کنه سیکلامن توت فرنگی و راه های کنترل آن
کنه سیکلامن توت فرنگی
کنه سیکلامن توت فرنگی Phytonemus pallidus fragariae بـا آسیب رسـاندن بــه برگ هـا و میوه ها به طــور مسـتقیم یـا بـا پاییـن آوردن کیفیـت میـوه و بازارپسـندی آن (ماننـد بدشـکلی و دفرمه کردن میوهها) به طـور غیرمستقیم خسارت وارد میکند.
تاریخچه کنه سیکلامن توت فرنگی
این آفت تا سال ۱۳۹۳ در ایران جز آفات قرنطینه ای بود. که اولین بار در همین سال از مزارع توت فرنگی شهرستان سنندج گزارش شد.
سایر مطالب:
انتخاب رقم مناسب توت فرنگی برای کشت و پرورش
زیست شناسی کنه سیکلامن توت فرنگی
کنههای بالغ سیکلامن، بیضی شکل و بــه رنـگ سـفید تـا نارنجی متمایـل بـه صورتـی و بـراق هسـتند. و دو شـکل جنسـی دارنـد. کنـه مـاده بالـغ بـه طول حدود ۲۷۰ و عرض۱۲۰ میکرون است. و پاهـای عقبـی نخی شـکل یــا شـاقی دارد.
دو جفـت مـو در سـطح پشـتی بخـش جلویـی بـدن وجـود دارد. که جفـت دوم بسـیار بلندتـر از مـوی سـطح پشـتی اسـت. برخـی از موهـای پشـتی چماقی شــکل اند و به طور کامل یا در بخشهایی از حاشــیههای جانبی صفحه پشتی وجـود دارنـد.
امــا کنه نر کوچکتر بــوده و دارای متوسط طــول ۲۱۰ و عرض ۱۱۵ میکرون اســت، ساق و پنجه پــای چهارم نرها، در هم ادغــام شدهاند و پاهای عقبی انبرک مانند اســت.
مناطق انتشار و میزبان
پراکندگی گسترده ای دارد این آفت. و از آمریکای شمالی و جنوبی، استرلیا، آفریقا، اروپا و آسیا گزارش شده است.
توت فرنگی، سیکلامن، شـمعدانی، بنفشه آفریقایی، گل داوودی، شاهی آبی، میخک، بگونیا، پیچک، انگور، انجیر، تمشک، زغال اخته، بادمجان و گوجه فرنگی میزبانهای شناخته شده کنه سیکلامن هستند.
علائم کنه سیکلامن توت فرنگی
کنـه سیکلامن برگهای جـوان و غنچهها را ترجیح میدهـد و روی برگهای جوان بازنشده فعالیت و تغذیه میکند. و پس از بازشدن برگها، آن را ترک میکند. و به برگهای جوانتر منتقل میشود.
علائم اصلی خسارت این کنه عبارت اند از:
- قهوهای شدن برگهای جوان
- بدشکلی و ابلقی شدن برگهای بازشده
- به همراه عقیم شدن گلها
- پیچیدگی و بدشکلی گلها
- بد شکلی میوهها
در آلودگیهای شدید دم برگها و دمگلها کوتاه و رشد گیاه متوقف میشود. و بوتههای توت فرنگی ظاهری پهن و کوتوله به خود میگیرند. و میزان محصول تا حد چشمگیری کاهش پیدا میکند.
راههای کنترل کنه سیکلامن توت فرنگی
در بیـن عوامـل خسـارت زای توت فرنگـی، کنتـرل کنـه سیکلامن مشـکل تر از بقیـه اسـت. زیرا بالغان و سـایر مراحل رشـدی کنه سیکلامن در داخـل بافت های مریسـتمی گیـاه، در لابلای برگهای بازنشـده، سرتا سـر رگبـرگ میانـی و برگهای چین خـورده بـه سـر میبرنـد. و رسـیدن محلول سـمی به آنها مشـکل اسـت.
مهم ترین راهکارهای مدیریـت ایــن کنـه جلوگیری از گسـترش آلودگی بــه مناطق جدید و کنترل آن در مناطــق آلوده اســت.
در حــال حاضــر کنــه سیکلامن توت فرنگــی یـک آفــت قرنطینـه داخلی اسـت. و مهم تریـن راهـکار در مدیریـت آن، جلوگیـری از گسـترش آلودگـی بـه مناطـق جدیـد اسـت. بنابراین ردیابـی مزارع و نابـودی بوتههای آلـوده در مناطقی کـه کنـه وجـود دارد، از مهمتریـن راهکارهاسـت و در صـورت گسـترش آلودگـی، اقدامات قرنطینهای کارسـاز نیسـت.
انتخاب نشـا از مناطق عاری از کنه و اطمینان از سلامت گیاهچهها میتواند اولین قدم در جلوگیری از گسترش این کنه باشد.
گیاهان آلوده به کنه سیکلامن توت فرنگی حذف شوند و از بین بروند. در کشت های چندساله و مزارع قدیمی تر خسارت این کنه بیشتر است. بنابراین بررسی مزارع توت فرنگی از زمان ظهور جوانهها تا برداشت محصول باید ادامه یابد و با مشاهده اولین بوتههای آلوده و علائم مربوطه، مبارزه انجام شود.
کنترل شیمیایی
اجتناب از مصرف بی رویه کودهای نیتروژنی و پتاسیم، چون این نوع کودها باعث لقاح بیشتر و افزایش جمعیت کنه میشود.
در صورتی که خسارت کنه به آستانه زیان اقتصادی برسد، سمپاشی با استفاده از کنهکشهای سیستمیک یا کنهکشهای تماسی در زمان مناسب پیشنهاد میشود: مرحله اول، در اوایل بهار و زمانی که تازه جوانههای برگی ظهور کردهاند؛ مرحله دوم، پس از برگ چینی و بازسازی بستر کشت، به منظور تماس بیشتر محلول سمی با کنهها.