آفت بید سیب زمینی و مدیریت و پیشگیری از آن

آفت بید سیب زمینی ، آفت بادنجانیان می‌باشد و روی غده، ریشه و برگ‌های گیاه سیب‌زمینی به عنوان کرم‌برگ تغذیه می‌کند. لارو بید سیب زمینی برای سیب زمینی و همچنین برای دیگر محصولات خانواده بادنجانیان مانند گوجه‌فرنگی بسیار آسیب‌زا است.

آفت بید سیب زمینی

میزبانهای زراعی این آفت به ترتیب اهمیت تنباکو، بادمجان، سیب و گوجه فرنگی می باشد. گیاهان هرز میزبان آفت در ایران محدود به تاج ریزی Solanum nigrum و داتوره Datura stramonium می باشد.

این آفت یک آفت قرنطینه داخلی است و در فارس، خوزستان، اصفهان، کرمان، کرج انتشار دارد.

علایم آفت بید سیب زمینی

این حشره می تواند از گیاهان مختلفی از خانواده سولاناسه تغذیه می کند، اما سیب زمینی را بیشتر ترجیح می دهد. لاروها به برگ های سیب زمینی، ساقه، دمبرگ و غده ها (در مزرعه یا انبار) حمله می کنند. آنها بافت های داخلی برگ ها را بدون آسیب به اپیدرم می خورند و تاول های شفاف از خود بر جای می گذارند.

ساقه ها ضعیف و گاها شکسته شده و سبب مرگ گیاه می شوند. لاروها از طریق چشم های (جوانه ها) سیب زمینی وارد آن می شوند و تونل های باریکی در امتداد سطح غده ایجاد می کنند و یا اینکه تونل های عمیق و بی شکلی را در بافت های درونی پدید می آورند. فضولات ناشی از تغذیه لاروها در نقطه های ورودی آنها قابل مشاهده است که محلی برای ورود بیماری های قارچی و باکتریایی فراهم می کند.

علت ها

شب پره بالغ دارای بدن کشیده و خاکستری رنگ، شاخک های دراز، بال های جلویی باریک و قهوه ای رنگ با نقاط تیره ی پراکنده در آن و بال های عقبی خاکستری روشن با کناره های (fringes) بلند می باشد. این آفت غالبا شب فعال است و جذب نور می شود.

تخم ها بطور انفرادی و یا دسته ای بر روی برگ ها و یا بر روی جوانه های غده در خاک های خشک گذاشته می شوند. تخم ها درصورتیکه که دمای هوا برای یک مدت طولانی کمتر از ۴ درجه سانتی گراد باشد، تفریخ نمی شوند. لاروها سر قهوه ای تیره رنگ دارند و بدن آنها از قهوه ای روشن تا صورتی است.

آنها به درون دمبرگ ها، شاخه های جوان یا رگبرگ ها و سپس به درون غده ها نفوذ می کنند و تونل های بی شکلی بوجود می آورند. دمای بهینه برای چرخه زندگی آنها ۲۵ درجه سانتی گراد است ولی می توانند دمای بین ۱۵-۴۰ درجه سانتی گراد را نیز تحمل کنند. سله های موجود در خاک های خشک، محل مطلوبی برای بقای لاروهاست.

کنترل آفت بید سیب زمینی

کنترل ارگانیک

در میان گیاهان، عصاره های گیاهی پوست نارنج، و گونه های Pithuranthos tortosus یا Iphiona scabra باعث کاهش باروری شب پره ها می شوند. زنبورهای پارازیتوئید از گونه های Bracon gelechiae، Copidosoma koehleri یا Trichogramma، بطور چشمگیری جمعیت شب پره را کاهش می دهند.

شکارگرانی نظیر مورچه ها و کفشدوزک ها نیز در کنترل این آفت موثر می باشند. استفاده از ویروس granulovirus یا باکتری Bacillus thuringiensis می تواند سبب مرگ ۸۰ درصد از جمعیت این حشره در طول دو هفته شود. در برخی از کشورها، با استفاده از کیسه های حاوی برگ های اکالیپتوس یا شاه پسند، خسارت دوره انبارداری را کاهش می دهند.

کنترل شیمیایی

کنترل تلفیقی با رویکرد پیشگیرانه به همراه کنترل بیولوژیک (در صورت وجود) را همیشه در نظر داشته باشید. حشره کش های گروه ارگانو فسفره می توانند برای سمپاشی روی برگ ها مورد استفاده قرار گیرند. پیروتروئیدها می توانند بر روی بذرها به عنوان دفع کننده لاروها مورد استفاده قرار گیرند.

سایر مطالب:

بیماری لکه سیاه سیب زمینی (آنتراکنوز) ،علایم وچگونگی کنترل…
ویروس Y سیب زمینی و چگونگی مدیریت آن
بیماری پژمردگی باکتریایی سیب زمینی یا پوسیدگی قهوه ای

اقدامات پیشگیرانه در آفت بید سیب زمینی

• -استفاده از غده های بذری که از گیاهان سالم تهیه شده باشند.
• -استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل.
• -کاشت عمیق تر بذر سیب زمینی، در عمق ۵ سانتیمتر یا بیشتر.
• -نظارت دقیق برای حضور آفات و به دام انداختن حشرات با استفاده از تله های نوری یا فرومونی.
• -کنترل علف های هرز و سایز میزبان های آفت در مزرعه و اطراف آن.
• -آبیاری منظم زمین برای جلوگیری از ایجاد سله در خاک.
• -برداشت به موقع غده ها در صورت رسیدگی.
• -دفن یا از بین بردن غده های با کیفیت پایین.
• -حذف کلیه بقایا و مالچ گیاهی از مزرعه.
• -تمیز نگه داشتن کیسه های انبارداری و سایر تجهیزات از حشرات.
• -انبارسازی غده ها در دمای ۷ تا ۱۰ درجه سانتی گراد.