگهای فوقانی کم اهمیت تر هستند هرچند که باید برای این گیاه اضافه کنیم که برگهای تحتانی نیروی بالقوه مداوای بیشتری دارند.

بطور کلی خللی که در رشد گیاه بوجود می آید بسیار متنوع است ولی از آنجائیکه این گیاه به مراقبت های خیلی تکنیکی احتیاج ندارد دانستن یک دسته اطلاعات کلی می تواند در رفع مشکلی که برای گیاه به وجود می آید موثر باشد.

سایر مطالب:
نیازهای آبی گیاه زعفران
روشهای پیشگیری غیر شیمیایی و مبارزه با علف هرز انگلی گل جالیز
نبود بازار مشخص برای صادرات زیره اصلی‌ترین مشکل کشاورزان تایبادی
از کاشت تا بازار گیاه به لیمو
کشت و پرورش گیاه آویشن

بیماری ها و آفات آلوئه ورا

آمار به دست آمده نشان داده است که کشت این گیاه در موطن اصلی خود با هیچگونه آفت و بیماری قابل ملاحظه ای مواجه نبوده است ولی در شرایط نامساعد محیطی که باعث ضعیف شدن گیاه و کم شدن مقاومت می شود.عوامل قارچی و ویروسی و باکتریایی میتوانند منجر به صدمه به گیاه شوند.گیاه آلوئه ورا حساس به بیماری های لکه سیاه، پوسیدگی ریشه و شپشک آرد آلود می باشد. ولیکن در مجموع، خطر بیماری ها در این گیاه نسبت به دیگر گیاهان بسیار کم است.در صورت آبیاری بیش از اندازه این گیاه به شدت در معرض بیماری پوسیدگی ریشه قرار می گیرد، زیرا این گیاه آب بسیار ناچیزی مصرف می کند.

نیازهای اصلی غذایی آلوئه ورا

عناصر غذایی مورد نیاز شامل ۴۵-۵۵ کیلو گرم فسفر، ۵۵- ۶۵ کیلوگرم ازت و ۴۵-۳۵ کیلوگرم پتاس در هکتار می باشند.

خاک مناسب آلوئه ورا

آلوئه در هر نوع خاکی، قابل کشت است و خاک شنی لوم با زهکشی بالا ،بهترین بستر کشت برای آن می باشد.

نیاز کودی آلوئه ورا

خاک مورد نیاز این گیاه باید اسیدی باشد و به عنوان مکمل می توان مقداری نیتروژن به فرمهای مختلف به خاک اضافه کرد.برای مثال می توان از نیترات آمونیم، یک بار در سال و هربار به میزان ۱۳۶ کیلو گرم در هکتار استفاده کرد.

ph مورد نیاز آلوئه ورا

حدود ۶/۵ اما اسیدیته تا ۸/۵ را نیز تحمل می کند.

نور و حرارت مورد نیاز آلوئه ورا

این گیاه در مقابل نور مستقیم و تابش زیاد آفتاب حساس است. از خود واکنش نشان داده و بر گهایش به رنگ قهوه ای درمی آید.

بنابراین بهتر است آنرا در نور غیر مستقیم نگهداری کنید از نقطه نظر حرارت مورد نیاز باید داشت که نسبت به سرما حساس است و در محیطی مثل شهر تهران این گیاه را باید در فصل زمستان در گلخانه نگهداری کرد.