کود روی یا زینک و نقش آن در کشاورزی
کود روی یا زینک کودی است که دارای عنصر روی باشد .این عنصر در جدول تناوبی عناصر با حرف اختصاری Zn نشان داده می شود. روی با اینکه جز عناصر پرمصرف و یا درشت مغذی به حساب نمی آید اما برای ادامه حیات گیاه لازم است.
کود روی یا زینک
روی جز عناصر کم مصرف (میکرومغذی) طبقه بندی می شود. با توجه به اینکه اکثر زمین های کشاورزی ایران آهکی یا قلیایی هستند، کمبود شدید روی در گیاهان روئیده در این اراضی کاملا مشهود است.
کمبود “روی” می تواند عملکرد محصول را حتی تا ۵۰ درصد تقلیل دهد. ضمنا برخی از گیاهان مانند مرکبات، سیب، دانه های روغنی، حبوبات، انگور، ذرت و برنج و غیره به کمبود روی بسیار حساسند.
کود های روی موجود در بازار غالبا بصورت سولفات روی، نیترات روی، فسفات روی و در ایده آل ترین شکل با فناوری کلات روی قابل تهیه می باشند.
فواید کود روی یا زینک برای گیاهان
کوددهی با زینک فوائد بسیاری برای گیاهان دارد که چند نمونه از آن را برای شما ذکر می کنیم:
- تحریک جوانه زنی و جذب آب
- تحریک گلدهی گیاهان
- فعالسازی آنزیم های ضروری ( بیش از ۳۰۰ نوع آنزیم)
- موثر در مکانیسم های حفاظتی
- تولید هورمون های رشد از جمله اکسین
- افزایش کلروفیل
- تنظیم رشد و تسریع بلوغ
- تشکیل کربوهیدرات ها
- افزایش سنتز پروتئین و اسید نوکلئیک ، تاثیر بر ساختار سیتوپلاسم سلولی
- تشکیل بذر
- افزایش مقاومت به سرما و دمای پایین
- کاهش مسمومیت بور
- افزایش کمی و کیفی عملکرد
اثر کمبود کود روی در برگ
کودر روی در گیاهان توسط آوند چوبی منقل می شود. روی حتی در تنظیم بیان برخی ژن ها دخیل است و کمبود کود روی می تواند روند طبیعی زندگی گیاه را برهم زند.
روی حتی در حفظ یکپارچگی غشا نیز نقش دارد و به حفظ موقعیت های ساختاری ماکرومولکول ها در غشا کمک می کند.
فرم های روی در خاک در ساختمان برخی از کانی های رسی بوده و می تواند جایگزین منیزیم گردد. به صورت کاتیون قابل تبادل در کانی های روسی جذب سطحی شده است. در خاک در ترکیب با ماده های آلی نیز دیده می شود. در محلول خاک نیز به فرم یونی وجود دارد.
فرم های عنصر روی در خاک:
در ساختمان برخی از کانی های رسی بوده و می تواند جایگزین منیزیم گردد.
به صورت کاتیون قابل تبادل در کانی های رسی جذب سطحی شده است.
در خاک در ترکیب با ماده های آلی نیز دیده می شود.
در محلول خاک نیز به فرم یونی وجود دارد.
عوامل محدودکننده عنصر روی در خاک چیست؟
آهکی بودن خاک ها، مواد آلی کم، مصرف بی رویه کود فسفات و قلیایی بودن خاک می تواند جذب عنصر را محدود کند و باعث افت عملکرد ناشی از کمبود روی گردد. خاک هایی که از نظر داشتن کانی های حامل روی فقیر هستند کمبود روی خواهند داشت.
کربنات کلسیم از عوامل محدود کننده Zn درخاک است. حتی فقدان باکتری و مواد آلی نیز موجب کمبود روی می شود.
علایم کمبود روی
ایجاد لکه های قهوه ای روشن یا مایل به قرمز در سطح برگ ها که در نهایت موجب کلروز و کاهش طول میگردد. علایم کمبود زینک ابتدا در برگ های جوان تر و سپس در برگ های مسن تر دیده می شود.
نوع خاک، رقم، و مرحله رشدی گیاه در ظاهر شدن علائم کمبود روی موثر هستند. از علائم کمبود روی رگه های کمرنگ بین رگبرگی نیز می تواند باشد. کمبود روی باعث کوچک شدن برگ ها، کاهش عملکرد، توقف رشد و… می شود.
مطالب مرتبط:
اهمیت عنصرمنیزیم در تغذیه گیاه
شما میتوانید مناسب ترین کود روی را از فروشگاه های اینترنتی شبکه آفتاب و شاپ ثمر خریداری کنید.
میزان مصرف کود روی یا زینک
برای مصرف هر نوع کودی از جمله کود روی بهتر است ابتدا آزمایش خاک برای به دست آوردن مقدار عناصر ریزمغذی داخل خاک انجام شود و سپس با یک متخصص در حوزه کشاورزی مشورت به عمل آورید تا برنامه ریزی کودی مختص به محصول شما را فراهم کند.
اما به طور کلی مقدار مصرف کود کلات روی میکرولایز برای محلولپاشی به مقدار ۲ کیلوگرم در هزار لیتر آب ، همراه با آب آبیاری به مقدار ۴ تا ۶ کیلوگرم در هکتار و برای باغات به ازای هر درخت (بسته به سن) بین ۱۵ تا ۶۰ گرم توصیه می گردد.
کمبود کود روی در روی هر گیاه می تواند علائم نزدیک بهم یا متفاوتی باشد. بنابراین شناخت دقیق آن کمک مؤثری در نحوه نگهداری و سالم نگاه داشتن گیاه خواهد داشت.
زمان مصرف کود روی
بهترین زمان مصرف کود روی انتهای فصل بعد از برداشت و قبل از خواب زمستانی گیاه و همچنین ابتدای فصل رویشی گیاه قبل از برآمدگی جوانه گل است.
