راه های شناسایی و مقابله با بیماری مشمشه

بیماری مشمشه یک بیماری عفونی واگیردار مشترک بین انسان و حیوان است که توسط حیوانات تک سمی همچون اسب، قاطر و الاغ قابل انتقال است. این بیماری با ایجاد ندول و زخم هایی در دستگاه تنفسی فوقانی و پوست قابل تشخیص است.

این بیماری یک بیماری زئونوز قابل انتقال به انسان است که اغلب منجر به مرگ می شود. همچنین بیماری مشمشه به چهار شکل جلدی و موضعی، ریوی، عمومی و مزمن در انسان قابل تشخیص است.

علائم بیماری مشمشه

علائم بیماری مشمشه در انسان عبارتند از تب، دردهای عضلانی، دردهای ناحیه سینه، سردرد، سفتی عضلات که گاهی اوقات ترشح اشک، ترس از نور، تهوع، استفراق، و اسهال مشاهده می شود.
همچنین با تشکیل دانه های جلدی و سرباز در هر نقطه از بدن بیمار وجود دارد، انتشار عفونت موجب بروز آبسه در اندام های مختلف شده و در صورت درمان نشدن به موقع ۹۵ درصد بیماران مبتلا جان خود را از دست می دهند.

با توجه به مخاطرات جدی باکتری برای انسان، تشخیص بیماری باید در آزمایشگاه های استاندارد و دارای سطح ایمنی بالا انجام شده و از آنجا که تاکنون هیچ گونه دارویی برای درمان قطعی بیماری مشمشه تولید و عرضه نشده باید شناسایی این بیماری در انسان و دام مورد اهمیت قرار گیرد.

عامل بیماری مشمشه

عامل بیماری مشمشه یک باکتری باسیل گرم منفی به نام بورخولدریا (پسودوموناس مالئی) است که در محیط متاثر از نور، حرارت و مواد ضد عفونی کننده به سرعت از بین می رود و بیش از شش هفته دوام ندارد.
مهمترین منبع انتشار عفونت این بیماری، دام های آلوده یا حاملینی هستند که نشانه های بالینی بیماری را نداشته اما به طور مرتب میکروب را دفع و میزبان های حساس را آلوده می کنند.

جدیدترین خبرها و مطالب کشاورزی ایران و جهان را در کانال تلگرامی ثمر بخوانید. (کلیک کنید)

تمامی ترشحات حیوانات آلوده از لحاظ تنفسی (راه بینی و دهان) و از لحاظ پوستی از طریق زخم برای انسان ودام حساس آلوده کننده است. بنابراین بلع غذا و آب آلوده به میکروب، آبشخورها و آخورهای مشترک نقش بسزایی در انتقال و انتشار بیماری بین حیوانات تک سمی دارد همچنین استنشاق مواد آلوده، تماس مستقیم با دام آلوده، بلع مواد آلوده می تواند میکروب را از راه زخم و خراش های جلدی و مخاط به بدن انسان وارد کند.
در مرحله نخست این بیماری خاص تک سمی ها بوده و به طور معمول الاغ و قاطر به شکل حاد و اسب به شکل مزمن به این بیماری مبتلا می شود. همچنین گوشتخواران به ویژه گربه سانان می توانند در اثر خوردن گوشت آلوده به این بیماری مبتلا شوند در حالی که بز به این بیماری حساس و خوک و گاو نیز در مقابل این بیماری مقاوم هستند.

عوامل مستعد کننده ابتلا به بیماری مشمشه

بنابراین فقرغذایی، شرایط بهداشتی نامناسب، تراکم حیوانات، ضعف سیستم ایمنی بدن، آلودگی های انگلی و سایر عوامل استرس زا از جمله عوامل مستعد کننده ابتلا به بیماری مشمشه هستند.
در بروز بیماری مشمشه به صورت حاد نشانه هایی از جمله تب بالا همراه با سرفه، تورم بینی و اشکال در تنفس، ریزش ترشحات بینی همراه با پنومونی و زخم های گسترده در مخاط بینی، ایحاد ندول هایی بر روی قسمت های انتهایی دست، پا و شکم ظاهر می شود که به فاصله چند روز باعث تلف شدن حیوان می شود.
در نشانه مزمن این بیماری، علائم بستگی به حضور ضایعات در نقاط مختلف بدن به صورت ریوی یا جلدی است که به شکل سرفه مزمن، تنگی نفس و اختلال در تنفس است. همچنین ندول های ایجاد شده زخم می شود و ترشحات بینی سروزی یک طرفه و سپس چرکی و خون آلوده می شود.

مطالب مرتبط:
بیماری آبسه پای گوسفند و نحوه پیشگیری از آن
بیماری های شایع در کاهش محصولات گاوهای شیری و گوشتی گاو شیری

به طور معمول غده های لنفاوی تحت فکی متورم می شود و زخم ها بعد از بهبود حالت دلمه ستاره ای شکل پیدا می کنند با تورم دردناک مفاصل، دست و پا همراه است که به طور معمول این دام ها چند ماه بیمار هستد و اغلب روند بهبود در آنها مشاهده می شود.
این بیماری از لحاظ پوستی ندول های زیر جلدی به قطر یک تا دو سانتی متر تشکیل و به سرعت زخمی شده و از آنها چرک با رنگ و قوام عسل تیره خارج می شود.
بیماری مشمشه می تواند به شکل مخفی و بدون نشانه های بالینی واضح بروز کند که حیوانات ذکر شده منبع مهمی برای آلوده سازی سایر حیوانات حساس هستند.

تشخیص یا جداسازی عامل بیماری تزریق به حیوانات آزمایشگاهی حساس، آزمایش های سرم شناسی و تست مالئین انجام می شود. در زمان حاضر مالئیناسیون یا تست مالئین به عنوان روش علمی برای تشخیص بیماری و عفونت در سطح اسب داری های کشور به صورت منظم انجام می شود.

مهمترین راه پیشگیری، کنترل و ریشه کنی بیماری

بنابراین مهمترین راه پیشگیری، کنترل و ریشه کنی بیماری در دامداری ها براساس تشخیص سریع و به موقع دام های آلوده با تست مالئین وحذف دام های آلوده و اقدامات قرنطینه ای و بهداشتی برای جلوگیری از انتشار آلودگی است.

متعاقب تشخیص دام آلوده و راکتور در یک اسب باید اقداماتی همچون جداسازی و معدوم سازی حیوان آلوده زیر نظر دامپزشکی، سوزاندن و معدم سازی وسایل انفرادی و تیمار دام مبتلا، جمع آوری و دفع بهداشتی فضولات و کود به شیوه سوزاندن و ضد عقونی کردن جایگاه حیوان، انتخاب محل دفن لاشه در محلی دور از کانال آب، چشمه، قنات و سایر زهکش ها و مسیرهای عمومی ، رعایت حداقل تماس با لاشه دام تلف شده در زمان معدوم سازی انجام شود.