بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو ،علایم و کنترل آن

بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو (Cytospora canker) یکی از انواع آفت ها و بیماری های نهال هلو می باشد که با نام های شانکر لوکوستومایی، دارخور و فیتیله نارنجی هم شناخته می شود. این بیماری دارای میزبان های مختلف از جمله گردو، چنار، تبریزی، گیلاس، زردآلو و سیب می‌باشد. روی درختان هسته دار این بیماری روی درختان گیلاس، زردآلو، هلو، شلیل، آلو، گوجه بروز پیدا می کند.

بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو

یکی از مهم ترین بیماری های درختان هسته دار، به خصوص در مناطق سرد می باشد که در عارضه ی کوتاهی عمر درختان هلو، دخالت مستقیم دارد.

علائم آلودگی که باعث خشکیدگی شاخه از نوک به طرف شاخه های اسکلتی و تنه می گردد، روی شاخه های کوچک و بزرگ درخت دیده میشود.

شانکرها، ۲ تا ۴ هفته بعد از باز شدن جوانه، روی شاخه های کوچک، اطراف جوانه های مرده یا زخم های ناشی از افتادن برگ ها به وجود آمده و به تدریج، با پیر شدن شاخه بزرگ تر می شوند.

اگر آلودگی با سرمای زمستانه همراه باشد، از محل ترکها، صمغ ترشح می گردد. این قارچ، برای ورود به بافت درختان، نیاز به زخم دارد و بیشتر به درختان ضعیف حمله می کند.

بنابراین، ترک خوردگی هایی که در اثر سرما یا آفتاب سوختگی روی درخت ایجاد می شود، بهترین راه ورود این قارچ به درختان است.

کنترل بیماری نیاز به استفاده از روشهای مبارزه تلفیقی از طریق عملیات توأم زراعی و شیمیایی دارد. می توان خسارت بیماری را با عملیات زراعی مناسب، در حداقل نگه داشت. این امر مستلزم استفاده از درختان قوی و سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه است.

علائم بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو

علائم بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو روی سرشاخه ها و شاخه های قطور تنه درخت دیده می شود. سرشاخه های مبتلا در حالی که پوست آنها کمی چروکیده شده، خشک می شوند. از شاخه های آلوده و جوانه ها انگم (صمغ) تراوش شده و سرانجام این قسمت ها نیز می خشکند.

روی شاخه های قطورو تنه درختان هلو مبتلا به بیماری معمولا شانکر ایجاد می شود. در آغاز پوست قسمت های آلوده کمی تیره تر و فرو رفته تر شده و به تدریج اندازه آن بزرگ تر و تبدیل به شانکر می شود.

در اطراف محل پیدایش شانکر معمولا انگم ترشح می شود. ترشح انگم در نهال هلو بیشتر از نهال گیلاس است. شانکر ایجاد شده و ترشح انگم در این بیماری شبیه علائم بیماری شانکر باکتریایی درختان هسته دار بوده و معمولاً این دو بیماری که در مناطق مرطوب و پرباران شیوع دارند باهم اشتباه می شوند. در بعضی مواقع این بیماری موجب مرگ آنی درخت زردآلو می شود.

معمولاً در بخش مرکزی شانکرها، اندام های تولید مثل قارچ ( پیکنیدها و پریتس های بیمارگر) به شکل جوش های کوچک و سیاه رنگ نمایان می گردند. چنانچه شانکر پیرامون شاخه ها را فراگیرد، برگ های شاخه های بالای مرکز شانکر سبز خشک شده و سرانجام بخش های بالایی این شاخه ها هم می خشکند.

عامل بیماری، نحوه انتشار و چرخه زیستی

قارچ عامل بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو Cytospora persoonii است که مترادف آن Cytospora leucostoma  بوده و شکل جنسی آن Leucostoma persoonii می باشد. در درختان زردآلو، قارچ Cytospora cincta Sacc  نیز می تواند عامل بیماری باشد.

قارچ عامل بیماری در سرتاسر سال در اطراف شانکر های روی شاخه ها، تنه ها و پیکنیدی های فراوان تشکیل شده روی شاخه های آلوده وجود داشته و زمستان گذرانی می کند.

ایجاد عفونت از طریق روزنه ها و جوانه های سالم میسر نیست بلکه زخم هایی که بر اثرعوامل مکانیکی، سرما، گرما، هرس، تگرگ ، تغذیه حیوانات و حشرات در اندام های چوبی گیاه ایجاد می شوند یا یخبندان و تابش اشعه خورشید که منجر به پیدایش ترک، شکاف یا بافت مردگی می گردند از جمله راه های نفوذ و ایجاد آلودگی روی درخت می باشند.

قارچ عامل بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو پس از استقرار در پوست درخت، به سرعت توسعه پیدا کرده و پس از مدتی پیکنیدی های فراوانی در پوست به وجود می آورد.

در هوای بارانی و با نفوذ رطوبت، اسپور های قارچ در لعاب عسلی رنگ از روزنه های پیکنیدی ها خارج شده و با قطرات باران و وزش باد به قسمت های دیگر درخت منتقل می شوند. چرخه بیماری در فصولی از سال که هوا خنک و توام با باران شدید باشد چندین بار تکرار می شود.

راه های پیشگیری و کنترل بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو

هر اقدامی که بتواند از تضعیف و زخمی شدن درختان جلوگیری کند در پیشگیری از بیماری شانکر سیتوسپورایی هلو موثر است. سم پاشی های چهارگانه دوره ای با بردوفیکس به شرح زیر می باشد:

• سم پاشی با بردوفیکس ۱۰ در هزار پس از ریزش ۷۰ درصد برگ ها در پاییز
• سم پاشی با بردوفیکس ۱۰ در هزار قبل از تورم جوانه ها
• سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها
• سم پاشی با بردوفیکس ۵ در هزار بعد از تشکیل میوه

سایر مطالب:

بیماری پیچیدگی برگ (لب شتری) درخت هلو

سم پاشی درختان هلو و شلیل و زمانبندی آنها

فیتوفترا و پوسیدگی ریشه هلو ،علایم و کنترل آن

در صورت وجود آلودگی اقدامات زیر علاوه بر محلول پاشی های دوره ای ضروری است :

• تکرار سم پاشی ها، بعد از تشکیل میوه، در سه نوبت به فواصل ۱۵ روزه
• تراشیدن دقیق شانکر های موجود روی شاخه ها و تنه های درختان آلوده و پانسمان بافت سالم گیاه با بردوفیکس رقیق نشده
• هرس شاخه های آلوده، ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر پایین تر از بافت آلوده و سوزاندن آن ها و در صورت قطور بودن محل هرس ضدعفونی آن با بردوفیکس رقیق نشده