ویروس برگ قاشقی سیب زمینی
بیماری ویروسی برگ قاشقی سیب زمینی (PLRV) Potato leaf roll virus یکی از شایع ترین و از نظر اقتصادی مهم ترین بیماری ویروسی سیب زمینی در اغلب مناطق کشت سیب زمینی است. این ویروس متعلق به جنس Polerovirus از خانواده Loteoviridae می باشد. خسارت ناشی از ابتلا به این ویروس را سالانه تا ۲۰ میلیون تن در جهان نیز تخمین زده اند.
ویروس برگ قاشقی سیب زمینی
ویروس برگ قاشقی سیب زمینی یکی از گسترده ترین و از نظر اقتصادی یکی ازمهمترین بیماری های ویروسی سیب زمینی می‌باشد. که باعث ایجاد خسارت کمی و کیفی به این محصول می‌شود. این ویروس در اکثر مناطق کشت سیب زمینی در ایران وجود دارد.
برگ قاشقی سیب زمینی
سیب زمینی بعد از گندم، برنج و ذرت چهارمین محصول غذایی مهم دنیا حساب می‌شود. این گیاه به آفات و بیماری‌های زیادی حساس است و این باعث شده سیب‌زمینی در بین گیاهان زراعی بالاترین میزان مصرف آفتکش ها را داشته باشد. تکثیر و کشت
سیب زمینی به طریق غیرجنسی و توسط غده ها تکثیر می‌شود،کشت مداوم این گیاه از یک توده اولیه بذری پس از چند سال منجر به کاهش چشمگیر میزان محصول آن می‌شود. علت این پدیده که اصطلاحا تحلیل رفتن (تباهی نژادی) بذر سیب زمینی می‌گویند.
که در اثر، آلودگی غده های بذری به عوامل بیماری‌زای گیاهی خصوصا ویروس ها می‌باشد.
علایم بیماری ویروسی برگ قاشقی سیب زمینی چی هست؟
آلودگی اولیه (سال اول): ظهور نشانه های آلودگی در قسمتی از شاخه و برگها اتفاق می افتد . برگ های بالایی رنگ پریده شده و حالت راست (ایستاده) به خود می‌گیرند وبه سمت داخل پیچ میخورند. در آلودگی اولیه گاهی لبه برگ ها نیز کمی حالت قرمزی به خود می‌گیرند.
آلودگی ثانویه (سال دوم): اشاره به بوته های آلوده ای دارد. که حاصل کاشت غده های آلوده هسنتد. علایم آلودگی ثانویه به صورت پیچ خوردگی شدید برگ ها (به ویژه برگ های پایینی) ظاهر می‌شود. برگ های آلوده حالت چرمی و شکننده پیدا می‌کنند
بوته های با آلودگی ثانویه امکان دارد ظاهری کوتوله، راست و رنگ پریده داشته باشند. در برخی ارقام حساس بافت مردگی بافت داخلی در غده ها نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
مطالب مرتبط:
روش های کنترل بیماری لکه سیاه سیب زمینی
چگونگی کنترل بیماری پژمردگی باکتریایی سیب زمینی
عامل و انتقال بیماری ویروسی برگ قاشقی سیب زمینی
بیماری ویروسی برگ قاشقی سیب زمینی توسط ویروس (Potato leafroll virus (PLRV ایجاد می‌شود. که انتقال اصلی آن توسط شته به صورت پایا (گردشی) غیر تکثیری می‌باشد.
به این معنا که به منظور انتقال ویروس توسط شته ناقل به میزبان جدید باید شته ناقل برای مدتی از بافت آبکشی گیاه آلوده به ویروس تغذیه کند. تا ویروس را از گیاه آلوده کسب کند (این زمان حداقل یک ساعت می‌باشد).
پس از دریافت ویروس، شته ناقل بلافاصله قادر به انتقال آن به گیاه جدید نیست و لازم است مدت زمانی که دوره نهان گفته می‌شود، بگذرد.
این ویروس به وسیله چندین شته منتقل می‌شود که مهمترین آنها شته سبز هلو (Myzus persicae) می‌باشد.
ویروس برگ قاشقی سیب زمینی همچنین به وسیله پیوند و اندام های گیاهی تکثیر غیرجنسی مانند غده انتقال پیدا می‌کند. ولی با شیره گیاهی آلوده به گیاهان سالم و یا توسط بذر حقیقی منتقل نمی‌شود.
زمستان‌گذرانی و انتشار بیماری ویروسی برگ قاشقی سیب زمینی به چه صورت است؟
زمستان گذرانی ویروس برگ قاشقی سیب زمینی،در غده های سیب زمینی برداشت شده از بوته های آلوده یا در غده های باقیمانده از بوته های آلوده فصل قبل در خاک مزرعه و یا روی علف های هرز میزبان زمستانه انجام می‌شود.
در بین عوامل فیزیکی،درجه حرارت تاثیر زیادی در شیوع بیماری برگ قاشقی سیب زمینی داشته.
انتشار ویروس برگ قاشقی سیب زمینی از یک مزرعه به مزرعه دیگر توسط شته های بالدار و داخل یک مزرعه هم توسط شته های بالدار و هم شته های بی بال و پوره‌ها انجام می‌شود.
گزارش شده که چند هفته اول پس از جوانه زنی سیب زمینی مهمترین دوره برای گسترش این ویروس است. چون در قیاس با گیاهان مسن، گیاهان جوان حساسیت بیشتری در مقابل ویروس دارند. ویروس از گیاهان آلوده جوان به مقدار بیشتر و راحت تر به وسیله شته های ناقل دریافت می‌شود.
راه های پیشگیری و کنترل بیماری ویروسی برگ قاشقی سیب زمینی
۱- کاشت سیب زمینی های بذری در مناطقی که آب و هوا برای شته‌های ناقل نامساعد است. یا شته ها در اواخر فصل رشد و رویش وارد مزرعه می‌شوند. ،مانند مناطق کوهستانی.
۲- تناوب زراعی با گیاهان غیر میزبان مانند غلات.
۳- عملیات زراعی مانند حذف بوته های خودرو و علف های هرز میزبان از داخل و اطراف مزرعه.
۴- حذف بوته های بیمار از داخل مزرعه، البته این باید در اوایل فصل رشد انجام شود.
۵- تغییر تاریخ کشت و برداشت با توجه به تغیرات جمعیت شته های ناقل به دلیل دوری کردن از مواجهه با اوج فعالیت پروازی شته های ناقل.
۶- استفاده از غده های بذری سالم و دارای گواهی سلامت
۷- دیدبانی جمعیت شته های ناقل با استفاده از تله های زرد، زمانی که جمعیت ناقل به حد بحرانی می‌رسد مبارزه شیمیایی صورت گیرد.
سایر راهها
۸- رعایت فاصله مناسب (حدود ۷۰۰متر) مزارع تولید بذر از مزارع سیب زمینی خوراکی، در مناطقی که جمعیت ناقل بالا است.
۹-انتخاب محل مزارع تولید بذر در صورت امکان به نحوی باشد که جهت وزش باد غالب منطقه از سمت مزارع تولید بذر به سمت مزارع سیب زمینی خوراکی باشد.
۱۰- استفاده از حشره کش های سیستمیک با قابلیت جذب از طریق ریشه مانند ایمیداکلوپراید یا تیامتوکسام . به صورت بذر استفاده قبل از کاشت. جهت حفاظت از بوته های سبز شده در اوایل فصل رشد در مقابل شته های ناقل و کاهش جمعیت آن ها در مزارع
۱۱- مبارزه شیمیایی با ناقل در طول فصل رشد با استفاده از شته کش های اختصاصی به منظور کاهش جمعیت و فعالیت شته در مزرعه
۱۲- استفاده از ارقام سیب زمینی مقاوم به ویروس (ماننتد سانته و لیدیرزتا) که موثرترین و بهترین روش مبارزه با ویروس ها است.
۱۳- -سرزنی به موقع بوته های سیب زمینی قبلا ازشروع برداشت و پیش از انتقال ویروس از شاخه و برگها به غده ها در بوته‌هایی که در اواخر فصل رشد توسط شته ها آلوده شده اند. این کار به خصوص در مزراع تولید بذر بسیار مهم می‌باشد.
