آشنایی با گیاه کرفس
گیاه کرفس یکی از اعضای خانواده چترسانان(خانواده هویج) است.گیاهی دو ساله و دارای ساقه مستقیم بین ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر است. اولین بار در سال ۱۶۲۳ به عنوان خوراکی مصرف شد .
بعد از آن ویژگی‌های تازه خوری آن از جمله نرمی و تازگی ساقه تقویت شد به طوری که امروزه به عنوان یک سبزی آبدار شناخته می‌شود.
گیاه کرفس
کرفس گیاهی است علفی، به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتی متر که ساقه ای منشعب دارد . برگ های آن شفابخش و ضخیم و گلهای آن کوچک و به رنگ سفید یا سفید مایل به سبز است .
قسمت مورد استفاده این سبزی قسمتهای مختلف آن به ویژه ریشه و برگ آن است .اگرچه کرفس را می توان در هر فصلی پیدا کرد اما بهترین طعم را در فصل تابستان دارد.
رشد کرفس به اندازه ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر است و از برگهایی تشکیل شده است که بوسیله ساقه به هم متصل شده است و شکلی خرطومی پیدا می کند.
کرفس گیاهی دو ساله است که متعلق به خانواده آمبلیفریا می باشد و گیاهانی مانند هویج، رازیانه، جعفری و شوید نیز به آن تعلق دارند. اگرچه همه از ساقه کرفس استفاده می کنند اما برگ، ریشه و دانه های آن نیز می توانند بعنوان غذا و همچنین درمانهای طبیعی استفاده گردند.
مناطق مناسب کشت کرفس/آب و هوای کاشت کرفس
کشت کرفس بهتر است در مناطق خنک، مرطوب و دارای فصل رشد طولانی با رطوبت کافی و یکنواخت باشد. جوانه‌زنی در ۵ درجه سانتی‌گراد و به طور متوسط بین ۱۵ تا ۲۱ درجه اتفاق می‌افتد.
بهترین دمای جوانه زنی ۲۱ درجه و بیشترین دما در ۳۰ درجه سانتی‌گراد است. بهترین رشد کرفس در دمای هوا و خاک بین ۱۲ تا ۱۶ درجه سانتی اتفاق می‌افتند. قرار گرفتن در معرض دمای ۲ تا ۴ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۰ تا ۱۵ ساعت باعث ورود گیاه به چرخه گلدهی می‌شود که برای ما مطلوب نیست.
حتی دماهای بین ۵ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۰ روز باعث تشکیل ساقه چه می‌شود. همچنین گرمای شدید در دوران رشد سبب خشبی شدن ساقه‌ها و تند شدن طعم کرفس می‌شود به همین دلیل کاشت آن در شرایط محیطی با دمای خنک بسیار مهم است.
تولید دمبرگهای سفید هم یکی از صفات مهم این محصول است که با سایه دهی میتوان به آن دست یافت.
دمای مناسب برای پرورش نشائ کرفس
دمای مناسب برای پرورش نشائ کرفس 16 درجه سانتی‌گراد است. این محصول شاید به سرماهای پاییزه مقاوم باشد ولی با چند انجماد در زمستان آسیب می‌بیند.
خاک مناسب برای کاشت کرفس
خاک مناسب باید زه کشی کافی و رطوبت کافی داشته باشد. بهترین محصول در خاک حاصلخیز، با بافت متوسط با نسبت بالای مواد آلی و آبیاری منظم تولید می‌شود.
بیشتر سیستم ریشه‌ای کرفس در عمق ۱۵ سانتی‌متری خاک مستقر هستند ولی برخی از ریشه های آن تا عمق ۲ متری خاک نفوذ می‌کنند. بنابراین وجود خاک نفوذپذیر لازم است و خاکهای رسی مناسب نیستند.
کرفس اغلب در تونل های پلاستیکی برای پیش رس کردن یا دیررس کردن کشت می‌شود(از اوایل تیر تا اواسط شهریور و از اواسط مهر تا آبان). بیشترین تولید کرفس از اواسط آگوست تا اواخر اکتبر است و البته به شرایط دمایی هم بستگی دارد.
میزان تولید در هکتار بین ۳۰۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ کیلوگرم است. اخیرا تولید بچه کرفس در کشورهای اروپایی به دلیل کاربرد در سالاد بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
انواع کرفس :
انواع مختلفی از کرفس بدست آمده که دو نوع آن معروفتر می باشند .۱ ) کرفس برگ :که از ساقه و برگ آن استفاده می شود .۲ ) کرفس قمری :که از ریشه آن که ضخیم شده و در سطح خاک قرار می گیرد استفاده می گردد .
مصرف این نوع کرفس در ایران زیاد متداول نمی باشد .کرفس به سرما و گرمای شدید حساسیت نشان می دهد . به همین علت توجه به آبیاری این گیاه اهمیت دارد .
کاشت بذر کرفس
بذرها برای اینکه عاری از بیماری باشند باید ۳ سال از عمرشان گذشته باشد و باید با آب گرم نیز تیمار شوند. بذرها باید ۱۰ تا ۱۲ هفته قبل از کشت در زمین در اوایل خرداد در بستر نشا کاشته شود.
مقدار بذر مورد نیاز کرفس برای یک هکتار
مقدار بذر مورد نیاز برای یک هکتار 150 تا ۲۰۰ گرم است که تعداد ۷۵۰۰۰ تا ۱۳۵۰۰۰ گیاه در هکتار می‌شود. حدود ۴ تا ۵ هفته در دمای ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد برای تولید نشا زمان لازم است. البته دمای ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد برای رشد پایدار کافی است. دمای شب نباید کمتر از ۱۳ درجه سانتی‌گراد باشد.
برای محصول زودرس نباید تا برطرف نشدن کامل سرما کاشته شود. در مناطقی با فصل کوتاه تولید نشا در خارج از گلخانه روش مناسبی نیست.
نگهداری و کوددهی کرفس
برای تولید ساقه‌های ترد و آبدار تامین رطوبت کافی و منظم مورد نیاز است. برای توصیه مقدار دقیق مواد غذایی انجام آزمایش خاک الزامی است.
همچنین برای نگهداشتن pH خاک در محدوده ۶ تا ۶.۸ میتوان از آهک یا ترکیبات سولفاته استفاده کرد.
برای تامین کودهای نیتروژنه ۲ تا ۳ بار در دوره کاشت مورد نیاز است. از کودهای فسفر، پتاس و کلسیم مورد نیاز است. منیزیم میزان ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم مورد نیاز است.
کمبود کلسیم کرفس
عارضه‌های سیاه شدن مغز کرفس یکی از نشانه های کمبود کلسیم است که برای تامین آن از کلسیم نیترات و کلسیم کلرید ۱.۲ تا ۳.۴ کیلوگرم در ۱۰۰۰ لیتر آب استفاده شود.
عناصر کم مصرف کرفس
کمبود بر که سبب ایجاد عارضه ترک خوردگی ساقه می‌شود که برای تامین آن از ۰.۲ درصد از محلول روی برگها اسپری شود.
آفات و بیماریها:
آفاتی که به کرفس حمله می کنند شامل شته ها، کنه های عنکبوتی، مگس سفید و نماتدها می باشند. سوختگی زودهنگام توسط قارچ Ceropori apii و سوختگی آخر فصل توسط Septoria apicola ایجاد شده و می توان آن ها را با قارچ کش هایی که عمدتا حاوی ترکیبات مسی هستند کنترل نمود.
برداشت گیاه کرفس
کرفس از مرداد ماه تا اولین فصل سرما آماده برداشت است. برای برداشت، آن را با استفاده از چنگک دستی بلند کنید. مواظب باشید به گیاهان اطراف آن صدمه نزنید.
سایر مطالب:
گیاه تره‌فرنگی و آشنایی با کاشت ،داشت و برداشت
گیاه باقلا ،آشنایی با کاشت ،داشت و برداشت آن
خواص گیاه کرفس
۱. طبع کرفس گرم و خشک است.
۲. تخم کرفس بازکننده گرفتگیها و انسداد است به هضم غذا کمک میکند.
۳. تخم کرفس برای ریه مضر است.
۴. کرفس محرک نیروی جنسی میباشد مخصوصاً تخم آن.
۵. کرفس تصفیه کننده خون است.
۶. کرفس برای تقویت عمومی بدن بسیار مناسب است.
۷. تببر و دافع صفرا است.
۸. دفع کننده اسیداوریک میباشد.
۹. درمان کننده آب آوردن نسوج و خیز عمومی بدن میباشد.
۱۰. ضدیرقان است.
۱۱. نکته مهم:خانمهای حامله و بچه شیرده و کسانی که بیماری کلیوی یا صرع دارند سعی کنند از خوردن کرفس خودداری کنند.
۱۲. یک سالاد خوب جهت شفابخشیدن به رماتیسم، سیاتیک و بیماریهای مفصلی:کاهو و کرفس را خرد نموده قبل از غذا میل کنند.
