گیاه دارویی چای ترش
گیاه دارویی چای ترش از خانواده مالواسه، گیاهی است یک ساله یا چندساله و می‌تواند ۲ متر ارتفاع رشد داشته باشد. گل‌های زرد با کاسبرگ‌های سبز که بعد از رسیدن میوه، کاسبرگ‌ها به رنگ قرمز در می آیند.
گل دهی در اواخر شهریور یا اوایل مهر بوده و کاسبرگ‌ها در آبان و آذر آماده قابل برداشت هستند. کاشت چای ترش عمدتا با بذر است و به صورت مخلوط با سایر درختان کشت می شود.
کاشت گیاه دارویی چای ترش
کاشت چای ترش معمولاً بوسیله بذر تکثیر میشود، اما گاهی به آسانی از طریق قلمه رشد می‌کند. این روش گیاهان کوتاه تری ایجاد می‌کند که به صورت کشت مخلوط در بین درختان و گیاهان دیگر کاشته میشود است که در این صورت عملکرد کاسبرگ‌ها نسبتاً پایین است.
چون گیاهی با ریشه‌های عمیق است در تهیه بستر بذر شخم عمیق تا عمق ۲۰ سانتیمتر توصیه میشود. اگر این گیاه فقط برای تولید کاسبرگ کشت شود، زمان مناسب کشت در اردیبهشت می باشد.
اگر کشت برای شاخ و برگ باشد بذر را می توان در اسفند و بدون تنک کردن کاشت. بذرها بیشتر در ابتدای بهار در گلخانه های گرم کشت میشود و به سرعت رشد می‌کند.
اگر رشد آن ها سالانه در نظر شود در ابتدای تابستان قسمت های اصلی آن شکل می گیرد و باید توسط چارچوب از آن ها باید محافظت شود تا رشد آن ها به طور کامل شکل گیرد.
اگر به عنوان یک گیاه چند ساله کشت شود باید سال اول رشد را در گلخانه و در اوایل تابستان از گلخانه خارج تا مورد پرورش قرار گیرد. قلمه چوبی نشده باید در ماه های تیر و مرداد در چارچوب باشد.
در طول مدت زمستان این گیاه باید در گلخانه های گرم مورد پرورش قرار گیرد و پس از آخرین سرما از گلخانه خارج شود. برای تولید کاسبرگ، بذرها باید در یک بستر مناسب کشت شوند زمانی که گیاهچه ها به ارتفاع ۱۰ سانتیمتر رسیدند، به فواصل روی ردیف بین ۲ متر نشاء می‌شوند.
اما بذرها معمولا به طور مستقیم در مزرعه، به مقدار ۶-۴ بذر در هر کپه کشت می‌شوند، کپه ها به فاصله ۱/۸ متر روی ردیف و ۱/۵ متر بین دو ردیف می باشد، در مرحله ۳-۲ برگی گیاهچه‌ها به میزان ۵۰ درصد تنک می‌شوند.
داشت
دمای مناسب برای رشد گیاه چای ترش
در ابتدای فصل باید حداقل ۱۵ درجه سانتی گراد باشد. در ماههای اولیه رشد حرارت نباید از ۲۱ درجه سانتی گراد کمتر بیاید و دمای مناسب برای رشد این گیاه بین ۱۶ تا ۳۲ درجه سانتی گراد است.
در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری با بیشترین ارتفاع از سطح دریا ۹۰۰ متر مناسب است. دمای مناسب برای جوانه زنی بذور بین ۱۲ تا ۲۵ درجه سانتی گراد است. چای ترش گیاهی مقاوم و یکساله است. دامنه دمایی رشد این گیاه بین ۱۲.۵ تا ۲۷.۵ درجه سانتی گراد است.
دامنه قابل تحمل pH خاک بین ۴.۵ تا ۸ است. در سال اول بعد از کاشت بذر می‌تواند به صورت یک گیاه یکساله تبدیل شود. این گیاه به طول روز حساس است و اگر طول روز بیشتر از ۱۳ ساعت باشد گلدهی اتفاق نمی‌افتد.
رطوبت چای ترش
در ماههای اول به ۱۲۵ تا ۲۵۰ میلی متر آب نیاز دارد. در طی فصل رشد به حدود ۱۸۲۰ میلی متر آب نیاز دارد. این گیاه دوره های خشکی را به خوبی تحمل می‌کند.
البته اگر بارندگی یا رطوبت در طول فصل رشد زیاد باشد باعث خشک شدن و کاهش کیفیت محصول میشود. بارندگی سالانه مناسب برای رشد 1000 تا ۳۰۰۰ میلی متر است.
کاشت گیاه چای ترش
معمولابه وسیله بذر تولید می‌شوند. شخم عمیق به اندازه ۲۰ سانتی متر توصیه میشود. زملان کشت مستققیم در اردیبهشت ماه با فاصله بین ردف ۱.۵ تا ۲ متر و فاصله بین بوته ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متر و عمق کاشت ۱.۵ تا ۲ سانتی متر است.
با توجه به تجزیه خاک قبل از کاشت ۱۰ تا ۱۴ تن کود دامی در هکتار قابل توصیه است. میزان بذر مورد نیاز در هکتار ۱۵ کیلو گرم در هکتار است. زمان کشت بع از رفع سرمای زمستانه در بهار است.
در هر گودال ۳ تا ۵ بذر کاشته میشود که بعد از مرحله ۳ تا ۵ برگی باید نصف گیاهچه ها تنک شوند. در روش نشا کاری وقتی اندازه گیاهان به ۷.۵ تا ۱۰ سانتی متر رسید باید به زمین منتقل شوند.
در مناطق معتدله به عنوان محصولی تابستانه قابل کشت است. برای کشت بذر ها از بذر کار ذرت کوچک استفاده میشود.
آبیاری گیاه چای ترش
به دلیل کم آبی موجود در کشور استفاده از هر دو روش دیم و آبی مناسب است. این گیاه در مناطقی با بارندگی حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ میلی متر حدود ۹۰ تا ۱۲۰ روز زمان برای رشد تا برداشت نیاز دارد.
در کشاورزی سنتی چای ترش معمولا هفته ای یک بار آبیاری شده و اگر فصل رشد ۱۸ هفته باشد به ۱۸ نوبت آبیاری نیاز دارد. در مراحل رشد برگ و ریشه به کودهای نیتروژنی نیاز دارد.
به طور کلی در هر هکتار به ۸۰ کیلو گرم نیتروژن، ۳۶ تا ۵۴ کیلو گرم فسفر و ۷۵ تا ۱۰۰ کیلو گرم پتاس نیاز دارد.
سایر مطالب:
گیاه دارویی بابونه از کاشت تا برداشت
تکثیر گیاه چای ترش
کاشت بذر در ابتدای بهار و یا در گلخانه های گرم انجام میشود. جوانه زدن بذرهای چای ترش سریع انجام میشود. وقتی اندازه گیاهان به اندازه کافی بزرگ شد می‌توان آنها را داخل گلدان بزرگتری منتقل کرد.
اگر به عنوان گیاهی یکساله کاشته شود می‌توان بذر را در اوایل تابستان در زمین اصلی کاشت. اگر به عنوان گیاه دو ساله کشت شود باید سال اول در گلخانه و در سال دوم در فضای باز کاشته شود.
قلمه های این گیاه که چوبی و رسیده هستند در تیر تا مرداد گرفته شده و در گلخانه کاشته می‌شوند. در طول زمستان در گلخانه گرم کاشته میشود و در فصل بهار بعد از پایان یافتن آخرین سرما یا یخبندان در زمین اصلی کاشته می‌شوند.
خواص و کاربردهای گیاه دارویی چای ترش
کاسبرگ گل های چای ترش به صورت خام و در سالاد قابل مصرف است. در تهیه نوشیدنی، چای، ژله، مربا، سوپ، سس ها و ترشی ها قابل مصرف است. کاسبرگ این گیاه از نظر میزان اسید سیتریک و پکتین غنی است. این گیاه به دلیل داشتن رنگ قرمز می‌تواند به عنوان رنگ خوراکی استفاده شود. از جوشاندن و شیرین کردن کاسبرگ این گیاه نوشیدنی مرغوبی تهیه میشود. همچنین از بو دادن و پودر کردن دانه ها در تهیه انواع سوپ و سس استفاده میشود.
کاربردهای دارویی گیاه چای ترش
از جمله خواص دارویی این گیاه کنترل درد معده، ضد اسپازم، اشتها آور، از بین برنده اوره، تب بر و قابض است.
از جمله فواید دیگر این گیاه دارویی مسهل صفرا، تسکین دهنده، آرام بخش، مبرد، کنترل سرطان، سرفه، ضعف و ناتوانی جنسی، سوء هاضمه، بیماری های قلبی، سوزش ادرار و سرفه است.
