هرس زمستانه ی درختان

هرس زمستانه با شروع فصل زمستان از دغدغه های اصلی اکثر کشاورزان و باغداران می شود و از همان شروع این فصل به فکر هرس باغات خود می باشند. که ذکر نکاتی در این زمینه مخصوصا برای افراد مبتدی و یا افرادیکه هرس کاری را بصورت تجربی یاد گرفته اند می تواند مفید باشد.

هرس زمستانه

حقیقت این است که هرچند اکثر باغداران کار هرس باغات خود را در زمستان انجام می دهند اما باید توجه داشت که هرس زمستانه تنها بخشی از این فرایند است و باغداران نباید از هرس سبز ( تابستانه) غافل باشند.

با توجه به گستردگی مباحث مربوط به هرس انواع درختان و نیز عقاید مختلف و گاه متفاوت در این زمینه ذیلاً برخی نکات عمومی بصورت خلاصه مطرح می گردد.

زمان هرس زمستانه :

متاسفانه بسیاری از باغداران تمتم توجه خود را معطوف به هرس زمستانه می نمایند غافل از اینکه هرس تابستانه نباید فراموش شود. در واقع بطور خلاصه، هرس زمستانه باعث افزایش و تحریک رشد می گردد.

درحالیکه هرس تابستانه موجب محدود شدن رشد ( تکمیل بخشهای بارده و افزایش میوه دهی) می گردد. پس اگر هدفمان افزایش حجم درخت و رشد زیاد می باشد، یا حذف شاخه های مسن و قطور ، می توان این کار را در زمستان انجام داد.

نکته طلایی:

اگر قرار باشد در مورد هرس فقط یک جمله بدانید آن موضوع این است که بدانید در درخت مورد نظر شما ( هر چه که باشد) محل تشکیل میوه کجاست. در واقع محل تشکیل میوه در درختان مختلف متفاوت است و همین موضوع باعث تفاوت کار می گردد.

برای مثال نوع هرس در درخت هلو و شلیل متفاوت از سیب و گلابی می باشد.

شاخه های عمودی و افقی:

اکثر درختان میوه تمایل دارند که بصورت عمودی (تقریبا موازی با تنه اصلی درخت) رشد نمایند. چنین شاخه هایی باردهی بسیار کمتری خواهند داشت و اکثر میوه ها در شاخه های افقی تشکیل می گردد لذا اولویت حذف با شاخه های عمودی است و تا حد امکان از حذف شاخه های افقی پرهیز نمایید.

در حال حاضر تکنیک خم کردن شاخه های عمودی در بسیاری از باغات اجرا می گردد که باعث افزایش باردهی این شاخه ها می گردد. خم کردن شاخه ها توسط بستن با ریسمان یا گذاشتن تکه چوبی در زاویه شاخه عمودی و شاخه مادری حاصل می گردد ( این کار باعث کاهش حرکت شیره پرورده گشته و تحریک گلدهی را باعث می گردد).

میزان حذف شاخه ها (شدت هرس):

شدت هرس ( مخصوصا در تابستان) در درختان مختلف متفاوت است در واقع درختانی که محل تشکیل میوه در شاخه های جدید و تازه رشد کرده باشد ( مثل هلو، شلیل، بادام، مو، فندق، انار، آلوی ژاپنی، پسته و …) بیشتر از درختانی است که اکثر میوه ها در شاخه های مسن تشکیل می شود (سیب، گلابی، گیلاس، زرد آلو، آلوی اروپایی،  و…). هرس شدید در چنین درختانی جهت افزایش رشد و تعداد شاخه های جدید می باشد. اما در کلیه درختان از حذف شاخه های شلوغ، درهم رفته، شکسته و بیمار نباید غافل شد.

جوان سازی درخت:

حتما شنیده اید که باغداری از اینکه درختانش پس از سالها میوه دهی کم بار شده اند ناراحت باشد. بسیاری از درختان پس از سالها میوه دهی بتدریج که مسن میشوند باید تجدید شوند (جوان سازی).

برای این کار باید هر ۲ یا ۳ سال یکبار  ( در زمستان) یکی از شاخه های مسن را قطع (سربرداری) نمود تا از همان محل شاخه های جدید جایگزین و رشد کنند و یک یا دو تا از این شاخه های جدید و قوی را نگهداشته و بقیه را حذف میکنند.

فرم درخت:

درختان به فرمهای مختلفی هدایت و تربیت می شوند اما تا حد امکان نگذارید تاج درخت و مرکز آن شلوغ باشد. شلوغی باعث کاهش نفوذ نور و هوا می گردد که نتیجه ان کاهش میوه دهی و افزایش بیماری ها خواهد بود.

از حذف پاجوشها، تنه جوش ها و شاخه های عمودی مزاحم غافل نشوید.