آفت سپردار قرمز مرکبات
آفت سپردار قرمز مرکبات علاوه بر مرکبات بر روی عده زیادی از درختان همیشه سبز اعم از درختان میوه یا زینتی ایجاد خسارت می کند. کوثری و فرحبخش در سال ۱۳۴۷ این سپردار را از روی آلو، سیب و گلابی در شمال ایران گزارش می کنند.
آفت سپردار قرمز مرکبات
این آفت در سال ۱۳۱۶، همراه با نهال های مرکبات از فلسطین به ایران راه یافته است. بیشترین تراکم سپردار قرمز مرکبات در ایران در اطراف رامسر است، ولی از لاهیجان تا گرگان نیز دیده می شود. اگرچه این آفت در آمریکا و بسیاری از کشورهای جهان از مهمترین آفات مرکبات به شمار می رود، ولی در ایران نسبت به سپردار قهوه ای و شپشک واوی مرکبات در درجه سوم اهمیت قرار دارد.
مشخصات ظاهری سپردار قرمز مرکبات
- سپر حشره ماده کامل، گرد و نسبت به سپردار قهوه ای برآمدگی کمتری نشان می دهد. قطر آن حدود ۱/۵ تا ۲ میلیمتر است. به صورت پولک کم و بیش صاف دیده می شود. سپر تقریبأ شفاف است. وقتی بدن حشره در زیر آن قرار دارد قرمز رنگ به نظر می رسد. بدن حشره از پشت سپر دیده می شود.
- جلد لاروی مرکزی است و به رنگ قرمز روشن می باشد. سپر حشره نر کوچک و بیضی شکل است. جلد لاروی در آن کناری می باشد. بدن حشره ماده کامل، قلوهای شکل است. بدین ترتیب که قسمت های کناری سه بند اول شکم رشد زیاد کرده و پیچیدیم را در بر می گیرد.
- بر روی پیجیدیم L۴ از دو طرف دندانه داراست. فقط در طرف خارجی کمی فرورفتگی نشان می دهند.
- شانه در بین لب ها کاملا مشخص و متمایز است.
- همچنین در این گونه دو جفت پارافیز (بین L1 و L2 و بین L2 وL3) در هر طرف مشاهده می شود.
- غده شاخکی در این گونه شبیه بند آخر انگشت شصت است.
علایم آفت سپردار قرمز مرکبات
شپشک های ریز قهوه ای تیره تا قرمز بر روی برگها (اغلب در امتداد رگبرگ اصلی)، سرشاخه ها، شاخه ها و میوه ها یافت می شوند. آنها شبیه نقاط برجسته و مخروطی با مرکز تا حدودی واضح تر (به شکل آتشفشان) به نظر می رسند. هاله زرد را می توان در اطراف نقطه ای که تغذیه می کنند مشاهده کرد.
در آلودگی شدید، برگها پژمرده شده، زودتر از موعد می ریزند. سرشاخه های آلوده می میرند و ممکن است در موارد آلودگی شدید به شاخه های بزرگتر گسترش یابد. میوه ها ممکن است توسط تعداد زیادی از شپشک ها پوشانده شده و تغییر شکل داده و در نهایت خشک شوند و از درخت بیفتند.
در درختان جوان اگر چند شاخه از بین برود، ممکن است به شدت از رشد باز مانده و یا حتی از بین بروند. شپشک قرمز همچنین با دفع عسلک ممکن است منجر به تشکیل کپک دوده ای در برگها و میوه ها شود.
خسارت آفت سپردار قرمز مرکبات
۱- در اثر خسارت این حشره برگ ها زرد می شوند و در صورت حمله شدید خزان می کنند.
۲- خشکیدن سرشاخه ها نیز از جمله خسارت این آفت می باشد و گاهی اگر جمعیت آن کنترل نشود شاخه های اصلی را نیز خشک می کند.
۳- در اثر حمله سپردار قرمز مرکبات میوه ها نیز می ریزند. در صورتیکه مبارزه دیر انجام گیرد، حتی پس از سمپاشی نیز میوه ها ممکن است ریزش نمایند.
۴- برخلاف سپردار قهوه ای، این آفت به تمام قسمت های درخت اعم از تنه، سرشاخه میوه و برگ حمله می کند و از حشرات Toxinoferous می باشد. یعنی بزاق آن در داخل نسج نبات ایجاد اختلالات فیزیولوژیک می کند. زردی برگ ها نشانه آنست که این اختلال سیستمیک بوده و با شیره گیاهی در تمام قسمت های درخت بخصوص در شاخه های انتهائی گسترش می یابد.
کنترل و مبارزه
کنترل ارگانیک
دشمنان طبیعی سپردار قرمز مرکبات شامل زنبورهای انگلی Aphytis melinus و Comperiella bifasciata و کنه شکارچی Hemisarcoptes malus می باشد که به پوره ها حمله می کنند. کنترل مورچه ها برای کنترل بیولوژیکی شپشک قرمز کلیدی است، زیرا مورچه ها از شپشک ها در برابر دشمنان طبیعی محافظت می کنند.
اسپری روغن تأیید شده ارگانیک نیز می تواند برای نجات دادن برگ ها و میوه ها از شپشک استفاده شود. بعد از برداشت از آب فشار قوی برای از بین بردن شپشک روی میوه های خود استفاده کنید.
سایر مطالب:
راه های کنترل بیماری گموز مرکبات
بیماری استابورن یا ریز برگی مرکبات
کنترل شیمیایی
در گام اول مدیریت، کنترل تلفیقی شامل اقدامات پیشگیرانه و استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک توصیه می شود. اسپری هایی با رنج محدودی از روغن که حداقل اختلال را در دشمنان طبیعی ایجاد می کنند بهترین گزینه برای استفاده در اواسط تابستان می باشند.
هنگامی از سموم شیمیایی استفاده کنید که بیش از ۲۵ درصد میوه ها آلوده شده باشند. از حشره کش های حاوی کلرپیریفوس، مالاتیون یا دی متیوات به صورت انتخابی در قسمت هایی از باغ که تعداد شپشک ها از این آستانه بیشتر است استفاده کنید.
از حشره کش های با اثرگذاری وسیع که می تواند جمعیت حشرات مفید را دچار اختلال کند، اجتناب کنید.
اقدامات پیشگیرانه
- برای جذب شپشک های ماده و ارزیابی شدت آلودگی از تله های فرمونی استفاده کنید.
- مرتباً باغ خود را از نظر وجود علائم شپشک کنترل کنید و در صورت تعداد کم شپشک، آنها را از باغ خارج کنید.
- سرشاخه ها یا شاخه های بسیار آلوده را حذف کنید.
- هرس درختان برای بهبود هوادهی در داخل تاج و ایجاد شرایط نامطلوب برای شپشک.
- قرار دادن تله ها یا موانع برای گرفتن یا ممانعت از مورچه هایی که از شپشک ها مراقبت می کنند.
- عدم استفاده از حشره کش های با اثرگذاری وسیع که می توانند جمعیت حشرات مفید را تحت تأثیر قرار دهند.
- گرد و غبار روی برگها و میوه ها را با آبپاشی جاده ها و شستن درختان به حداقل برسانید.
