آشنایی با انواع بذر مال کردن
بذر مال کردن یعنی آغشته نمودن بذر قبل از کاشت با ترکیب یا ترکیباتی که باعث افزایش قدرت جوانه زنی بذر، افزایش حجم ریشه، استقرار بهتر و مناسب گیاهچه شود.
هدف از بذر مال کردن بذور:
بذرمال کردن بذور به منظور تغذیه و ضدعفونی کردن آنها صورت می گیرد. برای بذرمال کردن به منظور تغذیه و تقویت بذرها از ترکیبات اسید هیومیک، روی و اسید آمینه جهت افزایش قدرت جوانه زنی بذر استفاده می کنند.
گاهی بذرمال بذور به منظور ضدعفونی، کنترل و پیشگیری از ابتلا به بیماری ها، افزایش رشد بذر و استقرار بهتر آن در خاک نیز با استفاده از ترکیبات قارچکش، باکتری کش و حشره کش صورت می گیرد.
چرا بذور جوانه نمی زنند؟
- دمای مناسب برای جوانه زنی و رشد در اختیار بذر نیست.
- درصد بالای رس در بافت خاک و متراکم بودن ذرات خاک باعث می شود تهویه کافی در دسترس بذر نباشد.
- خاک با درصد شن بالا کمتر می تواند آب را در خود نگه دارد و میزان رطوبت مورد نیاز بذر در اختیارش قرار نمی گیرد.
- بذر درگیر با آلودگی قارچی که ممکن است در اثر بیماری های خاکی یا تمیز نبودن بذر ایجاد شود توان رشد و جوانه زنی آن را کم می کند.
- افزایش میکرو ارگانیسم های مفید در خاک باعث بوجود آمدن رقابتی بر سر مواد غذایی بین خود و بذر می شوند و بذر کمتر می تواند از مواد غذایی خاک استفاده کند. میکروارگانیسم های غیر مفید خاک هم می توانند سمی تولید کنند که باعث کاهش رشد بذر شوند.
بیماری های شایع که برای مقابله با آنها نیاز به بذرمال کردن بذور می باشد:
- بیماری خاکی مانند پوسیده شدن بذر و بوته میری یا مرگ گیاهچه
- امراض بذری مانند سیاهک آشکار و سیاهک پنهان گندم
- بیماری هوایی مانند سفیدک دروغی یا زنگ گندم
برای انتخاب یک بذرمال مناسب به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
- شناخت نیاز غذایی بذر و توجه به موارد مورد نیاز آن برای جوانه زنی و رشد
- خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک انتخاب شده برای کشت بذر
- قدرت و توان بذر برای رشد، جوانه زنی و درصد قوه نامیه آن
- سایز و اندازه بذر
انواع بذر مال کردن:
هیومکس:
اسید هیومیک ماده آلی مورد نیاز گیاه را فراهم می کند و باعث افزایش درصد جوانه زنی و تقویت بذر می شود. به طور مثال بذرمال هیومیک به منظور تقویت بذر به میزان ۱/۵ تا ۲ کیلوگرم برای هر تن گندم یا جو مصرف می شود.
اسیدآمینه:
حاوی عناصر مورد نیاز و تقویتی برای بذر که قدرت جوانه زنی را زیاد کند. برای هر بذر با توجه به نیاز آن مصرف می شود.
بنومیل:
سم قارچکش بنومیل برای کنترل و از بین بردن بیماری های قارچی سیاهک گندم، جو و ساق سیاه کلم به صورت بذرمال به مقدار توصیه شده توسط شرکت سازنده مصرف می شود.
راکسیل:
سم تبوکونازول یا راکسیل ترکیب قارچکش برای مقابله با بیماری های قارچی مانند سیاهک آشکار و پنهان گندم، سفیدک دروغی به میزان ۱ کیلوگرم برای ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم گندم و جو مصرف می شود.
کاپتان:
قارچکش کاپتان برای کنترل بیماری بوته میری، پوسیدگی بذر برای اکثر محصولات زراعی و سبزیجات به صورت بذرمال به مقدار توصیه شده مصرف می شود.
تیرام:
قارچکش تیرام برای مقابله با بیماری های قارچی و باکتریایی ذرت، پنبه و سویا به میزان توصیه شده توسط شرکت یا نظر گیاهپزشک بذرمال می شود.
مانکوزب:
سم قارچکش مانکوزب برای کنترل پوسیدگی بذر گندم به میزان توصیه شده به صورت بذرمال برای گندم مصرف می شود.
الیت:
قارچکش برای کنترل بیماری های قارچی پوسیدگی یا بوته میری پنبه و کاهو به صورت بذرمال به میزان توصیه شده شرکت یا نظر گیاهپزشک مصرف می شود.
کود زیستی:
بذرمال با کود های زیستی مانند نیتروزیست، فسفوزیست و … قبل از کاشت باعث افزایش سرعت و درصد جوانه زنی، افزایش دسترسی بذر به مواد غذایی، توسعه ریشه، افزایش مقاومت به بیماری های خاکزی و افزایش رشد و در نتیجه افزایش عملکرد می شود.
روی:
کود بذرمال روی تامین کننده روی و رفع علائم کمبود آن در گیاهان می باشد. حضور عنصر روی در فرمولاسیون این کود موجب تسریع واکنش های آنزیمی، نقل و انتقالات مواد غذایی و افزایش فرآیند فتوسنتز شده. در نتیجه میزان جذب عناصر میکرو را افزایش می دهد.
عنصر روی در بهبود شرایط جوانه زنی بذور و رشد اولیه گیاهچه ها در غلات نقش مهمی دارد. بذرمال نمودن بذور گندم و جو با این محصول سبب فراهم نمودن عنصر روی جهت جذب فوری و جوانه زنی، رشد اولیه بالا و ریشه دهی قوی تر گیاه می شود.
سایر مطالب:
روش های ضدعفونی بذور:
- بذرها را به مدت ۱۵ دقیقه با محلول سفید کننده شستشو دهید. این روش را ۳ بار تکرار کنید و سپس بذور را در دمای ۴ درجه سانتی گراد نگهداری کنید.
- در روش سنتی کشاورزان ابتدا بذر مورد نیاز را روی نایلون ریخته و سپس ترکیب بذرمال را به مقدار توصیه شده به آن افزوده و به وسیله پارو یا بیل بذرها با سم را جا به جا می کنند تا به طور کامل مخلوط شوند.
- در روش بشکه ای بذور انتخاب شده برای ضدعفونی شدن را درون بشکه ریخته و سپس بذرمال مناسب با آن بذر را به بشکه حاوی بذر اضافه کرده. سپس با چرخاندن دسته آن بذر با ترکیب ضدعفونی کننده مخلوط می شوند.
- روش مکانیزه مورد استفاده برای ضدعفونی بذور به صورتی است که همزمان با بوجاری، ضدعفونی بذر نیز در دستگاه هایی مخصوص اینکار که جایگاه و مخزن مخصوص بذر و بذرمال را دارند صورت می گیرد.
نکات ایمنی حین بذر مال کردن بذور:
- هنگام استفاده از روش های مختلف بذرمال باید دقت کنید که تمام قسمتهای بذر به سم آغشته شود. بعد از ضدعفونی کردن بذور اقدام به کشت آنها کنید.
- هنگام ضدعفونی بذور و استفاده از هر ترکیب و سمی حتما باید از ماسک و دستکش استفاده کنید. در حین کار از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید.
- برای جلوگیری از ایجاد مسمومیت، بذور بذرمال شده را دور از دسترس کودکان و دام قرار دهید.
- انتخاب نوع بذرمال و میزان مصرف آن با توجه به نوع بذر حتما با مشاور گیاهپزشک مشورت نمایید.
