بیماری فوزاریوم سنبله گندم
بیماری فوزاریوم سنبله گندم که به اسامی مختلفی از جمله ؛ بلایت فوزاریومی سنبله، بلایت سنبله، سفید شدن سنبله، اسکب گندم ( Wheat Scab ) ، کپک صورتی یا اسکب صورتی، بیماری Tombstone و بیماری Fusarium glume spot شناخته شده و نامگذاری گردیده است.
بیماری فوزاریوم سنبله گندم
این بیماری جزو بیماری های مهم و شایع گندم در ایران می باشد. این بیماری به نام های دیگری همچون، بلایت سنبله گندم، بلایت خوشه گندم، سفید شدن خوشه و غیره نیز شناخته می شود.
عامل مهم این بیماری قارچ Fusarium graminearum که در مناطق گرم معتدل شایع ترند و قارچ F.culmorum که مختص مناطق معتدل و خنک می باشد.
این بیماری به صورت رشته رشد کننده (میسلیوم) بر روی بذور یا بقایای گیاهی زمستان گذاری می کند و سپس توسط اسپورهای هوازی (کنیدیها یا آسکوسپورهای حاصل از منابع آلودگی) در شرایط رطوبت و بارندگی و در زمان گلدهی گیاه، سنبله ها را آلوده می کند و منجر به بیماری می شود.
این بیماری همچنین توسط نفوذ قارچ ها به بافت اجزای ریشه یا طوقه صورت می گیرد.
عامل بیماری فوزاریوم سنبله گندم :
این بیماری که با نام های اسکب و بلایت گندم نیز شناخته می شود، توسط چندین گونه فوزاریوم از جمله Fusarium graminearum (Gibberella zeae) ایجاد می‌شود و یکی از مخرب ترین بیماری های گندم و جو، ذرت و بسیاری از غلات است.
این بیماری نه تنها به خاطر کاهش میزان محصول بلکه به دلیل کاهش کیفیت و ارزش غذایی آن نیز اهمیت زیادی دارد. قارچ عامل بیماری علاوه بر خسارت به محصول مایکوتوکسین هایی از جمله deoxynivalenol تولید می‌کند که خطری جدی برای سلامتی حیوانات و انسان می باشد.
نشانه های بیماری:
- گیاهان بیمار معمولا چندین ساقه تشکیل می دهند که در انتهای هر ساقه یک سنبله تشکیل می شود.
- هر سنبله چندین سنیلچه دارد که در جهات مختلف تشکیل می شوند.
- اولین علائم فوزاریوم خوشه مدتی بعد از گلدهی ظاهر می شود.
- در اثر بیماری قسمتی از بالا، وسط و یا پایین و یا تمامی خوشه ممکن است سفید شود.
- دانه های آلوده وزن کمی داشته و اندازه کوچک تری دارند همچنین سفید رنگ و چروکیده هستند.
- در صورت گرم و مرطوب بودن محیط اسپورهای قارچ (sporodochia) به رنگ صورتی، روی اندام های آلوده مشاهده می شود.
- در انتهای فصل اندام های کروی سیاه مایل به آبی قارچ که در واقع اندام های جنسی آن هستند (perithecia) روی سنبلچه های آلوده مشاهده می شوند.
چرخه بیماری و شرایط مناسب برای گسترش فوزاریوم خوشه گندم:
شرایط مناسب برای گسترش این بیماری دوره‌ای طولانی با رطوبت بالای ۹۰ درصد و هوای گرم بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد می باشد. قارچ عامل بیماری در بقایای محصولات آلوده زمستانگذرانی می کند.
روی این بقایای آلوده قارچ تولید اندام های غیرجنسی (Macroconidia) می کند که توسط قطرات باران و یا باد به سایر گیاهان و یا بقایای گیاهی منتقل می شوند. زمانیکه آب و هوا گرم. مرطوب و خیس باشد، مرحله جنسی قارچ (Gibberella zeae) روی اندام های آلوده توسعه پیدا می‌کند.
پریتسیوم های سیاه مایل به آبی روی سطح این بقایا تشکیل می شوند و بلافاصله اسپورهای جنسی یا آسکوسپورها را در هوا پراکنده می کنند.
این آسکوسپورها به وسیله باد جا به جا شده و گاهی ممکن است مسافت های طولانی را طی کنند. آلودگی جدید زمانی اتفاق می افتد که آسکوسپورها و یا ماکروکنیدی ها روی خوشه‌ی گندم های حساس قرار گیرند.
سایر مطالب:
بررسی و آشنایی باکودهای مورد نیاز گندم آبی
روش های کنترل فوزاریوم خوشه گندم:
استفاده از ارقام مقاومسایپروکونازول + کاربندازیم (آلتوکمبی) ۰.۵ لیتر در هکتار، فالکن ۰.۸ لیتر در هکتار، رکس ۲.۵ لیتر در هکتار و یا پروپیکونازول ۱ لیتر در هکتار در کنترل این بیماری موثر هستند.
