روش های ضدعفونی بذر

0

یکی از دلایل ضدعفونی بذر از بین بردن موجودات بیماری‌زای روی سطح و درز و شکاف‌های بذور است. ضد عفونی بذرها با استفاده از سموم قارچکش و سموم غیر سیستمیک می‌تواند تا حدودی بذر و گیاهچه را از خطر آفات و بیماری‌های خاکزاد مثل مرگ گیاهچه، پوسیدگی ریشه و آفات جونده مانند کرم های مفتولی و افات مکنده مانند شته حفظ کند.

دلیل ضدعفونی بذر چیست؟

ضد عفونی کردن بذور قبل از کاشت هم آسان تر است و هم مصرف سموم در طی دوره داشت را کمتر می‌کند. امروزه کارخانه های تولید و بسته بندی بذور، هر نوع بذر را با قارچکش مناسب با بیماری‌های رایج در آن آغشته می‌کند و سپس خشک می‌کند.

ضدعفونی بذر

عوامل بیماری زا که در بذور وجود دارند سبب کاهش کیفیت آن ها می شوند. این عوامل می توانند جوانه زدن بذر را به خطر بیندازند و یا سبب ایجاد بیماری در گیاهچه شوند. بنابراین درصورت وجود بذر ناسالم و حاوی عوامل بیماری زا، محصولات کاهش می یابند. به همین دلیل ضدعفونی بذر ضروری است.

مطالب مرتبط:

خصوصیات بذر خوب وسالم را چگونه تشخیص دهیم

انتخاب بذر مناسب و نکاتی که باید رعایت کنیم

عوامل بیماری زا در بذر

بذرها باید فاقد ذرات خارجی مانند خاک، بذر سایر گونه ها و بخش های غیر از بذر باشند. ذرات خارجی می تواند شامل عوامل بیماری زا مانند باکتری، ویروس و قارچ نیز باشد.

قارچ

اکثر بیماری های گیاهی از طریق قارچ ها ایجاد می شوند. اغلب قارچ ها در چرخه زندگی خود اندام مقاومی به نام اسپور تولید می کنند. زمانی که شرایط در مزرعه مساعد باشد، بیماری های قارچی گسترش پیدا می کند. عامل اصلی این بیماری در گیاه، بذر آلوده می باشد. قارچ ها گونه های مختلفی دارند. گونه های Alternaria، Aspergillus، Bipolaris، خطرناک ترین بیماری ها را ایجاد می کنند.

باکتری

باکتری ها میکروارگانیسم های تک سلولی و کوچک می باشند. پاتوژن های باکتریایی زیادی در بذر وجود دارند. نشانه های بیماری های باکتریایی در گیاهان، لکه برگی، سوختگی، شانکر و … می باشد. اکثر این باکتری ها گرم منفی هستند.

ویروس

ویروس ها توسط پوشش پروتئینی حفاظت می شوند. برخی از بیماری های ویروسی با تیمار بذر، کنترل یا ریشه کن می شوند. انتقال با بذر و گرده می‌تواند اهمیت قابل توجهی در اکولوژی برخی ویروس‌ها داشته باشد.

بقا در بذر ممکن است برای ویروسهایی که فقط دارای میزبانهای یکساله هستند و نیز ویروسهایی که ناقلین بی مهره آنها ( مثل نماتدها) عموماً به کندی حرکت می‌کنند، از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. بعضی از ویروسها می‌توانند در بذور دفن شده، حداقل یکسال دوام آورند. انتشار طبیعی بذور آلوده شده توسط باد و یا آب نیز ممکن است عامل مهمی در انتقال ویروس باشد.

هر یک از عوامل بیماری زا توانایی کاهش کیفیت بذر را دارند. شرایط آب و هوایی و خصوصیات خاک در هر منطقه میزان شیوع نوع خاصی از باکتری، ویروس یا قارچ را تعیین می کند. مهمترین عوامل تاثیرگذار بر نوع بیماری دما و رطوبت منطقه است.

روش های ضدعفونی بذر

ضدعفونی بذرها باید به طور یکنواخت انجام شود. استفاده خیلی زیاد از مواد ضدعفونی کننده سبب کاهش جوانه زنی بذر می شود. همچنین کم بودن مقدار ماده ضدعفونی کننده نیز تاثیری روی عوامل بیماری زا ندارد. استفاده نادرست از تجهیزات ضدعفونی بذر نیز به بذر ها آسیب می رساند.

درگذشته ضدعفونی بذر توسط محلول آب آهک یا آب نمک انجام می گرفت. دیگر روش های بسیار قدیمی ضدعفونی بذر استفاده از گوگرد می باشد. این روش صدها سال قبل از میلاد مسیح استفاده می شد. آب نمک و خاکستر و در برخی موارد استفاده همزمان از آن ها دیگر روش های قدیمی ضدعفونی بذر هستند.

به مرور زمان محلول های سولفات مس، پودر کربنات مس و سپس ترکیبات جیوه ای جایگزین مواد قبلی شدند. ضدعفونی بذر به منظور کنترل آفات و بیماری های موجود در خاک انجام می شود. مواد ضدعفونی کننده جایگزین مناسبی برای سموم و قارچ کش های شاخ و برگ جهت کنترل آفات و بیماری های اول فصل هستند.

در زیر تعدادی از تجهیزات ضدعفونی بذر نام برده شده است:

روش بشکه های دوار

برای ضدعفونی بذر می توان از بشکه های دوار استفاده کرد. بذر و مواد ضدعفونی کننده به نسبت مناسب در یک بشکه قرار می گیرند و توسط یک دسته چرخانده می شوند.

روش بیل و پارو

ابزار و وسایلی که در این روش استفاده می شود: پارو یا بیل، زیرانداز و سطل است. پس از ضدعفونی بذر به این روش، بذر را زیر پوشش مناسبی قرار داده یا اینکه داخل کیسه ریخته شود. این روش برای بذرهای کم و محدود توصیه می شوند.

ضدعفونی با ماشین بوجاری

استفاده از دستگاه بوجاری بهترین روش ضدعفونی بذر است. در این روش مقدار مشخصی از ماده ضدعفونی کننده باید در مخزن دستگاه وجود داشته باشد. بنابراین کنترل و دقت دستگاه در این روش مهم است.

ضدعفونی کننده مناسب بذر

همانطور که در بالا بیان شد، به منظور جلوگیری از خسارات ناشی از قارچ ها،باکتری ها و ویروس ها ضدعفونی بذر قبل از کشت انجام می شود. بذرهای ضدعفونی شده باعث بالا تر رفتن کیفیت و کمیت محصول نهایی می شوند. بذر و محلول ضدعفونی کننده ممکن است در تماس مستقیم با انسان و دام قرار گیرد.

بنابراین تاثیر و عوارض آن ها بر موجودات زنده مورد بررسی قرار می گیرد. درنتیجه باید از محلول مناسب و کاملا بی خطر برای موجودات زنده استفاده شود. شناخت ضدعفونی کننده مناسب نیازمند بررسی میزان باقی مانده آن ماده در بذر و تاثیرات آن بر انسان و حیوان است. ضدعفونی کننده ای مناسب است که علاوه بر از بین بردن عوامل بیماری زا، برای انسان و حیوان خطرناک نباشد.

اکسیدین ضدعفونی کننده مناسب و جایگزین قارچ کش

ضدعفونی کننده سطح بالای اکسیدین، سازگار با محیط زیست است. این محلول بر انواع قارچ ها، باکتری ها و ویروس ها تاثیرگذار است. اکسیدین عوامل بیماری زا را از روی بذر از بین می برد و سبب افزایش کیفیت آن و درنهایت محصول زراعی می شود.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تماس با ما ( اینجا کلیک کنید )