مهم ترین آفات و بیماری های خرما

0

شناخت و کنترل آفات و بیماری های خرما ، با توجه به اهمیت خرما در ایران چون خرما جزء معشیت خیلی از کشاورزان استان های جنوبی بوده از اهمیت زیادی برخورداراست.

حفظ کیفیت خرما در مراحل کاشت، داشت و برداشت در برابر بیماری ها و آفات بسیار مهم است.

انواع آفات و بیماری های خرما در ایران عبارتند از:

  • زنجرک خرما
  • کرم میوه خوار خرما
  • سرخرطومی حنایی خرما
  • سوسک شاخدار خرما
  • کنه گرد آلود خرما
آفات و بیماری های خرما

معرفی و کنترل آفات و بیماری های خرما

زنجرک خرما یکی از آفات و بیماری های خرما :

زنجرک خرما با نام Ommatissus lybicus یکی از آفات مهم خرما در ایران است.

این آفت دو نسل در سال دارد. نسل زمستانه این آفت به شکل پوره، تخم در فصل پاییز و زمستان است و نسل تابستانه آن به فرم حشرات بالغ و پوره می باشد.

نحوه خسارت زنجرک:

زنجرک خرما به دو روش خسارت می زند. در روش اول حشرات ماده لابه لای رگبرگ برگچه ها تخم ریزی می کنند. این عمل باعث  قطع جریان شیره گیاهی در مسیر تخم ریزی می شود.

برگ در همان قسمت می شکند و به صورت آویزان به سمت پایین روی نخل می ماند. اگر تعداد دفعات تخم ریزی روی برگچه ها زیاد باشد این خسارت شدیدتر خواهد بود.

خسارت دوم مربوط به مکیدن شیره گیاهی توسط حشرات بالغ و پوره ها می باشد.

حشرات بالغ پس از تغذیه، شیره به همراه فضولات دفع می کنند که سبب چسبناک شدن بخش هوایی نخل، حتی خوشه ها می شوند.

به همین دلیل به این آفت عسلک خرما یا شیره خرما هم گفته می شود.

آفت زنجرک به دلیل مکیدن شیره از سبزینگی و سلول های برگ سبب به وجود آمدن لکه هایی بی رنگ یا نقره ای رنگ در محل تغذیه می شود.

تعداد این لکه ها بر اساس شدت خسارت و میزان جمعیت ممکن است کم یا زیاد باشد.

از طرفی چون تخم در لابه لای رگبرگ ها گذاشته می شود به صورت نقاط برجسته سفید رنگ روی برگجه ها دیده می شود.

در بسیاری از موارد به دلیل وجود عسلک در بخش هوایی خرما بیماری قارچ دوده ای یا فوماژین هم ظاهر می شود.

مبارزه با آفت زنجرک:
هرس درختان

این آفت خرما (زنجرک) سایه دوست است و از شرایط آفتابی گریزان است. بنابراین توصیه می شود هرس بخش های پایینی و حذف پاجوش ها جهت تهویه فضای درونی تاج و ورود نور به آن بخش در اولویت قرار گیرد.

زمان هرس باید متناسب با زمان ورود نسل ها یعنی در بهترین حالت اسفندماه و تیرماه می باشد.

تله های زرد

زنجرک ها به تله های زرد رنگ جذب می شوند. علاوه به دام انداختن آفت، از این تله ها می توان برای تخمین زمان سمپاشی و زمان ورود نسل ها به نخلستان نیز استفاده کرد.

به طوری که اگر تعداد زنجرک ها برای نسل اول بیش از ۵۰۰ و برای نسل دوم تا ۱۰۰ عدد در صد متر مربع از نوار تله زرد جسبناک باشد، زمان سمپاشی را می توان تعیین کرد.

نقش تغذیه درختان در کنترل آفات خرما

با توجه به این که زنجرک از شیره تغذیه می کند بنابراین افزایش سرعت جریان شیره می تواند تعادل حشره برای تغذیه را برهم بریزد در نتیجه کوددهی درختان خرما به ویژه کودهای پتاسه می تواند در کاهش خسارت نقش بسزایی داشته باشد توصیه می شود باتوجه به آنالیز خاک و  سن نخل چالکود انجام شود.

مبارزه شیمیایی با زنجرک از آفات مهم خرما

کنترل شیمیایی زمانی می تواند موثر باشد که زمان آن دقیق باشد. مبارزه شیمیایی باید مصادف با خروج پوره ها از تخم و فعالیت حشرات بالغ باشد.

با استفاده از شمارش تعداد تخم در یک برگچه، که بیش از ده عدد باشد یا براساس شمارش تعداد جمعیت در تله های زرد می توان زمان سمپاشی را تخمین زد.

با توجه به شرایط آب و هوایی مناطقی از قبیل هرمزگان، کرمان، فارس و بوشهر متفاوت می باشد.

 زمان سمپاشی در استان های مختلف، برای نسل اول بهار تا اواخر تیرماه و برای نسل دوم از تابستان تا اواسط پاییز ادامه می یابد. سموم موثر مالاتیون، پیریمیفوس متیل، فوزالون و کلروپیریفوس متیل می باشد.

کرم میوه خوار خرما یکی از آفات خرما:

پروانه میوه خوار از دیگر آفات خرما بوده که مرحله خسارت زای آن لارو است. این لارو به دلیل تغذیه از میوه می تواند خسارت سنگینی را به کشاورز وارد کند.

این آفت با نام علمی Batrachedra amydraula زمستان را به صورت لارو در لابه لای پیله های از قبل تنیده شده در تاج نخل خرما سپری می کنند که با فرا رسیدن فصل بهار پروانه ها خارج و بر روی گل ها تخم ریزی می کنند.

تارهای تنیده شده توسط کرم میوه خوار در بین خوشه های خرما دیده می شود. با توجه به نحوه خسارت به این آفت خمیره یا سرخه هم گفته می شود.

نحوه خسارت کرم میوه خوار:

پروانه میوه خوار خرما دو نسل دارد. نسل اول روی اندام های گل خرما تخم ریزی می کند و کرم ها پس از خروج از تخم از اندام گل تغذیه و سبب ریزش گل ها می شوند.

نسل دوم این آفت در مرحله نارس میوه خرما که کیمری خرما نام دارد روی دم میوه های نارس تخم ریزی و کرم ها پس از خروج به درون میوه راه پیدا می کنند و شروع به تغذیه از هسته و گوشت میوه می کنند .

در نهایت از قسمت اتصال میوه به خوشه خارج می شوند که این سبب قطع شدن محل اتصال میوه به خوشه در نهایت سبب قهوه ای شدن میوه های نارس و ریزش آنها می شوند.

مبارزه مکانیکی با کرم میوه خوار از آفات خرما:

میوه های آلوده در نخلستان جمع آوری و حذف شوند. مخفیگاه و محل های زمستان گذران آفت از قبیل الیاف پیرامون تنه، پاجوش ها و علف های هرز حذف گردد.

پس از انجام گرده افشانی توصیه می شود خوشه های خرما با کیسه های کنفی یا الیاف های حصیری به مدت ۴۰ روز پوشانده شود تا پروانه ها نتواند بر روی خوشه های خرما تخم ریزی کنند.

مبارزه شیمیایی کرم میوه خوار:

سمپاشی علیه آفت خرما (کرم میوه خوار) ده روز پس از تلقیح گل های ماده و تکرار ۴ هفته پس از اولین سمپاشی با سموم مالاتیون، پیریمیفوس متیل و یا هگزافلومورون صورت گیرد.

دومین سمپاشی در صورتی که میزان ریزش میوه ها بیش از ۲۵ درصد باشد توصیه می شود.

سایر مطالب:

آفت شپشک سبز خرما وچگونگی کنترل آن

بیماری لکه برگی خرما ،علایم و چگونگی کنترل آن

سرخرطومی حنایی از آفات خرما:

سوسک حنایی خرما یا سرخرطومی خرما با نام علمی Rhynchophorus ferrugineus از آفات قرنطینه ای و خطرناک نخلستان می باشد.

تاکنون از استان های هرمزگان، کرمان و سیستان بلوچستان گزارش شده است.

این سوسک به رنگ قهوه ای یا حنایی است که دارای یک خرطوم بلند با انتهای خمیده هستند. خسارت اصلی این آفت مربوط به لارو یا کرم آن است.

نحوه خسارت سرخرطومی حنایی خرما:

سوسک حنایی یکی دیگر از آفات خرما بوده که در قسمت جوانه مرکزی خرما تخم ریزی می کند و کرم ها پس از خروج از تخم از طریق ایجاد تونل یا دالان از بافت داخلی تنه، پاجوش، دمبرگ، غلاف های تازه تغذیه می کنند و سبب قطع شدن دستجات آوندی می شوند.

که درخت پژمرده و زرد می شود و در نهایت در صورت خسارت شدید نخل خرما خشک و می شکند.

وجود بافت های جویده شده مانند خاک اره های در پای هر سوراخ روی تنه، خروج صمغ یا شیره تیره رنگ از سوراخ های به وجود آمده، شفیره های ریخته شده پای درخت خرما، بوی نامطبوع اطراف درخت، خشکیدگی بخش مرکزی نخل و شکستگی تاج درخت از خسارت های اصلی این آفت است.

مبارزه زراعی سرخرطومی حنایی خرما:

از آن جایی که سوسک ها از طریق پاجوش ها یا قسمت های دیگر نخل خرما انتقال می یابند بنابراین از وارد کردن پاجوش ها از نخلستان های آلوده خودداری شود.

پاجوش ها و قسمت های خسارت دیده هرس و حذف شوند.

همچنین از ایجاد زخم بر روی تنه جلوگیری شود زیرا زخم سبب تولید مواد فرار از درخت به اطراف می شود که برای سوسک ها خاصیت جلب کنندگی دارد.

سعی شود سوراخ های ایجاد شده بر روی تنه بر اثر خسارت سوسک ها با برس سیمی تمیز با بردوفیکس و چسب باغبانی پانسمان شود.

مبارزه شیمیایی با سرخرطومی حنایی از آفات خرما:

برای مبارزه شیمیایی با لارو سوسک ها قبل از انکه درخت به طور کامل خشک شود باید از سموم تدخینی مانند دورسبان استفاده شود ابتدا به طور کامل روی تنه با دورسبان سمپاشی و بلافاصله با نایلون های پلاستیکی دور تا دور نخل بسته شود.

می توان از تله های فرمونی به ازای هر ۵۰ درخت یک تله بر روی زمین جهت به دام انداختن سوسک های نر و ماده استفاده کرد درون تله ها از جاذب هایی چون مفز تنه خرما قرار داده شود.

سوسک شاخدار از مهم ترین آفات و بیماری های خرما

سوسک شاخدار یا سوسک کرگدنی از دیگر آفات خرما با نام علمی Oryctes elegans بوده یک نسل در سال تولید می کند. این آفت با نام تال در ایران هم شناخته می شود.

سوسک های بالغ با مساعد شدن هوا در فصل بهار بر روی قسمت های مختلف درخت خرما از قبیل تاج، الیاف، خوشه و دمبرگ تخم ریزی می کند.

خسارت این آفت مربوط به مرحله سوسک های بالغ و لارو است.

نحوه خسارت سوسک شاخدار:

لارو سوسک شاخدار خرما از ساقه گل، گل های آذین، خوشه و دمبرگ تغذیه می کند که به دلیل خسارت وارده به قسمت های مختلف گل در برخی اوقات خوشه میوه تشکیل نمی شود .

یا در صورت تشکیل خوشه از لحاظ ظاهری کیفیت خوبی نخواهد داشت و خوشه های خرما چروکیده می شوند.

از طرفی لاروها با تغذیه خود حفره ای درون دمبرگ ها و دم خوشه خرما ایجاد می کنند که باعث می شوند خوشه ها و شاخه ها بشکند.

سوسک های کامل با آرواره دهانی خود ابتدا سوراخی روی نخل خرما ایجاد می کنند سپس درون هر یک از سوراخ ها یک تخم قرار می دهند که این سوراخ ها خود محل ورود قارچ های ساپروفیت مثل آسپرژیلوس است.

لاروها پس از خروج از تخم در قسمت پایینی درخت خرما بر روی تنه ابتدا حفره ای به نام گهواره درست می کنند و درون آن تبدیل به شفیره می شوند و زمستان گذرانی می کنند که این خود خسارت را دو چندان می کند.

مبارزه غیرشیمیایی با سوسک شاخدار از آفات خرما:

سوسک های شاخدار شب فعال هستند بنابراین با قرار دادن تله های نوری می توان آن ها را به دام انداخت.

این آفت ارقامی با بافت نرم را بیشتر ترجیح می دهد بنابراین در استان هایی که گزارش آفت بالا بوده موقع احداث نخلستان به این نکته توجه شود.

سوسک ها اندازه بزرگی دارند در صورت پایش معدوم شود.

مبارزه شیمیایی با آفت سوسک شاخدار:

از آنجایی که خروج حشرات کامل از مرحله شفیرگی پس از اتمام دوره زمستان گذرانی به طور همزمان نیست بنابراین سمپاشی شیمیایی توصیه نمی شود.

پیشنهاد می شود طعمه مسموم حاوی دو کیلوگرم سم سوین با ۱۰۰ کیلوگرم سبوس گندم در ۵۰ لیتر آب حل شود و به خوبی طعمه تا یکنواخت شدن کامل مخلوط و غروب هنگام بر روی تاج درخت خرما از اواخر زمستان تا زمان برداشت خرما با فاصله زمانی هر ۶۰ روز یکبار پاشیده شود.

کنه گرد آلود از آفات خرما

در استان های جنوبی ایران در ماه های گرم تابستان وقتی میوه های خرما خارک هستند، مورد حمله شدید کنه گرد آلود خرما با نام علمی olygonychus afrasiaticus قرار می گیرد.

برگ ها و میوه های خرما بر اثر تغذیه کنه به رنگ خاکستری در می آیند.

در صورت طغیان کنه کل خوشه با تارهای عنکبوتی پوشیده می شوند. خوشه های درخت حالت گرد و غباری به خود می گیرند (گردی شدن خرما)، در نهایت خوشه های خرما تیره می شوند و ریزش می کنند.

به این آفت کنه آرد آلود خرما یا کنه تار عنکبوتی هم گفته می شود.

کنترل شیمیایی با کنه گرد آلود از آفات خرما:

اواخر فصل بهار مصادف با گرم شدن هوا و شروع فعالیت کنه ها، در صورت شرایط دمایی مناسب، نخل های خرما با گوگرد پاشی و پس از ۲۰ روز دوباره تکرار گردد.

می توان از کنه کش های آبامکتین، تیازوکس (نیسورون)، فن پیروکسین مبت (اورتوس) استفاده کرد برای اثر بخشی مبارزه نیاز است جهت از بین بردن تخم، پوره و کنه های بالغ از ترکیب کنه های کش های با تاثیر تخم کش، پوره کش و بالغ کش استفاده کرد.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تماس با ما ( اینجا کلیک کنید )