ضدعفونی کننده و داروهای آبزیان
ضدعفونی کننده و داروهای آبزیان نقش بسیار مهمی در پرورش ماهی تجاری ایفا می‌کنند. از آنجایی که تراکم سامانه‌های پرورش مدام در حال افزایش است بروز بیماری‌های واگیردار می‌تواند تلفات و خسارت سنگینی به آبزی پرور تحمیل کند.
اهمیت داشتن اطلاعات درباره مواد ضدعفونی کننده و داروهای آبزیان
بنابراین شناخت مواد ضد عفونی کننده، داروها و واکسن‌ها و موارد کاربرد هر یک از آنها می‌تواند در موفقیت اقتصادی شما در امر پرورش تاثیر بسزایی داشته باشد.
معرفی انواع ضدعفونی کننده و داروهای آبزیان
۱- ضد عفونی با نمک:
نمک یکی از پر استفاده‌ترین داروها در پرورش ماهی است. برخی از آن به عنوان آسپیرین دنیای آبزی پروری یاد می‌کنند. سدیم کلراید می‌تواند انگل‌های خارجی بسیاری را درمان کند . برای پایین آوردن استرس ماهی‌ها در مواقع نقل و انتقال و جابجایی استفاده می‌شود.
روش‌های استفاده، غلظت و مدت زمان استفاده از یک مقدار غلظت خاص به عواملی مانند نوع بیماری، گونه ماهی، وزن و نوع استخر مورد استفاده بستگی دارد.
۲- ضد عفونی با فرمالین:
فرمالین برای کنترل انگل‌های خارجی در ماهی‌ها استفاده شده و روش استفاده از آن استحمام ماهی است. فرمالین در مقابله با اکثر انگل‌های پروتوزوئا و همچنین برخی از انگل‌های بزرگتر مانند ترماتودهای تک ژنی بسیار موثر است.
فرمالین انگل‌های موجود در آبشش‌ها ، سطح پوست و باله‌ها را از بین می‌برد. معمولا از این روش درمانی برای عفونت‌های باکتریایی یا قارچی خارجی استفاده می‌کنند. علاوه بر این، غلظت‌های بالای فرمالین برای کنترل قارچ‌های تخم ماهی استفاده می‌شود.
در استخرها در روش حمام طولانی مدت، ممکن است از دوز ۱۵ تا ۲۵ میلی گرم در لیتر فرمالین (۲ قطره در گالن) استفاده شود.
در حمام‌های کوتاه مدت فرمالین با دوز ۲۵۰ میلی گرم در لیتر به مدت ۳۰-۶۰ دقیقه استفاده می‌شود. هنگامی که دمای آب افزایش می‌یابد، غلظت فرمالین باید کاهش یابد.
۳. ضدعفونی با آکریفلاوین:
در معالجه ماهیانی که تحت تأثیر پروتوزوآ، کپلک‌های آلوده کننده پوست و آبشش ها، پوسیدگی باله‌ها و بیماری‌های قارچی قرار دارند استفاده می‌شود. از محلول آکریفلاوین معمولا با غلظت ۰۲/۰ میلی گرم در لیتر استفاده می‌شود.
دوره‌های ضدعفونی با آن سه روزه هستند و در صورت لزوم تکرار می‌شوند. نقاط ضعف آکریفلاوین به عنوان محلول ضدعفونی کننده حل نشدن آن در آب شور و سمی بودن آن برای گیاهان است.
۴. ضدعفونی با پرمنگنات پتاسیم:
استفاده صحیح از پرمنگنات پتاسیم می‌تواند به طور موثر از رشد بسیاری از عوامل باکتریایی، انگلی و قارچی قبل از ایجاد عفونت‌های فراگیر جلوگیری کند.
پرمنگنات پتاسیم می‌تواند هم در آب شیرین و هم در آب شور با غلظت ۲ میلی گرم در هر لیتر برای حمام طولانی مدت ماهی‌ها مورد استفاده قرار گیرد. حداقل زمان حمام کردن با پرمنگنات پتاسیم ۴ ساعت است.
۵. آنتی بیوتیک‌ها:
آنتی بیوتیک‌ها به طور گسترده‌ای در درمان مشکلات ناشی از رشد و تکثیر باکتری‌ها استفاده می‌شود. دوزهای درمانی آنتی بیوتیک‌ها در دوره‌های ۵ تا ۱۰ روزه در جدول زیر یافت می شود:
| آنتی بیوتیک | آب | غذا |
| اوکسی تتراسایکلین | ۱۰-۱۰۰mg/L | ۳.۵ gr. /100 1b fish /day |
| اریترومایسین | ۴-۸ mg/L | ۴.۵ gr./1001b fish/day |
| کلورامفنیکل | ۱۰ mg/L | ۴ gr. /100 1b fish /day |
| سولفادیمیدین | ۰.۰۲۵ mg/L | ? |
| پنیسیلین | ۸۰۰۰-۱۲۰۰۰ U.I/L | ۲.۵ gr./100 1b fish/day |
برای تعیین آنتی بیوتیک‌های موثر در برابر عامل ایجاد کننده، باید از آزمون حساسیت استفاده شود. دوز دارو به ماهیت بیماری، نوع آنتی بیوتیک، سن و وزن ماهی بستگی دارد.
سایر مطالب:
ضدعفونی سالن مرغداری وآشنایی با مراحل آن
عمل پرالیناژ یا ضدعفونی کردن ریشه در کاشتن درخت ریشه‌باز
اقدامات احتیاطی که هنگام درمان ماهی از طریق آب (ایجاد هرگونه تغییرات مانند اضافه کردن دارو به آب) انجام می‌شود :
- ۱. ۲۴ ساعت قبل از درمان به ماهی غذا ندهید.
- ۲. استفاده از سطل‌های پلاستیکی برای مخلوط کردن داروها.
- ۳. محاسبات دقیق مقدار دوز مصرفی بر اساس میزان جریان آب.
- ۴- درمان را در ساعاتی از روز که دما در کمترین حالت خود است انجام دهید.
- ۵- قبل از انجام درمان در مقیاس وسیع، آزمایشاتی را برای معالجه چند ماهی به عنوان گروه نمونه انجام دهید.
- ۶. در طول درمان ماهی‌ها را به طور مداوم تحت نظر داشته باشید.
- ۷. فقط در صورت نیاز مبرم درمان را تکرار کنید. باید حداقل ۳۰ ساعت از اولین مرحله درمان گذشته باشد.
