گیاه تره‌فرنگی و آشنایی با کاشت ،داشت و برداشت
گیاه تره‌فرنگی محصول فصل خنک است و در هوای خنک با دمای مناسب ۱۲-۲۳ درجه سانتی‌گراد رشد ایده آلی دارد. گیاهی دوساله اما معمولاً به‌صورت یک‌ساله رشد می‌کند.
گیاه تره‌فرنگی
قسمت اعظم و برگ‌های سبز گیاه، “flag” نامیده می‌شود و قسمت سفید معمولاً “stem” یا “stalk” نامیده می‌شود. هرچند که از نظر گیاه‌شناسی، این اسامی نادرست هستند.
قسمت سفید گیاه از نظر گیاه‌شناسی ساقه نیست بلکه دسته‌ای محکم از غلاف‌های برگ است. تره‌فرنگی به جای اینکه یک پیاز محکم مانند پیاز ایجاد کنید، یک استوانه بلند از غلاف‌های برگ تولید می‌کند که عموماً با فشار دادن خاک اطراف آن، سفید می‌شود.
تعداد روزهای بلوغ بسته به رقم از ۵۰ تا ۱۵۰ روز متغیر است. ارقام زودرس قبل از گرمای تابستان و ارقام دیررس قبل از اولین یخبندان سخت آماده برداشت هستند.
تکثیر گیاه تره‌فرنگی
تره‌فرنگی به‌طورکلی از بذر یا بعضی مواقع از طریق انتهای ساقه ریشه‌دار گیاه (برای کشت در باغچه خانه) قابل تکثیر است.
تکثیر از طریق بذر
بذر را در داخل گلدان‌ها یا سینی‌های نشا کشت کنید. آن‌ها را در سطح خاک غنی پخش‌کنید و با مقدار بسیار کمی خاک بپوشانید. بذرها بعد از ۵ تا ۱۲ روز جوانه می‌زنند.
تا زمانی که دمای هوا زیر ۲۵ و بالاتر از ۱۲.۵ درجه سانتی‌گراد باشد می‌توانید بذرها را در خارج از گلخانه کشت کنید. دمای مطلوب برای جوانه‌زنی بین ۲۱ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. هنگامی‌که ارتفاع نشاها ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر باشد، آماده انتقال هستند.
با حرکت دادن آن‌ها به خارج از گلخانه برای چند ساعت در روز آن‌ها را مقاوم کنید. به‌تدریج مدت زمان صرف شده برای خارج کردن آن‌ها از گلخانه در روز را برای حدود یک هفته طولانی‌تر کنید.
هنگامی‌که نشاها آماده انتقال هستند، آن‌ها را از درون سینی خارج کرده و به آرامی در خاک قرار دهید.
سوراخ‌های باریکی در بستر آماده خود ایجاد کنید که تقریباً نیمی از عمق نشاها، از ریشه تا بالای ساقه را در بر بگیرد. سوراخ‌ها باید باریک باشد و قطر آن بیشتر از ۲.۵ سانتیمتر نباشد.
برخلاف حفر سوراخ با بیل در باغ می‌توان آن‌ها را با استفاده از یک نشاکار یا بیلچه در زمین ایجاد کرد. فاصله نشاها از هم تقریباً باید ۱۵ سانتیمتر روی ردیف‌ها و ۳۰ سانتیمتر بین ردیف‌ها باشد. نشاها را داخل سوراخ‌ها قرار دهید. بهتر است برخی از قسمت‌های سبز زیر سطح خاک باشد.
سوراخ‌ها را با آب پرکنید. خاکی که اطراف نشاها ریخته می‌شود باید نرم و سست باشد و به تره‌ها اجازه دهد تا متورم و قطور شوند و رشد کنند.
تکثیر از قطعات
شما می‌توانید از انتهای ساقه ریشه‌دار گیاه تره‌فرنگی، شروع به تولید گیاه جدیدی کنید. قسمت بالای ساقه را قطع کنید و حداقل ۲.۵ سانتیمتر از ساقه در انتها باقی بگذارید و ریشه‌های آن دست‌نخورده باقی بماند.
این قطعات را در یک ظرف آب قرار دهید، آب را اضافه کنید تا حدود نیمی از ساقه را بپوشاند، سپس آن را در مقابل یک پنجره آفتابی قرار دهید. به زودی گیاهان جدیدی خواهید داشت.
هنگامی‌که قسمت بالا ۵ تا ۷.۵ سانتیمتر رشد کرد، می‌توانید آن را انتقال دهید و در باغ کشت کنید.
فواصل کاشت
فواصل ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر روی ردیف‌ها و ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر بین ردیف‌ها جهت کشت تره‌فرنگی توصیه می‌شود.
داشت
تره‌فرنگی‌ها خاک غنی و دارای زهکشی خوب با pH بین ۶ و ۷ را ترجیح می‌دهند. تره‌فرنگی روزانه به حداقل هشت ساعت نور خورشید نیاز دارد.
بسیاری از ارقام برای بالغ شدن به یک دوره رشد طولانی ۱۲۰ تا ۱۵۰ روز نیاز دارند، اما ارقام جدیدتر ممکن است به کمتر از ۹۰ روز زمان نیاز داشته باشند.
تره‌فرنگی با دارا بودن یک سیستم ریشه‌ای کم‌عمق، در هفته به حدود یک اینچ آب نیاز دارد، بنابراین میزان بارش محلی را ارزیابی کنید و اگر میزان بارش کم بود، حتماً آن‌ها را آبیاری کنید. اطراف گیاهان را مالچ بکشید.
قسمت سفید تره‌فرنگی نسبت به قسمت سبزرنگ برای پخت‌وپز و خوردن، لطیف‌تر است و فیبر کمتری دارد؛ بنابراین، باغبانان معمولاً برای جلوگیری از ساختن کلروفیل و سبز شدن آن، قسمت‌هایی از اطراف ساقه را با خاک می‌پوشانند.
خاک دادن زودهنگام، زمانی که گیاهان هنوز کوچک هستند باعث پوسیدگی گیاه و از بین رفتن آن می‌شود. همچنین جهت بلانچینگ می‌توانید یک غلافی از مقوا یا مواد دیگر اطراف ساقه بپیچید.
تره‌فرنگی متحمل به سرما است و بسته به واریته، می‌تواند درجه حرارت پایین ۱۵- درجه سانتی‌گراد را تحمل کند و گفته‌شده است که یک یا دو یخبندان طعم آن را بهبود می‌بخشد؛ اما شما قطعاً می‌خواهید قبل از یخ زدن زمین آن‌ها را برداشت کنید.
اگر تره‌فرنگی در معرض یخبندان قرار گیرد در فصل بهار و با گرم شدن هوا احتمالاً به بولتینگ و گلدهی می‌رود؛ بنابراین آن‌ها را قبل از گرم شدن هوا برداشت کنید.
اگر هدف از کشت آن تولید بذر باشد اجازه دهید که گیاهان وارد فاز زایشی شوند و به گل بروند. گل‌ها گرد، بنفش، اسطوخودوسی یا صورتی کاملاً جذاب هستند و پس از رفتن به بذر می‌توانید بذرها را برای کاشت در سال آینده برداشت و ذخیره کنید.
نکات رشد
- هشت ساعت آفتاب کامل برای برداشت باکیفیت، موردنیاز است.
- قسمت پایینی ساقه‌ها را بپوشانید تا قسمت سفید ساقه بیشتر شود و رشد سبز کمتری داشته باشد.
- در اواسط فصل رشد از کود سرک استفاده کنید.
گیاهان همراه
تره‌فرنگی همراه گیاهانی مانند هویج، کرفس و توت‌فرنگی کشت می‌شود.
سایر مطالب:
گیاه دارویی بادرنجبویه از کاشت تا برداشت
ارقام تره‌فرنگی
تعدادی از ارقام تره‌فرنگی موجود است که همگی دارای ویژگی‌های مختلفی هستند.
- Amarican flag: 130 روزه، ساقه‌های بزرگ و ضخیم، به رنگ سفید، برگ‌های آبی مایل به سبز، بسیار سفت‌وسخت و مقاوم به سرما، مناسب برای بازار محلی و باغچه‌های خانگی.American Flag به طول حدود ۵۰ سانتیمتر و قطر ۴ تا ۵ سانتیمتر رشد می‌کند.
- Titan: 70 روزه، خیلی بلند، زودرس، رشد قوی، برگ‌های سبز تیره با ساقه‌های سفید و یک رقم تابستانه است.
- Arkansas:105 روزه، شاخ و برگ سبز تیره، متحمل در برابر یخ‌زدگی و دماهای پایین است.
- Dawn Giant:98 روزه. آسان برای رشد، بیشتر از ۱۲ تا ۱۳ سانتیمتر طول و ۵ سانتیمتر عرض دارند.
- King Richard:120 روزه. بلند و باریک و ترد. رقم عالی برای baby leeks.
- Early giant: مناسب برای کاشت در اوایل بهار، Early giant دارای دوره بلوغ کوتاه‌تر از ۹۸ روز است. این نوع واریته به دلیل اندازه و طعم عالی آن شناخته شده است.
- Autumn giant: این واریته بلندقد و به ارتفاع حدود ۷۵ سانتیمتر رشد می‌کند، با ساقه‌هایی که در بلوغ می‌توانند به قطر ۷.۵ سانتیمتر برسد. Autumn giant 135 تا ۱۵۰ روز پس از کاشت، آماده برداشت است.
- Lancelot: این هیبرید قابل‌انعطاف، به ارتفاع ۳۰ تا ۳۵ سانتیمتر با برگ‌های آبی تیره رشد می‌کند. “Lancelot” در بسیاری از مناطق به‌خوبی رشد می‌کند و در ۷۵ روز بالغ می‌شود.
برداشت
اگرچه تره‌فرنگی گیاه دوساله است اما اکثر کشاورزان آن را به‌عنوان یک محصول یک‌ساله کشت می‌کنند. تعداد روزهای بلوغ بسته به رقم از ۵۰ تا ۱۵۰ روز متغیر است.
ارقام زودرس قبل از گرمای تابستان و ارقام دیررس قبل از اولین یخبندان سخت آماده برداشت هستند. ارقام متحمل به یخبندان نیز قابل‌دسترس هستند. اکثر ارقام تره‌فرنگی زمانی که قطر ساقه حداقل به حدود ۲.۵ سانتیمتر برسد آماده برداشت هستند.
بااین‌حال برخی از ارقام کوچک‌تر با رسیدن به قطر ۱.۵ تا ۲ سانتیمتر بالغ و آماده برداشت می‌شوند. تره‌فرنگی با کیفیت خوب باید دارای یک محور سفید و محکم باشد که طول آن بیش از ۷.۵ سانتیمتر باشد.
تره‌فرنگی را می‌توانید هر زمان که به اندازه دلخواه خود برسید برداشت کنید. برخلاف پیاز و موسیر، تره‌فرنگی وقتی بالغ می‌شود نوک برگ‌ها نمی‌میرد (خشک نمی‌شود).
جهت برداشت با دست بوته را به آرامی بپیچانید و سپس با ملایمت از خاک بیرون بکشید. اگر خاک خشک است، می‌توانید در اطراف آن‌ها گودال بکنید و آن‌ها را برداشت کنید.
نگهداری پس از برداشت
تره‌فرنگی را در یک کیسه پلاستیکی در کشو و فریزر یخچال نگهداری کنید. آن‌ها حدود یک هفته تازه خواهند ماند. می‌توانید این سبزیجات را نیز منجمد کنید.
جهت نگهداری و منجمد کردن آن‌ها را کاملاً بشویید، خردکنید و به مدت یک دقیقه در آب جوش بریزید و سپس آبکش نمایید این عمل(بلانچینگ) به سبزیجات کمک می‌کند تا رنگ و مواد مغذی خود را حفظ کنند و آنزیم‌هایی را که می‌توانند باعث فساد شوند از بین ببرد.
