گیاه دارویی سیاه دانه از کاشت تا برداشت

0

گیاه دارویی سیاه دانه با نام علمی Nigella sativa از خانوده آلاله (Ranunculaceae) است. گیاهی است یکساله، علفی با ساقه افراشته منشعب، به ارتفاع ۶۱ تا ۷۱ سانتیمتر است. سیاهدانه ترجیحاً گیاهی روز بلند است و زمان کاشت آن بطور معمول اسفند ماه می باشد.

گیاه دارویی سیاه دانه

زمان گلدهی آن در مناطق جنوبی و گرمتر از دهه سوم فروردین و تا دهه اول خرداد طول می کشد. در مناطق سردتر و معتدل تر معمولاً آخر اردیبهشت گلدهی آغاز و تا دهه اول تیرماه ادامه می یابد.

گیاه دارویی سیاه دانه

بطور کلی می توان یک دوره تقریباً سه ماهه رشد و نمو را برای این گیاه در مناطق معتدل در نظر گرفت که از زمان کاشت تا هنگام برداشت به طول می انجامد.

نیازهای اکولوژیک و مراقبتی گیاه دارویی سیاه دانه

این گیاه مخصوص نواحی معتدل و سرد بوده و در مناطق گرمسیر به ندرت یافت می شود. قدرت سازگاری بالایی دارد ولی به کمبود آهن و خاک های ضعیف حساس است و به سرعت زرد می شود.

همچنین به شوری و گرما نیز مقاومت خاصی ندارد. دامنه تحمل سیاهدانه به اسیدیته خاک، نسبتا وسیع است و از ۸/۲ تا ۶/۹ گزارش شده است. pH بهینه برای رشد ۶/۵ می باشد.

مطالب مرتبط:

گیاه رزماری یا اکلیل کوهی و آشنایی با برخی از مهمترین خواص دارویی آن

گیاه دارویی مرزه ، چگونگی کاشت و پرورش مرزه و خواص آن

گیاه دارویی کاسنی ،کاشت و پرورش و خواص دارویی کاسنی

آبیاری

سیاه دانه معمولاً در مناطقی با میانگین بارندگی سالیانه حدودا ۴۰۰ میلی متر به طور طبیعی رشد می کند. در خاک های سبک شنی به دلیل قابلیت جذب کم، دوره آبیاری کوتاه و هر ۴ روز یکبار صورت می گیرد.

در خاک های سنگین دوره های آبیاری طولانی تر و بنابه فصول متغیر است.

تکثیر و کشت

تکثیر سیاه دانه به وسیله بذر انجام می شود. تاریخ کاشت، از اصلی ترین و مهمترین فاکتورها در تعیین عملکرد سیاه دانه عنوان شده است.

جهت کاشت این گیاه، پس از انجام عملیات شخم و تسطیح زمین توسط دیسک، کشت بطور مکانیزه با ردیفکار ریزدانه کار کلزا با خط کشی هایی به فواصل ۳۰ سانتی مترصورت می گیرد. مقدار بذر استفاده ۴-۳ کیلوگرم در هکتار است.

کاشت با بذر کار همدانی می تواند مقدار مصرف بذر را تا ۵۰ درصد افزایش دهد. این مقدار در کاشت دستی ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم خواهد بود. بذر سیاهدانه نسبتاً کوچک است به طوریکه وزن ۱۰۰۰ دانه آن به طور متوسط ۴/۲ گرم گزارش شده است.

کوددهی

مواد و عناصر غذایی کافی، نقش عمدهای در افزایش عملکرد و مقدار مواد مؤثّرۀ گیاه دارد. فصل پاییز افزودن ۲۰ تا ۳۰ تن در هکتار کودهای حیوانی کاملاً پوسیده، سبب افزایش عملکرد می شود. 

کودهای مورد نیاز سیاهدانه فسفر و نیتروژن است، معمولاً به صورت اوره و فسفات مصرف می شوند. بیشترین مقدار مصرف برای عملکرد بهینه ۶۰ کیلوگرم اوره و ۳۰ کیلوگرم فسفات در هر هکتار است.

طریقه مصرف این دو نوع کود به صورت بکار بردن نیمی از کود نیتروژن و همه فسفات در هنگام کاشت می باشد. باقیمانده کود نیتروژن یک ماه پس از کاشت بصورت کود سرک مصرف می شود.

کنترل علف های هرز

دوره بحرانی کنترل علف های هرز سیاه دانه از ۱۱ تا ۶۴ روز پس از جوانه زنی، از کل۹۳ روز دوره رشدی عنوان شده است. برای کاهش علف های هرز، می توان از علفکش پیش رویشی ترفلان استفاده کرد.

همچنین به دلیل جوانه زنی کند و رشد بطئی گیاه از علفکش های فوکوس، گالانت سوپر و نابواس استفاده می گردد.

آفات و بیماری ها

سیاه دانه به کمبود آهن، شوری و خاک های ضعیف حساس است و به سرعت زرد می شود، گرمای شدید را نمی پسندد و انگل سس به این گیاه حمله می کند. در ایران بیماری هایی با علائم کوتولگی شدید، ریز برگی و سبز ماندن اندام گل در این گیاه گزارش شده است

برداشت سیاه دانه

در کشت پائیزه محصول سیاه دانه در خرداد ماه و در کشت بهاره در تیر ماه قابل برداشت می باشد.

با زرد شدن کپسول ها می توان اقدام به برداشت و یا پس از ریشه کنی کل بوته و خشک کردن با خرمن کوبی، بذرهای داخل کپسول را جدا کرد. از هر هکتار زمین کشت شده سیاه دانه مقدار ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بذر به دست می آید.

خواص دارویی سیاه دانه

سیاه دانه در درمان سرطانهای پوستی موثر است. قاعده آور، ضد انگل، مسهل و افزاینده شیر مادران می باشد و برای دفع نفخ معده و بیماری های دستگاه تنفس استفاده می شود.

عصاره روغنی سیاه دانه در کاهش LDL کلسترول و جلوگیری از حملات قلبی به کار میرود. همچنین در بیماریهای پوستی خصوصاً درمان عفونت های قارچی پوست موثر است.

در بررسی اثر سیاه دانه روی بیماری دیابت نتیجه گرفته شد که تجویز خوراکی سیاه دانه باعث کاهش میزانتری گلیسرید و کلسترول سرم و همینطور تسکین درد در این افراد می شود.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تماس با ما ( اینجا کلیک کنید )