بیماری سیاهک معمولی (گالی) ذرت و چگونگی کنترل آن
بیماری سیاهک معمولی (گالی) ذرت یک بیماری قارچی با عامل Ustilago maydis است. این بیماری روی اندام‌های مختلف شامل ریشک‌ها، برگ‌ها، گل‌ها و بلال‌ها میتواند حضور داشته باشد اما علائم آن روی گل و دانه‌های بلال مشهودتر است.
بیماری سیاهک معمولی (گالی) ذرت
در اثر این بیماری گال‌های کوچکی روی اندام‌های گیاه ایجاد میشود که بعد از مدتی متراکم، کشیده و لیفی شکل میشود.
هرچه گیاه در مراحل ابتدایی‌تر رشد خود باشد نسبت به این بیماری حساس‌تر است. با اینکه بیماری بذر زاد است اما عمده آلودگی‌های جدید به‌صورت خاکزاد و از اسپورهای قارچی داخل خاک ایجاد می‌شوند. در واقع خاک عامل اولیه آلوده‌کننده ذرت‌های جوان است و سیکل‌های بعدی توسط اسپورهای موجود در قطرات آب و معلق در هوا ایجاد میشود.
این بیماری برای اپیدمی و گسترش نیازمند دماهای بالای ۲۵ درجه سانتی‌گراد و آب‌وهوای خشک می‌باشد؛ لذا در اکثر نقاط ایران امکان گسترش و ایجاد بیماری را دارد.
عامل بیماری سیاهک معمولی (گالی) ذرت
عامل بیماری قارچی است به نامDC) Ustilago maydis )که از خانواده Ustilagaceae و راسته Ustilaginales می باشد.
توده های اسپور پودری شکل و به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه هستند. کلامیدوسپورها قهوه ای روشن و کم و بیش کروی تا بیضی شکل هستند.
علایم بیماری بیماری سیاهک معمولی (گالی) ذرت
علایم بیماری سیاهک معمولی ذرت را می‌توان روی تمام اندام‌های هوایی (برگ‌ها، اندام‌های گل و…) مشاهده کرد. زمانی که گیاهچه‌های جوان ذرت آلوده می‌شوند، گال‌های کوچکی بر روی برگ‌ها و ساقه تشکیل می‌گردند و باعث کاهش رشد و کوتولگی گیاه می‌شوند. ولی خسارت اصلی بیماری که میتواند از ۱۰ تا ۱۰۰ درصد متغیر باشد، مربوطه به ایجاد گال‌هایی است که روی خوشه تشکیل می‌شوند.
این گال‌ها ابتدا با یک غشاء براق سفید نقره‌ای یا مایل به سبز پوشانده شده‌اند و ریسه قارچ و سلول های بزرگ شده میزبان (در اثر تحریک قارچ) در زیر آن قرار دارند. گال‌ها از ۱ سانتیمتر تا ۱۵ سانتیمتر می‌توانند رشد کرده و بعد از بلوغ محتوای داخلی آنها با یک توده‌ی پودری سیاه (اسپورهای قارچی) پر میشود که در اثر پاره‌شدن غشاء خاکستری، آزاد و در هوا منتشر می‌شوند. درحالیکه گال‌های روی برگ‌ها، کوچک (۲-۱ سانتیمتر) و غشاء آنها سخت است که به آسانی پاره نمی‌شوند.
شرایط گسترش بیماری
وارد آمدن صدمات مکانیکی به گیاه و ایجاد زخم در ریشه، ساقه و برگ در طی عملیات خاکورزی میتواند ورود بیمارگر به گیاه را تسهیل کرده و منجر به توسعه و گسترش بیماری شود. زخم‌های ناشی از تغذیه حشرات نیز میتواند منجر به توسعه بیماری شده و نیاز به مدیریت به موقع دارند. کوددهی زیاد به ویژه مصرف بی رویه کودها ازته نیز میتواند منجر به افزایش حساسیت و کاهش مقاومت گیاه به قارچ شده و یکی از دلایل گسترش بیماری می‌باشد.
سایر مطالب:
آفات و بیماریهای ذرت و چگونگی کنترل آن ها
بیماری لکه قهوه‌ای برگی ذرت و چگونگی کنترل آن
کنترل بیماری سیاهک معمولی (گالی) ذرت
- به کارگیری ارقام مقاوم به بیماری
- تناوب زراعی ۳ ساله با گیاهان غیر میزبان که منجر به کاهش زادمایه قارچ در خاک میشود.
- کنترل علف‌های هرز مزرعه و آفات گیاهی
- استفاده متعادل از کود و جلوگیری از مصرف بی رویه کودهای ازته
- جمع آوری و انهدام کلیه بوته‌های مبتلا
- تیمار بوته‌های باقیمانده با قارچ‌کش های مناسب
