دستگاه ردیف کار ،آشنایی با نحوه کارکرد و انواع آن
مشخصات فنی دستگاه ردیف کار یا خطی کار
دستگاه ردیف کار یا خطی کار دستگاهی است که بذر انواع محصولات را در ردیف های با فاصله مشخص، در عمق مشخص کشت می نماید. در این دستگاه ها فاصله بین ردیف ها و عمق کاشت معین بوده .
اما فاصله بین بذر ها در ردیف تعیین نمی شود و مُوَزِّع ها با سرعت مشخص بذر ها را از مخزن به کانال واحد های کارنده منتقل می کنند. مقدار بذر ریخته شده در واحد طول (غالباً متر) قابل تنظیم است.
اما دستگاه دقیق کار علاوه بر کاشت بذر در عمق و فاصله ردیف مشخص، در هر ردیف بذر ها را نیز در فواصل معین کشت می نماید. با استفاده از ردیف کار، عملیات داشت و برداشت به علت ردیفی و منظم کاشته شدن بذر ها به راحتی انجام می شود.
نحوه کار انواع ردیف کار
- ایجاد حفره و شیار در خاک برای کاشت بذر (ادوات شیار باز کن)
- کاشتن بذر به مقدار یکسان در خاک (بذر به صورت مکانیکی یا مکشی داخل لوله ای ریخته می شود که نهایتاً به شیار باز کن ریخته می شود).
- پوشاندن خاک روی بذر با چرخ های فشاری
- فشردن خاک روی بذر (برخی از ردیف کار ها این تجهیز را ندارند)
اجزاء دستگاه ردیف کار
دستگاه های ردیفکار مختلف ممکن است به تناسب کاربرد، شامل همه یا تعدادی از این تجهیزات باشند:
- شاسی دستگاه
- مخزن بذر
- سیستم های انتقال توان
- فاروئر ها (شیار بازکن ها)
- موزع ها (مکانیزم تنظیم کننده میزان ریزش بذر، موزع ها بذر را از مخزن بذر به لوله های سقوط می برند)
- کارنده ها (مکانیزم های قرار دهنده بذر در خاک)
- چرخ های فشار (چرخ های تثبیت کننده بذر در داخل خاک)
- وسایل پوشاندن بذر
- تنظیم کننده عمق کشت
- سیستم پنوماتیک و واحد گیربکس
انواع دستگاه خطی کار (ردیف کار)
۱) عمیق کار خطی کار
دستگاه بذر کار خطی کار کاشت بذر را به صورت خطی فراهم می کند. کارنده ها یا شیار باز کن های این خطی کار از نوع کفشکی بوده و بذر ها را بصورت یکنواخت در ردیف کاشت کشت می نماید.
شیار باز کن کفشکی از دو صفحه همگرا تشکیل شده که برای خاک های نرم و بدون کلوخه مناسب است. دستگاه دارای موزع های استوانه ای شیار دار می باشد .
که به کمک کپه های زیرین و اهرم های تنظیم آن می توان انواع بذر ها را از نظر ابعاد و اندازه کشت نمود. قسمت های پوشاننده بذر این دستگاه از نوع فنری هستند که موجب می شود بذر ها بطور یکنواخت و مناسب داخل خاک پوشیده شوند.
با استفاده از مکانیزم های تنظیم ریزش بذر می توان مقدار بذر کشت شده در هکتار را تنظیم نمود.
۲) دستگاه عمیق کار دیم
دستگاه عمیق کار دیم، بصورت ترکیبی عمل می کند. این دستگاه بذر و کود را به طور جداگانه در عمق های مشخص قرار می دهد و با پوشاندن خاک روی آنها از طریق چرخ های فشارنده باعث چسبندگی بین بذر و خاک می شود.
این عمل موجب حفظ رطوبت خاک می گردد. همچنین با حرکت این دستگاه روی زمین شیار های V شکل برای به دام انداختن آب باران و برف ایجاد می شود. دستگاه های عمیق کار در دو مدل با چرخ فشار لاستیکی و چرخ فشار فلزی تولید می شوند.
دستگاه عمیق کار با چرخ فلزی برای کار در اراضی سنگلاخی طراحی و ساخته شده و دستگاه عمیق کار چرخ لاستیکی برای کار در سایر اراضی کاربرد دارد.
فاصله بین ردیف های کشت، عمق کشت، میزان ریزش بذر و کود در این دستگاه قابلیت تنظیم دارند. موزع های بذر در ردیف کار دیم، استوانه ای و شیار دار بوده و موزع کود، دندانه دار است.
۳) دستگاه ردیف کار عمیق کار کشت مستقیم دیم
از چالش های پیش روی کارشناسان و مهندسین کشاورزی در بخش مکانیزاسیون و زراعت، استفاده از تکنولوژی های کشاورزی حفاظتی می باشد .که بیشتر در کشت دیم و محصولاتی نظیر گندم، جو و نخود و دیگر حبوبات مورد استفاده قرار میگیرند.
که در بخش های وسیعی از اراضی کشور کشت می شوند. بیشتر دستگاه های ارائه شده برای کشت دیم حفاظتی، به دلیل مطابقت نداشتن با شرایط کشت دیم اراضی کشور، مورد استقبال کشاورزان قرار نگرفته است.
دستگاه عمیق کار کشت مستقیم دیم، کاملا با شرایط کشت دیم کشور مطابقت دارند و در نوع خود اولین دستگاه مختص شرایط بومی کشور هستند. بیشتر آن ها دارای شیار باز کن های بیلچه ای و چرخ فشار دهنده می باشند.
سایر مطالب:
مسی فرگوسن؛ سازنده بهترین تراکتور ۲۰۱۷
عملیات خاک ورزی و معرفی انواع روش های آن
۴) دستگاه بذر کار و کود کار جوی و پشته کار
دستگاه بذرکار کودکار جوی و پشته کار همزمان با کاشت بذر، کود را نیز داخل خاک قرار می دهد. این دستگاه دارای دو مخزن مجزا یکی برای کود و دیگری برای سم است. کارنده های کفشکی این دستگاه عمق کشت یکنواختی ایجاد می کنند.
دستگاه بذر کار و کودکار جوی و پشته کار، به موزع های از نوع استوانه ای شیار دار مجهز می باشد که با استفاده از اهرم های تنظیم، شرایط را برای کشت انواع بذر در ابعاد و اندازه مختلف فراهم می نماید.
فاروئر های این دستگاه ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر از هم فاصله دارند. این خطی کار می تواند جوی (برای آبیاری) و پشته (برای کاشت) ایجاد کند. توان دستگاه حدود ۷۵ اسب بخار است.
کارنده ها در پشته ایجاد شده، عملیات کشت را انجام می دهند. میزان ریزش کود و بذر در هکتار، فاصله بین کارنده ها و عمق کشت در این دستگاه قابل تنظیم می باشند.
۵) دستگاه بذر کار کود کار دیسکی
وجود بقایای گیاهی در اراضی آبی، علی رغم اینکه به رشد محصول کمک می کنند و هوادهی و تنفس خاک را بیشتر می کنند. اما در زمان کاشت مشکلاتی را برای دستگاه های بذر کار فراهم می کنند. با جمع شدن مقابل کارنده ها امکان کشت یکنواخت را از بین می برند.
برای اینگونه مزارع استفاده از دستگاه بذرکار کودکار دیسکی مشکل بقایای گیاهی را بطور کامل برطرف می نماید. بشقاب های بذرکار دیسکی با زاویه خاص خود بقایای گیاهی را برش زده و شیار مناسب را برای قرار گیری بذر فراهم می نمایند.
۴ عدد سست کننده که هم سطح با چرخ های عقب تراکتور هستند، در کلوخه ها فرو رفته، آنها را می کنند و زمین را آماده ایجاد شیار می کنند. این دستگاه دارای موزع های استوانه ای شیار دار می باشد که با تنظیم اهرم، امکان کاشت انواع بذر را فراهم می نماید.
فاصله بین ردیف های کاشت ۱۳۰ میلی متر، عمق کاشت بین ۲ تا ۱۰ سانتی متر و تعداد ردیف های کاشت از ۱۷ تا ۲۳ عدد متغیر هستند.
۶) دستگاه بذرکار کودکار کشت مستقیم آبی یا ماشین خطی کار
امروزه برای حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از فرسایش آن، خاکورزی حفاظتی مورد توجه بسیاری از کارشناسان و کشاورزان قرار گرفته است.
دستگاه بذرکار کودکار مستقیم کشت دستاورد مهم در این روش کشت می باشد که تحول عظیمی را در راستای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی و حفظ منابع خاکی، آبی و گیاهی فراهم نموده است.
استفاده از دستگاه بذر کار کشت مستقیم نیازی به شخم زمین ندارد و بدون انجام شخم قادر به کشت بذر در زمین های زراعی است. در عملیات کاشت بدون خاکورزی (No tillage)، صرفا بخش هایی که بذر کشت می شود مورد خاکورزی قرار می گیرند .
سایر قسمت های خاک دست نخورده باقی می ماند. همین عامل باعث کاهش مصرف آب و رواناب، افزایش مقدار کربن و نفوذ پذیری آب و مانع از ایجاد فرسایش بادی و آبی و تبخیر می شود.
۷) دستگاه ردیف کار پنوماتیک
دستگاه ردیف کار پنوماتیک در مدل های ۴، ۶ و ۸ ردیفه تولید می گردد و برای کاشت انواع محصولات نظیر، آفتابگردان، ذرت، پنبه، سویا، چغندر قند، گوجه فرنگی و انواع صیفی جات مورد استفاده قرار می گیرد.
در دستگاه ردیف کار پنوماتیکی، فاصله بین ردیف ها از صفر تا ۸۰ سانتی متر قابل تنظیم است. در ردیف کار های پنوماتیکی انتقال بذر از مخزن به لوله های سقوط بر حسب مکش صورت می گیرد.
گیربکس مرکزی به کمک سیستم پنوماتیک فاصله قرار گیری بذر ها در ردیف های کشت را تنظیم می کند. واحد های کارنده و چرخ های شیار بازکن دستگاه بذر کار پنوماتیکی برای بذر های مختلف متفاوت می باشند.
۸) دستگاه عمیق کار کمبینات مکانیکی یا ماشین های بذرکار مرکب کشاورزی
عملیات خاکورزی و کاشت بذر شامل چندین مرحله می باشد. تردد ادوات کشاورزی باعث شکسته شدن خاکدانه ها شده و خاک کشاورزی به خاک مرده تبدیل می شود.
برای جلوگیری از این مشکل سعی می شود عملیات کشاورزی اعم از کاشت، داشت و برداشت با حداقل تردد صورت گیرد. این مسئله تولیدکنندگان را به تولید دستگاه های مرکبی که با یک با عبور از زمین چند کار را همزمان انجام دهد ترغیب نموده است.
دستگاه عمیق کار مرکب (کمبینات) مکانیکی در این راستا طراحی و ساخته شده است. برای کار با این دستگاه عمیق کار مرکب، شخم اولیه زمین کافی می باشد.
دستگاه عمیق کار مرکب با استفاده از کلوخ خردکن های نصب شده در جلوی خود بستر را برای بذر آماده می نماید و در مرحله بعدی فرایند کاشت توسط کارنده ها صورت می گیرد.
سرویس و نگهداری ردیف کار ها و خطی کار ها
- بعد از کار، بذر و کود اضافه دستگاه را تخلیه کنید.
- سعی کنید بذر کار را در مکان سرپوشیده نگه دارید، باد چرخ های آن را کمی تخلیه کنید و زیر آن ها تخته قرار دهید.
- قطعات آسیب دیده را تعویض و پیچ و مهره ها را سفت کنید.
- قسمت هایی که نیاز به گریس دارند را گریس کاری کرده و بقیه قسمت ها را از گریس پاک کنید.
مزایای ردیف کار
- منجر به صرفه جویی در مصرف آب و کشت یکنواخت می شود.
- میزان مصرف بذر در واحد سطح کمتر است.
- عملیات داشت مانند وجین و سله شکنی و خاک ریختن پای بوته به راحتی با ماشین آلات و بدون نیاز به کارگر انجام می شود.
- به دلیل قرار گرفتن بذر ها در عمق یکسان، همه بذر ها سبز می شوند.
- برای محصولات دیمی بسیار مناسب است.
