درباره کود دی آمونیوم فسفات (DAP)
کود دی آمونیوم فسفات از جمله کودهای ۲ عنصره محسوب میشود که حاوی ازت و فسفر میباشد. این کود در نواحی و مواقعی که خاک دچار فقر ازت و فسفر باشد مورد مصرف قرار میگیرد. تراکم عناصر مغذی در این کود باعث شده که این کود جزء پر طرفدارترین کودها باشد و همواره جاذبه صادراتی بسیار مناسبی را دارا باشد.
کاربردهای کود دی آمونیوم فسفات :
همانگونه که اشاره شد، خانواده آمونیوم فسفاتها دارای کاربردهای متعددی میباشند که به صورت کلی در جدول زیر آورده شده است:
حوزه های مصرف و موارد کاربرد دی آمونیوم فسفات [۱۷]
| نوع کاربرد | توضیحات | |
|---|---|---|
| کشاورزی | کود | کود شیمیایی تامین کننده فسفر مورد نیاز گیاهان |
| دامداری | مکمل غذایی | غذای احشام و دام های شیری و گوشتی و همچنین آبزیان |
| صنایع کاغذ ، نان | بعنوان خمیر مایه | بعنوان عامل تخمیر و تامین نیتروژن |
| اطفاء حریق | ضد حریق | خاموشکنندهها و کنترل کنندههای آتش |
| صنایع چوب و نساجی | ماده ضد حریق | بعنوان عامل ضد آتش |
کالای جایگزین کود دی آمونیوم فسفات
دی آمونیوم فسفات به دلیل داشتن عیار بالای مواد غذایی و تمایل کم به جذب رطوبت و کلوخه شدن از کودهای بسیار مرغوب به شمار میرود.
بخش عمده ای از بازار مصرف آمونیوم فسفات ها را، مصرف آن به عنوان کودهای شیمیایی تشکیل میدهد. همان گونه که اشاره شد فرمول کودی DAP 0-46-18 و فرمول MAP 0-51-11 است که این فرمول نشان دهنده عیار بالای کودی (بیش از ۶۰ درصد) برای هر دو کود می باشد. در حالی که به دلیل عیار بالای کودی، هزینه حمل و نقل فسفاتهای آمونیوم پایین است، ولی نسبت عناصر غذایی یعنی N/P2O5 در این کود بسیار نامتعادل است و با توجه به نیاز اغلب گیاهان، مصرف این کود به تنهایی قابل توصیه نیست و لازم است با افزایش ازت و پتاسیم نسبت عناصر غذایی آن متعادل گردد.
آمونیوم فسفاتها معمولاً به صورت دانه ای عرضه میشوند، گرچه مقداری نیز به صورت بلوری و یا مایع نیز تولید میشود. این ترکیبات برای ساختن کودهای جامد، چه با روش های معمولی اختلاط و چه به صورت مخلوطهای توده ای برای تولید کودهای مایع و کودهای فاضلابی به کار می روند.
زمانبندی کوددهی
این مواد به عنوان کود شروع کننده نیز مستقیماً به خاک داده می شوند. وقتی که دی آمونیوم فسفات در موقع کشت بذر داده میشود باید دقت شود که نسبت به بذر در جای مناسبی قرار گیرد، مخصوصاً وقتی که خاک قلیایی باشد، چون تحت این شرایط آمونیاک آزاد شده ممکن است به جوانه صدمه بزند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، مصرف مستقیم DAP و MAP اثر زیان آوری بر رشد طولی ریشههای گیاهان داشته که از دیدگاه علم کشاورزی، تاثیر نامطلوبی بر روند رشد گیاه به همراه خواهد داشت.
همان گونه که در بند قبل اشاره شد، امتیاز آمونیوم فسفاتها نسبت به سایر محصولات رقیب در این نکته است که این کودها مقدار زیادی از مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را میتوانند به عنوان مکمل همراه خود داشته و باعث شوند که فرایند کود دهی گیاهان تسهیل شده و هزینه های حمل و نقل و انبارداری به حداقل برسد.
آمونیوم فسفاتها مانند سوپر فسفاتها از نظر حمل و نقل و نگهداری خواص خوبی دارند که باعث شده است در بسیاری از کشورها مصرف آنها رواج خوبی یابد. در حال حاضر بیشترین افزایش تولید را بین کودها و خصوصاً کودهای فسفاته دارد.
تفاوتهای مابین دی آمونیوم فسفات و مونو آمونیوم فسفات
همانگونه که اشاره شد، یکی از مهمترین تفاوتهای مابین دی آمونیوم فسفات و مونو آمونیوم فسفات, قدرت اسیدی-بازی (PH) آنها است به نحوی که میزان آن برای دی آمونیوم فسفات به میزان ۸ و برای مونو آمونیوم فسفات در محدوده ۳.۵ میباشد. پایین بودن PH مونو آمونیوم فسفات نسبت به دی آمونیوم فسفات موجب شده که از ایجاد خاصیت سمی اولیه آمونیاک جلوگیری شود و مشکل آسیب رسانی به دانه ها و جوانه ها تا حدودی تعدیل گردد. برای رفع این مشکل در DAP بایستی کنترلهای بیشتری بر روی نرخ استفاده از آن اعمال گردد.
تمامی کودها در راستای تامین عناصر مغذی خاک استفاده میگردند و هر کود میتواند بر اساس ویژگیها و ترکیبات خود عناصر مختلفی را به خاک اضافه نماید. کود دی آمونیوم فسفات جهت تامین ازت و فسفر مورد نیاز خاک مورد استفاده قرارمیگیرد. این ازت و فسفر قابل تامین از سایر کودهای ازته و یا فسفاته از قبیل منو آمونیوم فسفات و یا سوپر فسفات تریپل یا ساده و حتی اوره … میباشد. نکته ای که موجب مصرف هر کود میشود مزیتهای نسبی این کودها نسبت به شرایط خاک و یا فراوانی عناصر مختلف مغذی خاک یا میزان تولید کودهای مختلف در نواحی مختلف میباشد.
همانگونه که در مطالعه بازار در بخش آتی این گزارش خواهیم دید، این کود بعنوان یکی از متراکم ترین کودهای شیمیایی همواره جاذبه مناسبی را در حوزه صادرات و واردات داشته است. بطوریکه توانسته همواره جایگاه خود را در تبادلات تجاری کود حفظ نماید.
مطالب مرتبط :
درباره کود پتاس و کاربرد و تاثیر آن بر سلامت گیاه
روشهای کوددهی در درختان میوه
نکات حائز اهمیت:
در اثر تولید آمونیوم فسفاتها، هیچ گونه مشکل یا معضل غیر منتظره ای ملاحظه نگردیده است. با این وجود، با توجه به این که در اکثر موارد به منظور به حداقل رساندن هزینه های جابجایی مواد اولیه، سایت های تولیدی آمونیوم فسفاتها در نزدیکی سایتهای تولید اسید فسفریک و اسید سولفوریک احداث میگردند, قوانین و مقررات مرتبط با ایجاد این گونه تسهیلات، ملاحظاتی را برای تولید آمونیوم فسفاتها به همراه خواهد داشت.
از نقطه نظر مصرف نیز، با توجه به این که مصرف عمده آمونیوم فسفاتها به عنوان کود در مصارف کشاورزی میباشد، هیچ گونه معضل زیست محیطی در خصوص مصرف آنها وجود نداشته و تنها نکته ای که در این زمینه بایستی مورد توجه قرار گیرد، توجه به میزان و نرخ مصرف آنها، به منظور جلوگیری از نفوذ به رودخانه ها و آبهای سطحی میباشد.
از نکات حائز اهمیت دیگر اینکه این کود به واسطه تراکم عناصر مغذی و همچنین دو عنصره بودن مواد مغذی یعنی ازت و فسفر، جاذبه صادراتی بسیار مناسبی را دارا می باشد.
در واقع این کود در مناطقی که ازت و فسفر مورد نیاز از طریق واردات تامین میشود بسیار پر مصرف میباشد.
خواص فیزیولوژیک
برخی از نکات فیزیولوژیکی و حائز اهمیت به شرح ذیل میباشد.
– تماس با چشم: مضر است و باعث سوزش آن میشود.
– جذب پوستی: ندارد
– تنفس ذرات: باعث سرفه و زخم ریه میشود.
– مقادیر تماسی:
تماس دهانی برای انسان (TDL0): 1000 mg/kg
تماس دهانی برای حیوانات اهلی (TDL0): 3000 mg/kg
تماس دهانی برای موش (LDL50) 3000 mg/kg
– حد مجاز:
حد مجاز تماس: TWA
Non: PEL
حد استاندارد مجاز 15 ppm STEL, TWA 15ppm
– حدود اشتعال‌پذیری:
حد پایین: Na
حد بالا: Na
– درجه‌ی اشتعال خودبخودی: Na
-جابجایی و حمل و نقل: گرید ترابری : fertilizer VIZ به صورت خشک و کیسه شده
– مشخصات انبارداری:
باید از تماس مستقیم با پوست خودداری شود.
در کنار مواد اکسید کننده و احیاء کننده نباشد.
انبار باید خشک باشد
هوای انبار باید خشک باشد.
باید بسته‌ها از کف زمین فاصله داشته باشند.
